تصمیم‌گیری
روش مورد تأکید تمامی مصاحبه‌شوندگان در بحث تصمیم‌گیری، استفاده از تصمیم‌گیری مشارکتی و خرد جمعی است. حتی برخی تأکید دارند که در تصمیم‌گیری‌هایی که فردی نیز قرار است انجام گیرد، باز هم از افرادی مشورت گرفته شود. مشارکت دادن تمامی افراد حتی دانش‌آموزان در مسائل مربوط به خودشان باعث همراهی در اجرای آن برنامه و فعالیت خواهد شد.
مصاحبه‌شونده شماره ۵ در این‌باره می‌گوید: «من خودم فکر می‌کنم آن کار را انجام دهم خیلی بهتر است حتی نقاشی مدرسه را مشورت می‌کنم و خیلی از کارها را دیگر را هم باشد از چند نفر می‌پرسم و مشورت می‌کنم.»
دو نکته در مورد تصمیم‌گیری باید مدنظر قرار گیرد:
۱٫ اولویت قرار دادن دانش‌آموزان، اهداف و نیازهای مدرسه (استفاده از روش حل مسئله)
۲٫ مسئولیت هر تصمیم برای مدرسه درنهایت بر دوش مدیر است.
مصاحبه‌شونده شماره ۸ درباره وجود مسئولیت بر دوش مدیر می‌گوید: «چون مسئول و جوابگوی همه امور در مدرسه مدیر است، مدیر مشاوره بگیرد، ولی حرف آخر را باید خودش بزند، چون پاسخ گوی اصلی اوست.»
تفکر کل‌نگر و سیستمی
مدیر مدرسه باید به مسائل از دید کلی نگاه کند نه جزئی؛ و از طرف دیگر برنامه ها و فعالیت‌ها را به‌هم‌پیوسته و در یک فرایند معنا بخشد. تفکر کل‌نگر و سیستمی باعث می‌شود تا در تحلیل هر مسئله ابعاد و جوانب مختلف آن را در نظر بگیرد.
توجه به تمامی ابعاد انسانی و یکی و هم‌وزن دانستن آموزش‌وپرورش، بینش بهتری به مدیر جهت قرار دادن هر چیز در جای خود می‌دهد. مصاحبه‌شونده شماره ۱ این مسئله را این‌گونه بیان می‌کند: «من مخاطب‌شناسی‌ام خیلی مهم است؛ از دیدگاه روان‌شناختی باید طرف را بشناسم، ازنظر جامعه‌شناختی باید بتوانم تحلیل کنم، از دیدگاه حتی ژنتیکی، حتی ازنظر چهره‌شناسی، ساختار قامتی، همه این‌ها مؤثر است.»
جذب بودجه
با توجه به شرایط کنونی آموزش‌وپرورش و عدم وجود سرانه کافی سالانه برای مدارس، مدیر جهت اداره مدرسه باید بتواند از کانال‌ها و طرق مختلف برای مدرسه جذب بودجه نماید.
مشارکت‌های مردمی و والدین، خیرین، برگزاری کلاسهای فوق‌برنامه مفید، استفاده درست از ظرفیت‌های موجود مدرسه، و… راه‌هایی است که مدیر متناسب با اقتضائات خود و مدرسه می‌تواند ازآن‌جهت جذب بودجه استفاده نماید. مصاحبه‌شونده شماره ۳ از ضرورت جذب بودجه می‌گوید: «الآن در حال حاضر، [مدیر] باید تقریباً ۹۰ درصد، ۱۰۰ درصد از بودجه‌اش را از مشارکت‌های مردمی و خیرین تأمین کند، چون دیگر آموزش‌وپرورش هیچ [بودجه‌ای] نمی‌دهد.»
خلاقیت
خلاقیت مدیر از چند بعد حائز اهمیت است:
۱٫ با توجه به شرایط مالی آموزش‌وپرورش، بدون خلاقیت و ابتکار نمی‌توان فضای مدرسه را شاداب نگه داشت.
۲٫ در روابط انسانی و انگیزه‌دهی خلاقیت اثربخشی بسیاری دارد.
۳٫ با توجه به شتاب تغییرات در محیط جامعه، ارتباط با دانش‌آموزان نیازمند خلاقیت است.
۴٫ اثربخشی در آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان با بخشنامه‌های صادره از طرف اداره آ.پ. امکان‌پذیر نیست؛ مدیر با خلاقیت خود است که می‌تواند دانش‌آموز را در زمینه‌های مختلف رشد دهد.
مصاحبه‌شونده شماره ۱۰ خلاقیت را این‌گونه معنا می‌کند: «خلاقیت یعنی چیزهایی که اصلاً تعریف‌شده نیست و کسی هم به آن فکر نمی‌کند [را انجام دهید]. این طرح گفتمان آموزشی کار خلاقانه‌ای است. ۲-۳ سال است بخشنامه‌ای شده؛ اما سال‌های سال این اتفاق در مدرسه من می‌افتد.»
ریسک‌پذیری
«وقتی مدیر می‌آید تشخیص می‌دهد که این بند آیین‌نامه را اگر اجرا کند مشکلی به وجود می‌آید، [و اجرا نمی‌کند] آنجا باید ریسک کرد، آنجا قضیه ریسک است» (مصاحبه‌شونده شماره ۵).
با توجه به شرایط و اتفاقات بسیاری که در مدرسه رخ می‌دهد، و اقتضائات بسیاری که عموماً از طرف اداره آ.پ. نمی‌تواند مدنظر قرار بگیرد، در بسیاری از برنامه ها که در تعریف اداره نیامده است، مدیر در جهت مصلحت دانش‌آموز و مدرسه برای اجرا یا عدم اجرای آن باید ریسک کند. ریسک‌کردن جزو لاینفک مدیریت آموزشی در مدارس متوسطه است.
مصاحبه‌شونده شماره ۹ ریسک‌کردن را این‌گونه معنا می‌کند: «به‌هر حال هر مدیری یک حیطه اختیاراتی دارد وقتی از آن حیطه اختیارات خودش سعی بکند گام بلندتری بردارد می‌گویند ریسک کرده‌است.»
از طرف دیگر مصاحبه‌شونده شماره ۸ ریسک را در هر کار جدیدی که در تعریف اداره آ.پ. یا خانواده ها و دانش‌آموزان نباشد می‌داند: «نوع نگاه شما به مسائل آموزشی [یا] مثلاً پرورشی متفاوت هست از نوع نگاهی که مثلاً اداره دارد، یا مجموعه انتظاراتی که خانواده دارد یا حتی دانش‌آموز ؛ولی اگر بخواهی یک کار جدیدی را انجام بدهی و شروع کنی با سختی‌هایی همراه است، که به آن می‌گویند، قدرت ریسک.»
به‌نوعی می‌توان گفت که خلاقیت و ریسک‌پذیری در کنار هم معنا می‌شوند.
سازمان‌دهی
بدون شک مدیریت در هیچ سازمان و نهادی بدون سازمان‌دهی امور و واسپاری کارها به دیگران معنا نخواهد داشت؛ و مدرسه نیز از این قاعده مستثنا نیست. با توجه به نظرات مصاحبه‌شوندگان می‌توان سازمان‌دهی در مدرسه را در دو قسمت معنا کرد:
۱٫ انجام امور به وسیله دیگران و تفویض اختیار به ایشان.
۲٫ برقرار نظم و انضباط و ساختار در تمامی امور.
مصاحبه‌شونده شماره ۱۰ در این‌باره می‌گوید: «مدیر باید بحث اجرای کار به صورت تشکیلاتی را مشخص کند، که معاون پرورشی فلان مسئولیت را دارد، و مشاور فلان مسئولیت.»
علم و آگاهی
مدیر در مدرسه بدون داشتن علم، دانش و آگاهی از مسائل مختلف، نه می‌تواند کارهایش را درست انجام دهد و نه می‌تواند با هیچ‌کدام از افراد ارتباط مؤثر برقرار کند.
آگاهی‌های عمومی ICDL، اطلاعات و مدرک مدیریتی، آگاهی از حوزه های مختلف علوم انسانی، اطلاعات و آگاهی‌های به‌روز از مسائل اجتماعی و سیاسی، آگاهی از مدیریت مالی، تسلط بر آیین‌نامه‌های اداری، و آشنایی با دروس مقطع متوسطه، علوم و آگاهی‌هایی است که یک مدیر جهت برقراری ارتباط و مدیریت بر کارها به آن نیازمند است.
مصاحبه‌شونده شماره ۹ در مورد علوم موردنیاز مدیر این‌گونه می‌گوید: «مدیر باید مثل یک اقیانوس کم‌عمق باشد. در تمام زمینه‌های علمی و اعتقادی، به‌هر حال مباحثی که از طریق دانش‌آموز و والدین و افرادی که با آن ها در تعامل هست، اطلاعات داشته باشد بتواند جواب بدهد صاحب‌نظر باشد.»
کنترل
کنترل در مدیریت آموزشی خلاصه می‌شود در نظارت، ارزیابی و بازخورد. یک مدیر باید از طرق مختلف بر کار دانش‌آموز، معلم و کادر خود نظارت داشته باشد؛ آن ها را مورد ارزیابی قرار دهد؛ و بازخورد لازم را متناسب با اقتضای هر فرد ارائه دهد.
