در دفتر مرکز آمار ایران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، ازISIC ^[۸۳]،CPC ^[۸۴] و HS^[85] برای گزارش‌های آماری و طبقه‌بندی فعالیت اقتصادی و محصولات استفاده می‌شود. این دفتر در سال ۱۳۸۳ گزارشی با عنوان “شناسایی طبقه‌بندی‌های موجود، تاریخچه و تحولات آن ها در عرصه ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی” منتشر نموده‌ است. وزارت بازرگانی نیز گزارشی از بررسی‌های می‌دانی و مطالعات انجام شده در خصوص کدهای گردآوری شده برای طرح ایجاد سیستم کدگذاری یکنواخت و هماهنگ ارائه ‌کرده‌است. از نظر سازمان ملل، مرکز آمار هر کشور متولی طبقه‌بندی در آن کشور است و اطلاعات مربوط به سیستم های طبقه‌بندی در اختیار این نهاد قرار می‌گیرد. ‌بر اساس ماده ۸ مجموعه قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های نظام آماری کشور، وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی موظفند در انجام آمارگیری‌ها از تعاریف، مفاهیم، ﺭﻭش ها، معیارها و طبقه‌بندی‌های آماری مرکز آمار ایران تبعیت نمایند.

در شرایط کنونی نیز در کشور ایران سازمان های مختلف ضمن استفاده مستقیم از سیستم های طبقه ­بندی بین‌المللی، گاهی به دلیل نیازهای داخلی خود و بعضاً به توصیه سازمان ملل، بدون دخل و تصرف در ساختار اصلی مبادرت به توسعه سیستم مورد استفاده و افزایش تعداد ارقام نموده‌اند، به عبارت دیگر این سیستم ها را با توجه به شرایط داخلی کشور بومی‌سازی می‌نمایند. در سطح کلان مدیریت کشور نیز یک کمیته آماری به ریاست رئیس مرکز آمار ایران شکل گرفته که اعضای آن عمدتاًً وزیران و تصمیم گیرندگان کلان سازمان ها و وزارتخانه­هایی هستند که به نوعی از سیستم های طبقه ­بندی بهره­ گیری می‌کنند (فتحی، نوری، ۱۳۹۳).

ﻣﺮﻭﺭی ﺑﺮ سیستم های ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ

ﺑﻄﻮﺭﻛﻠﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻛـﻪ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺷﺶ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻛﺮﺩ.

۱- ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺴﻬﻴﻞ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺩﺭ ﮔﻤﺮﮎﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ HS^[86]

ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺮﺍی ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺮﻓﻪﻫﺎی ﮔﻤﺮﻛﻲ ﺩﺭ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی HS ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺷﻮﺭﺍی ﻫﻤﻜﺎﺭی ﮔﻤﺮﻛﻲ (CCC^[87]) ﺑـﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۳ ﺑﺮﺍی ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺿﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺍﺧﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎی ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ ﺩﺭﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻗﻼﻡ ﺗﺠﺎﺭی ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺮﻓﻪﻫﺎی ﮔﻤﺮﻛﻲ، ﺑﺮﺍی ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﺗﺠﺎﺭﺕ، ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ.

ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻛﻠﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﺩﺭ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻞ، ﺟﻤﻊﺁﻭﺭی ﻭ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎی ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠلی (ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻭ ﻭﺍﺭﺩﺍﺕ) ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﻣﺒﻨﺎی ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺖ ﺟﻬﺖ ﻃﺒﻘﻪ بندی ﻛﺎﻻ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺍﺯ ﻛﺪﻫﺎی ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ ﻭ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎی ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮی ﻭ ﻣﺬﺍﻛﺮﺍﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺩﺭ ﮔﻤﺮﻛﺎﺕ ﺩﻧﻴﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (مرکز آمار ایران، ۱۳۸۳).

۲- سیستم های ﺑﺎ ﮐﺎﺭﺑﺮی ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎ

این سیستم ها ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻓﻌﺎلیت ها ﻳﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ، ﺟﻬﺖ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ. ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ سیستم ها ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑـﻪ سیستم های: CPC،SITC ^[۸۸]،ISIC اشاره کرد.

ﺍﻟﻒ ـ ﺳﻴﺴﺘﻢ ISIC

ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑــﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﺭﺍی ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ- ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺟﻬﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی (ISIC) ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۴۸ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖﻫﺎی ﻋﻀﻮ ﺗﻮﺻﻴﻪ گردید ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻣﻠﻲ ﻭ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺠﺪﺩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺁﻣﺎﺭی ﺧﻮﺩ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺍﺯ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ISIC ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﻨﺪ.

ISICﺩﺭ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻠﻲ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ، ﺩﺭ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮﻉ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎی ﺟﻤﻌﻴﺖ، ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ، ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻣﻠﻲ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻭﺳﻴﻊ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ (UN)، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑـﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﺎﺭ (ILO)، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺍﺭﺑﺎﺭ ﻭ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی(FAO)، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ، ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ (UNESCO) ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻴﺌﺖﻫﺎی ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﺯ ISIC ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻭ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺁﻣﺎﺭی ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ (ﻣﺪﻧﻲ، ۱۳۸۵).

ﺏ ـ ﺳﻴﺴﺘﻢ CPC ﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﻧﻈﺎم های ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻛﻪ ﺯﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺤﻮﺭی ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﻛﻪ ﺑﻄﻮﺭ ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ CPC ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﺍﻳـﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺩﺍﺭﺍی ۵ ﺳﻄﺢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻛﺎﻻﻫﺎ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞﺣﻤﻞ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﺧﺎﻟﻲ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻣﺤﻮﺭی ﻣﺤﺼﻮﻝ (CPC) ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﭼﺎﺭﭼﻮﺑﻲ ﺑﺮﺍی ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎ، ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻳﻲﻫﺎ ﻣﻲ ﭘﺮﺩﺍﺯﺩ. CPC ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻧﻘﺶ ﺣﺴﺎب های ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺑﺰﺍﺭی ﺑﺮﺍی ﻣﻮﺯﻭﻥ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ (مرکز آمار ایران، ۱۳۸۳).

ﺝ ـ ﺳﻴﺴﺘﻢ SITC

ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ (SITC) ﺑﺮﺍی ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﭼﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، ﺟﻬﺖ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭی ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺗﺠﺎﺭی ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﻈﺎﻡ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺑﺮﺍی ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ. ﺍﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺗﺠﺎﺭی، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﺭﺍی ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ – ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ SITC ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭی ﺷﺪ. ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی، ﮔﺮﺩﺁﻭﺭی ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﻤﺎﻡ ﻛﺎﻻﻫﺎی ﺗﺠﺎﺭی ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺬﻳﺮی ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺁﻣﺎﺭﻫﺎی ﺗﺠﺎﺭی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

۳- سیستم های ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩی های ﺧﺮﻳﺪﺍﺭی ﺷﺪﻩ (OSI^[89])

ﺍﻳﻦ سیستم ها ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻞ ﺍﻗﻼﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻞ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﺎﻻ (ﺳﻤﺎﭘﻞ) ﺩﺭﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﺍﻟﻒ‐ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺎﺗﻮ (NCS^[90])