در مطالعات سازماندهی صنعتی مرتبا از سهم بازار و رشد آن به عنوان شاخص‌های مهم عملکرد شرکت یاد شده است و همچنین رابطه مثبت بین سهم بازار و سود اقتصادی به اثبات رسیده است. منظور از سود اقتصادی، سودی است که فراتر از انتظار سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری‌های مشابه دارای ریسک است. در پارادایم ساختار- رفتار- عملکرد(SCP)، دو رویکرد واقعی برای توضیح این رابطه ارائه شده است. اولین رویکرد، نظریه‌تبانی است که بر مبنای این نظریه، با متمرکز شدن سهم بازار در میان تعداد معدودی شرکت‌های مقتدر، این شرکت‌ها قیمت‌ها را بالاتر از سطح قیمت بازار رقابت کامل تعیین می‌کنند و در نتیجه به سود متعارف بالاتری دست می‌یابند. بر اساس دومین رویکرد که دیدگاه کارایی است، کسب سهم بازار نشأت گرفته از افزایش کارایی شرکت و نوآوری است و صرفه‌جویی ناشی از مقیاس آن سودهای اقتصادی را برای شرکت به همراه ‌می‌آورد(رشیدی زاد،۱۳۸۹).

صرف‌نظر از این دو رویکرد، اگر هدف مطلوب شرکت‌ها، کسب سهم بازار باشد و انتظار رود که در آینده افزایش سودآوری و فرصت‌های رشد از آن شرکت‌هایی باشد که سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند، آنگاه تغییر در سهم بازار نشان دهنده عملکرد آتی و فرصت‌های رشد می‌باشد. قابلیت سهم بازار در نشان دادن موقعیت نسبی شرکت و مطالعات سازماندهی صنعتی ‌در مورد سهم بازار و عملکرد حاکی از این است که تغییرات سهم بازار با بازار سرمایه و ارزیابی سرمایه‌گذاران ‌در مورد مزیت‌های فعلی و آتی شرکت مرتبط می‌باشد و همچنین این تغییرات بر تخصیص منابع بازار سرمایه بر اساس ارزیابی‌های سرمایه‌گذاران تاثیرگذار است(رشیدی‌زاد،۱۳۸۹).

علی‌رغم اهمیت سهم بازر و فشردگی سرمایه به عنوان شاخصی از محیط رقابتی شرکت، نقش آن در مدل‌های ارزش‌گذاری مبتنی بر اطلاعات حسابداری کمرنگ بوده و در بسیاری از تحقیقات حسابداری مبتنی بر بازار از سود شرکت به عنوان نشانگر عملکرد جاری و عملکرد آتیمورد انتظار شرکت‌ها یاد شده است و کمتر به نقش سهم بازار توجه شده است(رشیدی‌زاد،۱۳۸۹).

در این فصل کلیات تحقیق ارائه گردیده، در واقع پس از ارائه مقدمه‌ای در ابتدای فصل به تشریح بیان مسئله پرداخته شده است. سپس اهداف، انگیزه، فرضیه‌ها، اهمیت موضوع و روش تحقیق را شرح داده و به قلمرو تحقیق از لحاظ زمانی، مکانی و موضوعی تحقیق می‌پردازیم.

بیان مسئله

گزارشگری مالی شرکت‌ها مبنای فرایند تخصیص سرمایه است. یک فرایند تخصیص مؤثر، ‌تامین کننده سلامت اقتصاد بوده و ارتقای بهره‌وری، تشویق نوآوری را به همراه می‌آورد و فراهم‌کننده یک بازار کارا و فعال برای خرید و فروش اوراق بهادار و تحصیل و اعطای اعتبار می‌باشد. به طور معکوس در یک فرایند ناقص تخصیص سرمایه از فعالیت‌های غیرمولد پشتیبانی می­ شود و از اعطای سرمایه به شرکت‌های ارائه‌دهنده محصولات و خدمات نوآورانه که ایجادکننده­ی ارزش افزوده ‌می‌باشد، پرهیز می‌شود و تخریب بازارهای اوراق بهادار را موجب می‌گردد.

استفاده‌ کنندگان از گزارشات مالی شرکت‌ها بدون داشتن اطلاعات کافی نمی‌توانند راجع به فرصت‌ها و مخاطرات فرصت‌های سرمایه‌گذاری قضاوت کنند. آن‌ ها برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه به مجموعه­ متنوعی از اطلاعات نیازمندند که شامل اطلاعات مربوط به اقتصاد، صنایع، شرکت‌ها و اوراق بهادار می‌باشد. ارائه اطلاعات کامل از طریق بهترین منابع، احتمال اتخاذ تصمیمات بهینه را افزایش می­دهد.

