در شرایطی که جوانی و چهره زیبا مهمترین ملاک انتخاب دختر میباشد (البته جوانگرایی در تمام دنیا وجود دارد) ترس از دست دادن زیبایی و جذابیت، ورود به سنین بالاتر و کاهش فرصت انتخاب و احتمال عدم ازدواج بر افکار فرد سایه می افکند و احساس ناامنی در وی به وجود می آورد. این شرایط فرد را به سوی گزینش ناخواسته سوق میدهد.
۱-۸-۱-۴- رهایی از تنهایی و اضطراب
گاهی برخی افراد به این دلیل ازدواج میکنند که از تنهایی و اضطراب می ترسند، اکثر انسان ها نمی توانند تنهایی را تحمل کنند و افسرده و پریشان میشوند، به همین دلیل تصمیم به ازدواج می گیرند. این انگیزه گاه در جهت منفی چنان شدت میگیرد که فرد دست به انتخابی تعجیلی می زند.
۱-۸-۱-۵- لجبازی با خواستگاران قبلی
گاهی دختر با عدم تأیید خواستگاری خاص مواجه میگردد، یا آنکه فردی اظهار علاقه ظاهری میکند، ولی خواستگاری نمی نماید؛ در این حال احتمال اینکه دختر سریع و شتاب زده با فردی دیگر ازدواج کند، بسیار زیاد است، زیرا او با خود می اندیشید که از این طریق بتواند نشان دهد که برای ازدواج هیچ مشکلی نداشته و افراد بسیاری بوده اند که خواستار ازدواج با وی بوده اند. در حالی که این ازدواج ناخواسته، میتواند فرد را تا آخر عمر با مشکلات خاص خود مواجه نماید و زندگی او را تباه سازد.
۱-۸-۱-۶- اصرار خواستگار
در برخی شرایط خواستگاران، دختر را تحت فشار روحی و اصرار و ابرام قرار میدهند. این امر معمولاً قدرت تحقیق، تفکر و تحلیل را سلب میکند و او را ناخواسته به سوی پاسخ مثبت و ازدواج ناخواسته می کشاند.
۱-۸-۱-۷- رهایی از سوالات اطرافیان
معمولاً در مجامع عمومی، مهمانی های جمعی یا فامیلی، از دختر سؤال می شود که آیا ازدواج کرده ای یا نه؟ چرا؟! … در حالی که اغلب افراد می دانند که خواستگاری و ازدواج، توسط پسران انجام میدهند، ولی چنین سؤالاتی میتواند موجب اضطراب و ناراحتی دختر شود و شرایط را بر وی تنگ نماید، تا حدی که تصمیم بگیرد خواستگاری را که تمایل چندانی به وی ندارد، انتخاب کند.
۱-۸-۱-۸- فقدان خواستگاران متعدد
ازدواج ناخواسته برخی دختران به جهت فقدان خواستگاران مناسب است، لذا در این شرایط، دختری که خود را مقید به انجام خواستگاری از سوی پسر می کند، مجبور است که منتظر بماند تا فردی او را مورد پسند قرار دهد، حتی اگر رغبتی به وی ندارد، ازدواج کند.
۱-۸-۱-۹- فرار از تحصیل
در برخی خانواده که بیش از حد به تحصیل اهمیت میدهند، حتی تحصیلات را جهت پرستیژ خانوادگی ضروری می دانند، والدین اصرار بر ادامه تحصیل دخترشان دارند، در حالی که دختر علاقه ای به تحصیل ندارد و ازدواج را مفری برای رهایی از فشارهای خانواده برای ادامه تحصیل می شمارد، لذا تلاش میکند با ازدواج، ترک تحصیل نماید.
۱-۸-۱-۱۰- ترحم و دستگیری از خواستگار
زناشوئی را نباید به منظور دستگیری و ترحم به فردی انجام داد، حس ترحم تا چه مدت میتواند سبب تسکین نیازمندی های دیگر حیات زناشوئی باشد. (مصلحتی، ۱۳۷۹: صص ۳۶-۳۴) این انگیزه نادرست در واقع به طور غیر مستقیم قدرت انتخاب فرد را تحت الشعاع قرار میدهد.
