نحوه ارتباط والدین با کودکان قوی ترین عامل مؤثر بر الگوهای تعاملی خانواده محسوب می شود، خصوصاً در دوره هایی لز زندگی کودکان که تحولات اساسی رشد روانی طی می شود. تحقیقات پیرامون آسیب های روانی کودکان نشان میدهد که بسیاری از خانواده ها از شیوه های تربیتی نامطلوب منشا ترس، عدم اعتماد، احساس نارضایتی، بدبینی و اضطراب در فرزندان آن ها می شود استفاده می‌کنند(علیزاده، ۲۰۰۲).از طرفی از هم پاشیدگی سازمان اصلی خانواده ضربه مهلکی به آینده فرزند در اجتماع میزند. تغییراتی که بر اثر مرگ والدین یا یکی از آن دو، طلاق و ترک خانواده در اوضاع و شرایط زندگی کودکان پدید می آید، نقش مؤثری در گرایش آن ها به بزهکاری دارد. افراد بزهکار بیش از افراد غیر بزهکار به خانواده های از هم پاشیده تعلق دارند(آلن پو، ۱۳۷۶). بر سر این نکته که تجربه تعارض بین والدین با رشد اجتماعی کودک رابطه منفی دارد توافق همگانی وجود دارد.رابطه بین افزایش تعارض زناشویی و مسایل کوک ظاهراً تا نوجوانی ادامه مییابد. پژوهش ها نشان می‌دهند که افسردگی، انزوا، رفتار اجتماعی، رفتار تکانشی و بیش فعالی در نوجوانان بد سرپرست و بی سرپرست رابطه مستقیم دارد(استانفورد لورا[۱۸]، ترجمه دهقانپور، ۱۳۷۷). شیوع اختلالات رفتاری در میان کودکانی که از خانواده محروم هستند، کودکانی که بر اثر عوامل و بلایای طبیعی بی سرپرست مانده و یا به دلیل جدایی والدین، فقر اقتصادی، اعتیاد و یا عدم کارکرد درست و صحیح والدین در محیط های شبانه روزی زندگی می‌کنند، نسبت به دیگر کودکان بیشتر است(کاپلان[۱۹]، ۱۹۹۸).
۲-۲ اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی
اختلال نارسایی (ADHD) یکی از شایعترین اختلال های عصب – رفتاری تشخیص داده شده در میان دانش آموزان است که با مشکلاتی در زمینه‌های آموزشی از جمله عملکرد ضعیف ، مردودی و ترک مدرسه همراه است و می‌تواند منجر به مشکلات ناسازگاری در مدرسه و رفتارهای اختلال گرگردد . ( ولریچ ، لامبرت ، بیکمن ، سیمونز ، دوفینگ [۲۰]و همکاران ، ۲۰۰۴ ). نکته ی مهم این است که شناسایی و درمان به موقع این اختلال منجر به بهبودی قابل توجهی در عملکرد فردی و اجتماعی دانش آموز و کاهش نشانه های اختلال خواهد شد .
۱–۲-۲ شیوع نارسایی توجه/ بیش فعالی
برآورد شده که ۳ تا ۵ درصد کودکان به(ADHD) مبتلا می‌شوند ( ویزومورای ، ۲۰۰۲ ) اگرچه این آمار بیشتر در آمریکای شمالی به دست آمده در زمینه یابی ( بریتانیای کبیر ) مشمول بر ۱۰۴۳۸ کودک سنین بین ۵ تا ۱۵ سال نتایج نشان دهنده ی این بود که ۳٫۶۲ درصد پسران و ۰٫۸۵ درصد دختران مبتلا به (ADHD) می‌باشند ( فورد ، گودمن و میتوز[۲۱] ، ۲۰۰۳).
۲- ۲-۲ سبب شناسی
نظریه های متعددی در خصوص تبیین نارسایی توجه / بیش فعالی تدوین شده است که می توان این نظریه ها را به دو دسته کلی تقسیم کرد ؛ نخست نظریه هایی که عمدتاً بر نقش عوامل زیستی در سبب شناسی نارسایی توجه / بیش فعالی تأکید می‌کنند ، دوم نطریه های درون روانی که تلاش می‌کنند تا نشانه های بی توجهی ، بیش فعالی / تکانشگری را بر حسب یک نقص مرکز بنیادین توجیه کنند(کار،۲۰۰۶).
۳-۲-۲ زیر ریخت های اختلال نارسا توجه /فزون کنشی
در چهارمین راهنمای تشخیص و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا سه زیر ریخت متفاوت برای این اختلال در نظر گرفته شده است که شامل زیر ریخت غلبه با فزون کنشی /تکانشگری و زیرریخت ها ترکیبی است.
۱-۳-۲-۲ عدم توجه :
به نظر می‌رسد که کودکان نارسا توجه/بیش فعال در ظرفیت توجه شان ، یعنی در به خاطر آوردن اطلاعات در یک دوره ی زمانی کوتاه نقص نداشته باشند . مؤلفه ی دیگر توجه ، توجه انتخابی است یعنی توانایی تمرکز بر اطلاعات مناسب به هنگام حواسپرتی و آشفتگی ( ماش و ولف [۲۲]، ۲۰۰۲ ).
از این رو عدم توجه خصوصاً آن نوعی که در(ADHD) دیده می شود یا حواسپرتی و توجه ی حفظ شده ی مختل ظاهر می شود . نقایص توجه در انجام تکلیف یا در موقعیت های تازه و تحریک کننده و به هنگام بالا بودن میزان تقویت تعدیل می‌گردد . ( ماش و همکاران ، ۲۰۰۲ ).
۲-۳-۲-۲ بیش فعالی
بیش فعالی در(ADHD)به صورت بیقراری ، نا آرامی و حرکات بدنی غیر ضروری دیده می شود . با این وجود باید توجه داشت که این علائم ممکن است در یک موقعیت تازه نشان داده نشوند ( ساگ ولدن و سرجنت[۲۳] ، ۱۹۹۸ ). عقیده بر این است که بیش فعالی مشخصه ی اصلی اختلال باشد به این علت که اولین نشانه ای است که در کودکان (ADHD) سنین مدرسه ظاهر شده و نیز اولین نشانه ای است که با رشد کودک از بین می رود . ( ویلنز ، اسپنسر ، بیدرمن[۲۴] ، ۲۰۰۲ ). بیش فعالی شدید در مقایسه با بیش فعالی متوسط در موارد شروع اختلال در سنین پایین تر ، میزان هوش پایین ، مشکلات رشدی – عصبی و تأخیر در زبان ، شایع تر است ( تیتر و سمود ، کلیکمن[۲۵] ۱۹۹۵ )
۳ – ۳ – ۲ –۲ تکانشگر
تکانشگری به صورت ناتوانی در بروز پاسخ های نامناسب مثل پاسخ سزیع ، پاسخدهی عجولانه ، گرایشی زیاد به به پاداش های فوری ، عمل کردن بدون تأمل ، بی فکری و رفتار بی پروا نشان داده می شود ( سگ ولدن و همکار ، ۱۹۹۸ ).
سولانتو ، ابیکوف ، سونوگا – بارکه ، اسچاچر ، لوگان و همکاران ( ۲۰۰۱ ) پاسخ تکانشگری را به عنوان ” عمل فردی که بدون دوراندیشی ، برنامه ریزی یا کنترل کافی صورت می‌گیرد و بنابرین نادرست و ناسازگارانه است .”تعریف می‌کنند . در حالی که توافق کمی درباره ی ویژگی های مشخص این سازه ی رفتاری در بین صاحب نظران وجود دارد ، (DSM-IV-IR) معیارهای خاصی از تکانشگری را برای (ADHD) ارائه کرده‌است.( سادوک و سادوک ، ۲۰۰۷ ).
۳-۲ تعریف پرخاشگری
ارائه ی تعریف دقیق از پرخاشگری دشوار است . تاکنون بیش از ۲۰۰ تعریف مختلف از پرخاشگری ارائه شده است (دیبل [۲۶]، ۲۰۰۸ ). در زبان معمولی این معمولی این اصطلاح با مفاهیم مختلف به کار رفته است . مفاهیمی که در عین حال ساختارهای خصومت ، خشم و پرخاشگری را در بر دارد . علی رغم تفاوت های آن ها این اصطلاحات اغلب به جای یکدیگر به کار می‌روند و رابطه بین آن ها به طور ناکافی توصیف می شود . منظور از خشم به عنوان یک حالت هیجانی که دامنه گسترده ای از احساس آزردگی و رنج خفیف تا خشمی جنون آمیز را در بر می‌گیرد .خصومت به عنوان یک نگرش و ارزیابی منفی نسبت به دیگران و پرخاشگری به عنوان رفتار آشکار ، درگیر شدن و آسیب رساندن به دیگران می‌باشد(ساچلمن و استرومبرگ[۲۷] ، ۲۰۰۷ به نقل از چیدا و استپتو ، ۲۰۰۹ ).با محدود شدن تعریف پرخاشگری ، رفتارهایی که به صورت تصادفی رخ می‌دهند و به دلیل سهل انگاری یا عدم صلاحیت فرد به صدمه یا جرح غیر عمد منجر می‌شوند ، پرخاشگری نام نمی گیرند.
۱-۳-۲ پیشینه پرخاشگری
