۹یار علی و همکاران۱۳۸۵به بررسی سهم اثرگذاری محتوای کتاب‌های درسی اجتماعی دوره راهنمایی در ایجاد مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی می‌پردازد که نتایج نشان می‌دهد درمجموع کتاب‌ها ازنظر ایجاد و پرورش مهارت‌های ارتباطی غنی بوده و زمینه لازم برای رشد اجتماعی و ارتباطی دانش‌آموزان را فراهم می‌کند
۱۰جناب دکتر عزت اله نادری و وهاب شهبازی۱۳۷۳در پژوهشی با عنوان بررسی محتوای کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی و فارسی دوره ابتدایی ازنظر انطباق با اهداف راهنمایی شغلی در این دوره ازنظر رابرت هاپاک پرداخته‌اند که نتایج آن نشان داد که در همه کتاب‌های موردبررسی به‌طورکلی از ۴۲ شغل یا حرفه نام‌برده شده است که بین فراوانی آن ها تناسبی وجود ندارد بالاترین فراوانی مربوط به شغل آموزگاری و کمترین فراوانی مربوط به شغل قضاوت، زرگری، شکارچی، بزازی و مسگری است و از مشاغل معرفی‌شده ۵۴ درصد را مشاغل سنتی و ۴۶ درصد را مشاغل جدید تشکیل می‌دهد که از بین این مشاغل ۷۰ درصد را مشاغل مردانه و ۳۰ درصد مشاغل زنانه است. همچنین در تحلیل تصاویر موردبررسی قرارگرفته ۱۱ درصدد به مشاغل تأکید داشته‌اند و در بین تحلیل کلمات از ۱۰۶۰۵۰ کلمه موردمطالعه در کتاب‌ها ۶۵۰ کلمه در مورد مشاغل بوده است که ۶۱ درصد است.
نتیجه‌گیری
مجموعه مطالعه های داخلی بیان‌گر آن است که تا کنون پژوهش‌های زیادی در زمینه کار، فرهنگ کار و کارآفرینی صورت گرفته است اما با توجه به انواع تحلیل‌ها و پژوهش‌هایی که صورت گرفته هرکدام از پژوهش‌ها فقط به بخشی از مؤلفه‌های کارآفرینی توجه کرده‌اند که در اینجا ۷۵ مؤلفه در زمینه کارآفرینی از منابع گوناگون استخراج شده است تا محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی مورد بررسی قرار گیرد.
فصل سوم
روش‌شناسی پژوهش
فصل سوم: روش پژوهش
۳-۱ مقدمه
در این فصل ابتدا جامعه آماری پژوهش تعیین شده و سپس روش اندازه‌گیری متغیرها و ابزار جمع آوری داده ها مشخص گردیده و سپس روش طراحی چک‌لیست‌ها و شیوه روایی و پایایی آن و در پایان نحوه تجزیه‌و تحلیل داده ها شرح داده می‌شود.
۳-۲ نوع و روش پژوهش
این پژوهش بر آن است که میزان توجه به آموزش‌وپرورش مهارت مؤلفه‌های کارآفرینی در کتاب‌های جدید تألیف مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی و همچنین میزان فعال یا غیرفعال بودن محتوا شامل متن، تصاویر و فعالیت‌ها را بررسی نماید لذا این پژوهش در اصل «تحلیل محتوایی» و از نوع توصیفی و ازنظر هدف کاربردی است. روش تحلیل محتوای توصیفی یکی از انواع روش تحلیل محتوا است که در آن پیام‌های آشکار محتوا به طور منظم و کمی توصیف می‌شود. ازاین‌رو این نوع پژوهش را می‌توان روش تبدیل داده های کیفی به داده های کمی قلمداد کرد (سرمد و همکاران،۱۳۷۷)
۳-۳ جامعه آماری
جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، تمام محتوای موجود در کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی در سال ۹۴/۹۳ که شامل: متن، پرسش‌ها، فعالیت‌ها و تصاویر آن ها می‌باشد.
جدول ۳-۱٫ اطلاعات کتاب‌های مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی
نام کتاب
کد
سال انتشار
- مطالعات اجتماعی سوم ابتدایی
۱۳
چاپ سوم ۱۳۹۳
- مطالعات اجتماعی چهارم دبستان
۱۸
چاپ اول ۱۳۹۳
- تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان
۲۴
۱۳۹۳(تجدید نظر شده سال ۱۳۸۱)
- مطالعات اجتماعی ششم دبستان
۵/۳۴
چاپ دوم ۱۳۹۲
۳-۳ نمونه و روش نمونه‌گیری
برای انتخاب نمونه از متن، تصاویر و فعالیت‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک استفاده گردید و یک‌چهارم حجم هر کدام از کتاب‌های مطالعات اجتماعی پایه سوم تا ششم انتخاب گردید. واحد تحلیل در این کتاب‌ها شامل متن، تصویر و فعالیت‌ها می‌باشد.
جدول ۳-۲٫ واحدهای تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی
واحد تحلیل
تعریف
جمله (متن)
یک واحد معنی‌دار که از چند کلمه تشکیل شده محسوب می‌شود و حدود آن با بهره گرفتن از یکی از علائم نقطه، علامت سؤال و علامت تعجب تعیین شده است
تصاویر
شامل کلیه تصاویر مربوطه در هر درس می‌باشد.
فعالیت‌ها
شامل سؤالات و فعالیت‌هایی است که در هر درس برای دانش آموزان طرح گردیده است.
جدول ۳-۳٫ اطلاعات نمونه انتخابی کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی برای سنجش هر مؤلفه
مقطع
پایه سوم
پایه چهارم
پایه پنجم
پایه ششم
واحد تحلیل
متن
تصویر
فعالیت
متن
تصویر
فعالیت
متن
تصویر
فعالیت
متن
تصویر
فعالیت
تعداد گویه
۲۶
۴۰
۴۲
۴۵
۵۳
۳۵
۵۸
۶۰
۵۶
۶۰
۵۴
۵۰
تعداد دروس مورد تحلیل
۷
۶
۱۰
۷
مجموع دروس
۲۳
۲۲
۴۰
۲۴
تعداد صفحه
۹۷
۱۱۵
۱۶۴
۱۵۱
ابزار جمع آوری داده ها
در این پژوهش از روش تحلیل محتوا و روش ویلیام رومی استفاده شده است و ابزار جمع آوری داده ها فهرست کنترل و وارسی محقق ساخته شامل ۵ بُعد اقتصادی، اجتماعی، عاطفی، عقلانی و سازمانی و ۷۵ زیر مؤلفه می‌باشد که در آن متن، فعالیت‌ها و تصاویر را بر اساس مقوله‌های از پیش تعریف‌شده تحلیل می‌گردد بعد از این مرحله شاخص درگیری دانش آموزان طبق تکنیک ولیام رومی با متن و پرسش‌ها و تصاویر کتب مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی در سال ۹۴/۹۳ مشخص می‌شود. مقوله‌های مورد استفاده در متن پرسش‌ها و اشکال کتاب در تحلیل کارآفرینی به ترتیب ذیل مورد بررسی می‌باشد.