از جمله اطلاعاتی که سرمایه‌گذاران برای تفسیر وضعیت واحدهای اقتصادی استفاده می‌کنند، اطلاعات مربوط به وضعیت صنعت می‌باشد. شرایط رقابتی موجود در یک صنعت اطلاعات مهمی در خصوص ارزیابی آینده در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد سهم بازار و فشردگی سرمایه به عنوان یکی از عناصر ساختار صنعت، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده­ سودآوری شرکت در میان‌مدت و بلندمدت بوده و تجزیه و تحلیل آن در پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت‌ها مؤثر ‌می‌باشد. از جمله معیارهایی که سرمایه‌گذاران در تخصیص منابع بازار سرمایه در میان شرکت‌ها از آن بهره می­ گیرند، فرصت‌های رشد مورد انتظار شرکت‌ها می‌باشد(رشیدی‌زاد،۱۳۸۹).

اندازه‌گیری سود برای واحدهای تجاری شاید هدف نخست فرایند حسابداری باشد. گزارش سود به روش‌های مختلف به اقتصاد جامعه کمک می‌کند. موارد زیر از جمله کاربردهای مهم سود است:

۱)سود به عنوان معیاری برای بیان میزان موفقیت واحد تجاری به کار می‌رود.

۲)سود معیاری برای تعیین دستیابی به سود نقدی است.

۳)سود از نظر قانون‌گذاران به عنوان شاخصی برای ارزیابی منصفانه بودن نرخ های تعیین شده از سوی آن‌ ها می‌باشد.

۴)سود به عنوان راهنمایی برای مدیر درباره نحوه اداره واحد تجاری محسوب می‌شود.

۵)یکی از ارقام مهم برای تعیین مالیات است. )هندریکسن و ون بردا ، ۱۹۹۱).

طبق بیانیه مفهومی شماره ۶هیات استانداردهای حسابداری مالی، اطلاعات مالی باید دارای ویژگی‌های کیفی معتبر بودن، به موقع بودن و مربوط بودن باشند. از این رو، ارزیابی کیفیت سود از جنبه مفید بودن در تصمیم‌گیری و یکی از مهم‌ترین اجزای ویژگی معتبر بودن است .لذا سود به عنوان یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که در اختیار استفاده‌ کنندگان قرار می‌گیرد باید از ویژگی‌های مذکور برخوردار باشد و استفاده‌ کنندگان در تصمیمات اقتصادی خود نه تنها کمیت بلکه کیفیت سود را نیز مورد توجه قرار دهند از طرفی گسترش نقش کمی و کیفی بازار سهام به عنوان مهم‌ترین بازار سرمایه ایران و شکل‌گیری نگرانی بابت حبابی بودن قیمت سهام و کاهش کیفیت سود شرکت‌ها باعث شد که در این پژوهش به بررسی اثر سهم بازار و فشردگی سرمایه را بر روی نوسان پذیری سود، در نمونه شرکت‌های ایرانی می‌پردازیم.

‌بنابرین‏ در این پژوهش به دنبال ‌پاسخ‌گویی‌ به سوال زیر می‌باشیم:

بین سهم بازار و فشردگی سرمایه با نوسان‌پذیری سود چه رابطه‌ای وجود دارد؟

ضرورت و اهمیت تحقیق

• • سود به عنوان یکی از معیارهای تصمیم‌گیری مالی از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است و در این راستا هر جریانی که سود را به طریقی دستخوش تغییر نماید نیز اهمیت می‌یابد.

• • برای ارزیابی و تعیین قیمت سهام معمولأ سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران مالی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری از سود هر سهم و روند سود‌آوری شرکت‌ها استفاده می‌کنند. پس نتایج تحقیق در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران و اعتباردهندگان مؤثر خواهد بود.

• • ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﮔﺬاران ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺎزﺧﻮرد اﯾﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ آﯾـﺎ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی وﺿـﻊ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳﻂ آﻧ‌‌‌‌ﻬﺎ اﺛﺮﺑﺨﺶ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻪ، ﺑﺮ ﺧﺮوﺟﯽ‌ﻫﺎ و از ﺟﻤﻠﻪ ﺳـﻮدﻫﺎی ﮔـﺰارش ﺷـﺪه ﺗﻤﺮﮐـﺰ ﻣـﯽ‌ﮐﻨﻨـ.ﺪ ﺑﯿﺎﻧﯿـﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻫﯿﺎت ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﺎﻟﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮدن در ﺗﺼـﻤﯿﻢﮔﯿـﺮی ﻣﻌﯿـﺎری ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی وﺿﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ.