۳-۶- روش جمع آوری اطلاعات
روش پژوهش مورد استفاده در این مطالعه، کتابخانه ای و میدانی است. جهت تدوین متون و ادبیات تحقیق از مطالعات کتابخانه ای استفاده می شود و جهت جمع آوری داده ها به منظور آزمون فرضیهها، با توجه به موضوع پژوهش از روش پژوهش میدانی استفاده می شود. رایج ترین شیوه های گردآوری داده ها، مصاحبه شخصی و استفاده از پرسشنامه پستی یا تلفنی است که در این پژوهش از پرسشنامه استفاده شده است. پژوهش پیمایشی، به گونه ای صحیح، به گروه پژوهش های نیمه تجربی تعلق دارد(نمازی، ۱۳۷۹: ۵۸). جهت انجام این پژوهش از پرسشنامه کتبی استفاده شده است. به منظور تهیه پرسشنامه مناسب در مرحله نخست به متون مربوطه مراجعه و عوامل مرتبط با موضوع شناسایی و سپس جهت تطبیق عوامل شناسایی شده در متون با شرایط محیطی از نظرات متخصصان استفاده شده است. پرسشنامه حاوی دو نوع سوال است. در بخش اول پرسشنامه، سوالات عمومی مطرح شده است. این سوالات اطلاعاتی راجع به پرسش شوندگان به دست میدهد. از این اطلاعات در تجزیه و تحلیل اطلاعات ونتیجه گیری های پرسشنامه استفاده خواهد شد. در بخش دوم پرسشنامه، سوالات تخصصی چند گزینه ای در رابطه با موضوع پژوهش مطرح شده است که از پاسخ دهندگان درخواست شده بر مبنای دانش حرفه ای و تخصصی خود و واقعیتهای موجود در شرکت به آن ها پاسخ دهند. سوالات طرح شده در بخش دوم پرسشنامه، ابتدا شامل چند سوال درباره اطلاع، شناخت و میزان رضایت پاسخ دهنده از سیستم ارزیابی شرکتها و این که آیا این سیستم میتواند مشکلات شرکتها را برطرف کند، میباشد، همچنین سوالاتی در ارتباط با استراتژی ها و اهداف بلندمدت سازمان نیز پرسیده می شود. سپس معیارهای هر منظر ارزیابی متوازن به صورت پاسخهای (اصلا، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) مورد سوال قرار گرفته است. در واقع در طراحی این سوالات از طیف لیکرت استفاده شده است.
سوال ۱ تا ۲۴ مربوط به پیش نیازها و تفکرات مورد نیاز جهت اجرای ارزیابی متوازن است. سوالات ۲۵ تا ۳۱ مربوط به اولین فرضیه فرعی تحقیق یعنی امکان شاخص سازی در منظر مالی است. سوالات ۳۲ تا ۳۹ مربوط به دومین فرضیه فرعی تحقیق یعنی امکان شاخص سازی در منظر مشتری است. سوالات ۴۰ تا ۵۰ سومین فرضیه فرعی تحقیق یعنی امکان شاخص سازی در منظر فرایندهای درون سازمانی را بررسی میکند و در نهایت سوالات ۵۱ تا ۶۰ به بررسی چهارمین فرضیه فرعی تحقیق یعنی امکان شاخص سازی در منظر یادگیری و رشد می پردازد. تعداد ۶۰ پرسشنامه بین مدیران عامل ، مدیران کارخانه و مدیران مالی و سایر دست اندرکاران و مجریان اجرای ارزیابی متوازن در ۲۰ شرکت تابعه شرکت سیمان فارس و خوزستان توزیع گردید و با پیگیری های مکرر پژوهشگر تمامی افراد به پرسشنامهها پاسخ کامل دادند.
۳-۶-۱- قابلیت اطمینان(پایایی)پرسشنامه
یکی از موضوعات اصلی در بحث روش پژوهش، قابلیت اطمینان یا پایایی ابزار اندازه گیری است. بر اساس تعریف، قابلیت اطمینان ابزار اندازه گیری، درجه ای است که نتایج به دست آمده میتواند از اندازهگیریهای مجدد نیز به دست آید. به بیان دیگر، با به کارگیری ابزار اندازه گیری در موقعیت های یکسان، باید نتایج یکسانی حاصل شود. با توجه به اینکه در این تحقیق کلی جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفته است جهت محاسبه مقدار نمونه از آزمون استفاده نشده است.
۳-۶-۲-اعتبار(روایی)پرسشنامه
اعتبار یا روایی ابزار اندازه گیری از دیگر موضوعات مهم در روش پژوهش است. اعتبار ابزار اندازه گیری به معنی آن است، که این ابزار تا چه اندازه خصوصیات مورد نظر را اندازه گیری میکند. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری، نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت (سرمد و همکاران، ۱۳۸۳: ۱۷۰). اعتبار ابزار اندازه گیری شامل اعتبار محتوایی و ساختاری است، که در ادامه به تشریح هر یک پرداخته می شود. اعتبار محتوایی بیانگر آن است، که سوالات در راستای اهداف مورد نظر تهیه شده و هدف را به طور مناسب اندازه گیری میکند. با توجه به اینکه در این پژوهش سوالات پرسشنامه با مطالعه متون مختلف در زمینه ارزیابی متوازن و نظر استاد راهنما و استاد مشاور در چندین مرحله اصلاح و نهایی شده است، می توان گفت سوالات پرسشنامه از اعتبار محتوایی لازم برخوردار است. اعتبار ساختاری، مربوط به مفاهیم یا ویژگی هایی است که از طریق پرسشنامه مورد سنجش قرار میگیرد. این موضوع به صورت مستقیم قابل مشاهده نبوده و تنها به صورت غیر مستقیم قابل مشاهده و ارزیابی است.
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.آمار توصیفی شامل نمودار، توزیع فراوانی، میانگین، میانه و مد میباشد و آمار استنباطی شامل آزمون ناپارامتریQp (آزمون میانه) در سطح اطمینان ۹۵ درصد و خطای ۵ درصد، میباشد . برای تعیین رابطه معنی داری بین سوالات عمومی پرسشنامه و فرضیه های پژوهش نیز از آزمون های آزمونU – من ویتنی و آزمون H – کروسکال والیس استفاده می شود. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و انجام آزمون های آماری فوق از نرم افزار SPSS ستفاده خواهد شد.
۳-۸- خلاصه فصل
در این فصل، روش پژوهش ارائه گردیده است. این پزوهش از نوع پژوهشهای شبه تجربی و از نوع پس آزمون میباشد.
برای آزمون موضوع پژوهش، یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی طراحی شد که هر یک از آن ها یکی از ابعاد موضوع پژوهش را اندازه گیری میکند. در بخش بعد جامعه آماری مورد مطالعه، روش جمع آوری داده ها و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و همچنین آزمون فرضیهها بیان گردید. در فصل بعد اطلاعات و یافته های پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه