۲-۱۰-۱۳ کیفیت افشا، شفافیت و ویژگیهای کیفی صورتهای مالی
افشای داوطلبانه، نبود تقارن اطلاعاتی میان سرمایه‌گذاران و مدیران شرکت‌ها و همچنین نبود تقارن اطلاعاتی میان گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاری را از طریق ایجاد توازن میان میزان آگاهی، کاهش می‌دهد. میزان افشای داوطلبانه‌ای که نبود تقارن اطلاعاتی را کاهش می‌دهد، وابسته به میزان مفید بودن این اطلاعات است. بر اساس چارچوب نظری گزارشگری مالی، اطلاعاتی مفید هستند که مربوط، اتکاپذیر، مقایسه‌پذیر، به‌موقع و فهمیدنی باشند.
اطلاعاتی مربوط است که بر تصمیم‌های اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال یا آینده یا تأیید یا تصحیح ارزیابی‌های گذشته آن ها مؤثر واقع شود. برای اینکه اطلاعات مفید باشند، باید اتکاپذیر باشند. اطلاعاتی اتکاپذیر است که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه بااهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه‌ای معقول انتظار می‌رود بیان کند. پنهان کردن حقایق بااهمیت می‌تواند به نادرست بودن اطلاعات بینجامد (مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، ۱۳۸۹).
از طرفی برای اینکه اطلاعات مفید باشد، باید دارای ویژگی مقایسه‌‌پذیری باشد. استفاده کنندگان صورتهای مالی باید بتوانند صورتهای مالی واحد تجاری را طی زمان جهت تشخیص روند تغییرات در وضعیت مالی،عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری مقایسه کنند.
استفاده کنندگان همچنین باید بتوانند صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را مقایسه کنند تا وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی آن ها را نسبت به یکدیگر بسنجند. بدین‌ترتیب ضرورت دارد اثرات معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان، با ثبات رویه‌اندازه‌گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه‌گیری و ارائه موضوعات مشابه رعایت شود.
هرگاه تاخیری نابجا در گزارش اطلاعات رخ دهد، ممکن است اطلاعات خصوصیت مربوط بودن خود را از دست بدهد. بنابرین ضرورت دارد اطلاعات تجاری هرچه زودتر به دست استفاده کنندگان برسد. در عصر تحولات سریع تجاری، افشای به‌موقع اطلاعات در کاهش شکاف اطلاعاتی، با ارزش است. همچنین به منظور مفید بودن افشا و افزایش شفافیت، گزارش‌های مالی باید به شیوه‌ای قابل فهم ارائه شود. به‌عبارتی دیگر، تنها ارائه ارقام مالی کافی نیست، بلکه ارائه توضیحات یا روش های محاسبه نیز ضرورت دارد.
۲-۱۰-۱۴ اهمیت شفافیت و افشای داوطلبانه
افشای داوطلبانه، افشای اطلاعاتی فراتر از تعهدات قانونی است که به وسیله نهادهای قانون‌گذار تدوین شده است. افشای اطلاعات فرایند تهیه اطلاعات از شرکت گزارشگر به بازارهای مالی است. شرکت‌هایی که به طور داوطلبانه اطلاعاتی را افشا می‌کنند که به وسیله مراجع قانون‌گذار اجباری برای ارائه آن ها وجود ندارد، برای شکل دادن توقعات مشارکان بازار تلاش می‌کنند و از این‌رو به‌واسطه افشای اطلاعات اضافی از شرایط معامله با این اشخاص منفعت می‌برند (مدهونی، ۲۰۰۹).
شفافیت اندک و نبود تقارن اطلاعات، رابطه‌ای عادی دارند.شفافیت اندک نشان می‌دهد که اطلاعات کافی برای ارتباط برقرار کردن با سرمایه‌گذار وجود ندارد.بنابرین یک نبود تقارن اطلاعاتی بین افراد مطلع و آنهایی که مطلع نیستند برقرار خواهد بود. چنین نبود تقارن اطلاعاتی منجر به صرف اطلاعات زیادی می‌شود.