۱-۸-۲- علل خانوادگی
۱-۸-۲-۱- رهایی از شرایط نامناسب خانه پدری
دختران، در برخی خانواده ها، با احساس سربار بودن، تحمیل فشارهای اقتصادی بر خانواده و حس سرافکندگی مواجه هستند. این احساس که در شرایطی مانند برخوردهای کلامی و اعتراضات مستقیم پدر یا سایر اعضای خانواده (تنی یا ناتنی) اوج میگیرد، میتواند فرد را به این تصمیم نادرست سوق دهد که ازدواج تنها راه رهایی از این مشکلات است، لذا باوجود عدم علاقمندی به فرد مقابل، فقط به جهت ناخشنودی از رفتارها و مناسبات اعضای خانواده، ناخواسته تن به ازدواج با فردی میدهد که شرایط مناسبی ندارد.
۱-۸-۲-۲- رهایی از امر و نهی های خانواده و کسب استقلال
هرچقدر که دختر مجرد در خانه پدری، با امر و نهی های والدین بیشتر مواجه باشد، احساس می کند که برای انجام امور خود فاقد استقلال و آزادی نظر و عمل است، لذا احساس فشار و تنگنای بیشتری میکند و تلاش می کند تا از این فضا خارج شود. در این شرایط ازدواج در نظر او میتواند مفری محسوب شود. در اغلب موارد این موضوع، فرد را به انتخاب نادرست و ناخواسته سوق میدهد.
۱-۸-۲-۳- رها ساختن والدین از اضطراب
اغلب والدین از تأخیر ازدواج فرزندان خود به ویژه دختران، احساس اضطراب و نگرانی میکنند، حتی خود را در عدم انجام آن گناهکار و مقصر می شمارند. در این شرایط برخی دختران، ازدواج ناخواسته را میپذیرند تا فرد را به دست بازی سرنوشت بسپارند.
۱-۸-۲-۴- مشکلات و نیازهای اقتصادی خانواده
در خانواده های با درآمد اندک و پایین که تعداد فرزندان بسیار است، ازدواج دختر میتواند هزینه های زندگی را به مقدار مخارج وی کاهش دهد و تا حدی به اقتصاد خانواده کمک نماید. هرچند تهیه جهیزیه تا مدتی هزینه زندگی را برای والدین افزایش میدهد.
۱-۸-۲-۵- نفوذ و فشارهای والدین
برخی مواقع یکی از دلایل ازدواج افراد، فشار هنجارهای اجتماعی است. تقریباً در همه طبقات و اقشار جامعه، ازدواج تأیید می شود. همین موضوع کسانی را که خیال میکنند به یکدیگر علاقمند هستند با شتاب و عجله به ازدواج وا میدارد.
نفوذ و فشار والدین به فرزندان، میتواند آن ها را به سوی ازدواج های زودهنگام و دور از احتیاط سوق دهد. در برخی موارد والدین با بهره گرفتن از نفوذ خود، اصرار بر انجام ازدواج با فرد خاصی دارند. فشار والدین و جامعه بر افراد برای تطبیق با الگوهای بهنجار میتواند کسانی را که تن به ازدواج نمی دهند، به سوی همسرگزینی و ازدواج ناخواسته سوق دهد. در اغلب موارد به سختی می توان خانواده ها را از مضطرب نمودن فرزندان در ازدواج بازداشت.
۱-۸-۲-۶- رفع کدورت فامیلی
در برخی موارد، ازدواج هایی انجام می شود تا موجب مصالحه و رفع کدورت اقوام و فامیل با یکدیگر شود. در این شرایط، زندگی یک فرد به طور ناخواسته دستخوش آرزوهای دیگران می شود.
۱-۸-۳- علل اجتماعی
۱-۸-۳-۱- رهایی از تحقیرهای اجتماعی
از آنجا که نقش مادری و همسری زن از سوی اجتماع مورد تأیید است، لذا هر گونه سستی یا عدم موفقیت و ناکامی در دستیابی به چنین موقعیتی، برچسب ها و استهزاهای اجتماعی را به دنبال دارد.
۱-۸-۳-۲- ورود به دنیای بزرگسالی و کسب احترام
درجوامعی که تجرد به مفهوم غوطه ور بودن در عالم کودکی، ناپختگی و بی تجربگی است و دختر مجرد در موارد مختلف احساس می کند که نظر، عقیده و تصمیم گیری وی به جهت عدم تأهل از سوی دیگران پذیرفته نمی شود، سعی خواهد نمود که برای کسب احترام و منزلت اجتماعی ازدواج نماید، هر چند که فرد مقابل شرایط مناسبی نداشته باشد.