با توجه به اهمیت بعد اجتماعی سلامت در این تحقیق به تاثیر آموزشهای ذهن آگاهی و فراشناخت بر سه جنبه از بعد اجتماعی سلامت یعنی؛ بهزیستی اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و نگرشهای زیست محیطی که در پژوهشهای قبلی کمتر به آن توجه شده است مورد بررسی قرار می‌گیرد که جنبه نوآورانه در این زمینه می‌باشد.
۱-۴- هدفهای پژوهش
هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان و مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های فراشناختی با اثر آموزش ذهن آگاهی در رفتار شهروندی سازمانی، بهزیستی اجتماعی و نگرشهای زیست محیطی در میان معلمان می‌باشد.
هدفهای فرعی :
۱ – بررسی نقش فراشناخت در بهبود رفتار شهروندی سازمانی، بهزیستی اجتماعی و نگرشهای زیست محیطی معلمان.
۲- بررسی نقش ذهن آگاهی در بهبود رفتار شهروندی سازمانی، بهزیستی اجتماعی و نگرشهای زیست محیطی معلمان.
۳- بررسی تفاوت اثر آموزشها در رفتار شهروندی سازمانی، بهزیستی اجتماعی ونگرش‌های زیست محیطی.
۴- افزایش نگرشهای زیست محیطی، رفتار شهروندی سازمانی و بهزیستی اجتماعی معلمان.
۱-۵- فرضیه های پژوهش
فرضیه ۱ : آموزش راهبردهای فراشناخت و ذهن آگاهی میزان نگرشهای زیست محیطی افراد گروه آزمایش را نسبت به گروه گواه در مرحله پس‌آزمون و پیگیری افزایش میدهد.
فرضیه۲: آموزش راهبردهای فراشناخت و ذهن آگاهی میزان رفتارشهروندی سازمانی افراد گروه آزمایش را نسبت به گروه گواه در مرحله پس‌آزمون و پیگیری افزایش میدهد.
فرضیه۳: آموزش راهبردهای فراشناخت و ذهن اگاهی میزان بهزیستی اجتماعی افراد گروه آزمایش را نسبت به گروه گواه در مرحله پس‌آزمون و پیگیری افزایش میدهد.
فرضیه۴ : بین دو روش آموزش ذهن آگاهی با آموزش فراشناخت در تاثیر گذاری بر نگرشهای زیست محیطی تفاوت معناداری وجود دارد.
فرضیه۵: بین دو روش آموزش ذهن آگاهی با آموزش فراشناخت در تاثیر گذاری بر رفتار شهروندی سازمانی تفاوت معناداری وجود د ارد.
فرضیه۶: بین دو روش آموزش ذهن آگاهی با آموزش فراشناخت در تاثیر گذاری بر بهزیستی اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد.
۱-۶- تعریف متغییرهای پژوهش
رفتارشهروندی سازمانی
تعریف نظری
باتمان و ارگان (۱۹۸۳) برای اولین بار اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی (OCB)[80] را وضع کردند و آن را اینگونه تعریف نمودند: رفتار فردی که داوطلبانه است، به طور صریح یا ضمنی توسط سیستم رسمی پاداش برانگیخته نشده است، و کارایی سازمان را افزایش خواهد داد. همچنین تمایل کارکنان به انجام رفتارهایی که فراتر از الزامات رسمی نقش و جایگاهشان می‌باشد نیز به عنوان یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده رفتار شهروندی سازمانی شناخته شده است.
تعریف عملیاتی
عبارتند از نمرهای که فرد از پاسخ به پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی پودساکف و همکاران (۱۹۹۰) به دست می‌آورد. پاسخگویی به سوالات در طیف ۶-۱ (از کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) تعیین شدهاست. نمرات بالاتر رفتار شهروندی سازمانی بهتری را نشان میدهد.
نگرشهای زیست محیطی
تعریف نظری
در اصطلاح “محیط زیست”، زیستن توسط محیط زیست احاطه شده و محیط در برگیرنده آن است. بومشناسی یا اکولوژی عمدتاً به تحقیق درباره روابط بین موجودات زنده با یکدیگر و با محیط زندگی آن ها می پردازد. هر موجود زنده پیوسته با موجودات زنده دیگر و نیز با موجودات غیر زنده اطراف خود ارتباط دارد و هرکدام یکدیگر را تحت تاثیر خود قرار می دهند. هرآنچه فرایند زیستن را احاطه کرده، آن را در خود فرو گرفته و با آن در کنش متقابل قرار دارد می‌توان محیط زیست نامید (محمد نیا، ۱۳۹۱). نگرشهای زیست محیطی به عنوان مجموعه ای از باورها، عواطف ونیتهای رفتاری فرد که توجه او را به موضوعات و رفتارهای زیست محیطی معطوف می کند تعریف شدهاست (شولتز، ۲۰۰۴).
تعریف عملیاتی
نمرهای که آزمودنیها از پاسخ به پرسشنامه نگرشهای محیطی تامپسون و برتون[۸۱] (۱۹۹۴) به دست می آورند این پرسشنامه دارای ۱۵ گویه می‌باشد که شامل سه خرده مقیاس انسان‌مداری، محیطمداری و بی‌اعتنایی عمومی است که برای ارزیابی نگرش به محیط زیست استفاده می شود. هرچه نمرهی وی بالاتر باشد نشان دهنده نگرشهای مثبت تر به محیط زیست می‌باشد.
بهزیستی اجتماعی
تعریف نظری
کییز (۱۹۹۸) بهزیستی اجتماعی را به عنوان گزارش شخصی افراد از کیفیت ارتباطات آن ها با دیگران تعریف می‌کند. مدل چند وجهی کییز (۱۹۹۸) از بهزیستی اجتماعی شامل پنج جنبه می‌شود که میزان کارکرد بهینه افراد را در عملکرد اجتماعی آن ها معلوم می‌کند. پنج عنصر یا جنبه بهزیستی اجتماعی از نظر کییز، یعنی پیوستگی، یکپارچگی، پذیرش، تشریک مساعی و شکوفایی تا اندازه‌ای به سلامت روان مربوط هستند.
تعریف عملیاتی
عبارتند از نمرهای که فرد از پاسخ به پرسشنامه کییز (۱۹۹۸) به دست می آورد. در این پرسشنامه ۵ بعد به کار رفته که شامل مشارکتاجتماعی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، انطباق اجتماعی و شکوفایی اجتماعی می‌باشد. هرچه نمرات فرد بیشتر باشد، می‌توان گفت بهزیستی اجتماعی بهتری دارد.
آموزش ذهنآگاهی
تعریف نظری
چنان که کابات زین (۲۰۰۳) میگوید ذهن آگاهی به معنای توجه کردن به طریقی خاص، معطوف به هدف، در زمان حال و بدون قضاوت و پیشداوری است. از طریق تمرین ذهنآگاهی فرد میآموزد که در لحظه، از حالت ذهنی خود، آگاهی داشته و توجه خود را به شیوه های مختلف متمرکز کند.
تعریف عملیاتی
تلفیقی از آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس کابات زین (۲۰۰۳) و آموزش ذهنآگاهی مبتنی بر افزایش رابطه (MBRE) است که توسط کارسون و همکاران (۲۰۰۴) طراحی شده است. (پیوست) و در هشت جلسه دوساعته (جلسات هفتگی) برگزار شد.
آموزش راهبردهای فراشناخت
تعریف نظری
فراشناخت اصلاحی است که اولین بار توسط فلاول (۱۹۷۶) به کار رفت تا دانش فرد در مورد فرایندهای شناختی و اینکه چگونه می‌توان ازآنها برای دستیابی به یک هدف یادگیری به طور مطلوب استفاده کرد، اشاره دارد. فراشناخت یک مفهوم چند وجهی است. این مفهوم در برگیرنده دانش (باورها)، فرایندها و راهبردهایی است که شناخت را ارزیابی، نظارت یا کنترل می کند (موسس و بیرد، ۲۰۰۲).
تعریف عملیاتی
نسخه تجدید نظر شده آموزش مهارت های اجتماعی با رویکرد فراشناختی (MASST-R) شینکر و همکاران (۲۰۰۲) (پیوست) در هشت جلسه دو ساعته برگزار شد.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