در یک بازار کارا، ارزش شرکت به صورت ارزش فعلی جریان‌های نقدی آینده با نرخ مناسب بازده تعدیل‌شده از لحاظ ریسک تعریف می‌شود. بنابرین هدف از افشای مالی، تهیه اطلاعات مفید برای سرمایه‌گذاران در ارزیابی به‌موقع بودن و قطعیت نداشتن جریان‌های نقدی آینده است. اطلاعات مفید تهیه‌شده از طریق افشای داوطلبانه، فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران را بهبود می‌بخشد و سایر استفاده کنندگان از افشای اطلاعات شرکت را در موقعیت مناسب‌تری برای تخصیص منابع اقتصادی قرار می‌دهند.
۲-۱۰-۱۵ مزایای افشای داوطلبانه
افشای اطلاعات بهتر، هماهنگی و مشارکت میان شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را با توجه به تصمیم‌های سرمایه‌گذاری که مبتنی بر قیمت سرمایه گذاری است، به‌واسطه تعادل میان جریان‌های نقدی آینده مورد انتظار به نرخی بالاتر، بهبود می‌بخشد.
بازار سرمایه در تعیین ارزش صحیح افشای شرکت در درازمدت کارامد است. صرف اطلاعات، شامل ارزش ذاتی افشای بیشتر شرکت است. برای شرکت‌های با کیفیت افشای بالاتر، انتظار می‌رود صرف اطلاعات برابر با افشای اطلاعاتی معادل با افشای رقیبانی با داراییها و شرایط بازار مشابه باشد، اما برای شرکت‌های با کیفیت افشا و شفافیت پایین، این صرف اطلاعات کمتر خواهد بود. مهمترین مزایای افشای کامل و گزارشگری بهتر عبارتند از (مدهونی، ۲۰۰۹):
• قابلیت اعتبار بیشتر مدیریت
• سرمایه گذاران درازمدت بیشتر
• افزایش حجم معاملات تجاری
• مالکیت نهایی بالاتر
• نقدشوندگی بیشتر
• فراریت کمتر
• کاهش شکاف خرید و فروش
• تحلیل بالاتر
• دسترسی بهتر و هزینه سرمایه کمتر
• روابط بهبودیافته با انجمنهای سرمایه‌گذاری
• قیمتهای سهام بالاتر.
در میان این مزایا، اعتبار مدیریت مهمترین مزیت است که پیش‌شرط تحقق سایر مزیتهاست. هنگامی که مدیریت از جایگاه اعتباری خوبی برخوردار است، بازار فعالیت‌های وی را مورد حمایت قرار می‌دهد؛ حتی اگر در کوتاه‌مدت تصمیمها و فعالیت‌های وی منجر به کاهش سود جاری شود. افزایش افشای داوطلبانه سبب کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین مدیریت و سرمایه‌گذاران و افزایش نقدشوندگی سهام می‌شود. افزایش نقدشوندگی می‌تواند منجر به جذابیت بیشتر سهام برای سرمایه‌گذاران نهادی شود. امروزه شرکت‌ها بر اساس سیاست‌های افشای خود مورد قضاوت قرار می‌گیرند و می‌توانند سیستم‌های افشای اطلاعات خود را برای سهام‌داران از طریق استقرار کمیته‌های افشا تقویت کنند. این کمیته‌ها محتوای اطلاعات و میزان و روش های افشای اطلاعات بااهمیت را تعیین می‌کنند.
۲-۱۰-۱۶ مسائل اصلی در افشای داوطلبانه
یکی از موضوع‌هایی که در خصوص شفافیت و افشای اطلاعات داوطلبانه مطرح است، این است که شرکت‌ها به منظور کاهش ریسک اطلاعات، افشای داوطلبانه انجام می‌دهند؛ اما در عین حال تلاش می‌کنند از رویه‌های افشایی که حفظ آن در آینده دشوار است، اجتناب کنند. در تعیین سطح نهایی افشا، شرکت‌ها باید وزن عوامل هزینه خاص را در برابر منافع بالقوه حاصل از افشای بیشتر در نظر بگیرند. در تعیین مزایای اصلی افشای داوطلبانه، شرکت‌ها باید هزینه های اولیه سطح افشا را در نظر داشته باشند. این بدان معنی است که هزینه تهیه و انتشار اطلاعات و هزینه زیان‌های رقابتی که به افشای داوطلبانه مرتبط است، باید مدنظر قرار گیرد (مدهونی،۲۰۰۹)
