• 1. اهمیت و ضرورت تحقیق :

آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که تعلیم و تربیت و ساختن انسان مطلوب و مؤثر را در جامعه به عهده دارد. برای پرورش افراد مطلوب ، نیاز به یک نظام آموزشی کار آمد است که اجزاء و عناصر آن اعم از مواد درسی، دانش آموز ، معلم ، وسایل آموزشی ، فضا و غیره با یکدیگر ارتباط متقابل دارند تا اهداف مورد انتظار تحقق یابد. از طرف دیگر ، تدریس و آموزش از نظر ماهیت یک نظام ارتباطی متقابل است و مدرسه به سان گروه پویایی ، درصدد آماده کردن افراد برای ورود به جامعه در سطح بسیار گسترده تری است . کلاس درس نیز به عنوان یک گروه کوچک اجتماعی و کوچک‌ترین خرده سیستم اجتماعی در نظام آموزشی دارای خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر سازمان‌ها و نهادهای اجتماعی متمایز می­ کند .این خرده سیستم به دنبال تحقق اهداف آموزشی ـ تربیتی است ، از این رو نیاز به مدیریت دارد. با این تفاوت که در کلاس درس بیش از سایر سازمان‌های اجتماعی و رسمی کارکردهای مدیریت در هم تنیده است و براحتی از هم قابل تفکیک نیست(فونتانا^[۴]،مترجم محمدی،۱۳۸۲).

از طرف دیگر ، از اهداف مصوب نظام آموزش و پرورش ، تربیت اجتماعی دانش آموز است به طوری که انتظار می رود فراگیر بعد از فراغت از تحصیل به عنوان شهروند مؤثر و فعال در جامعه کلاس ، مدرسه، و در سطح ملی و جهانی با دیگران ارتباط مؤثر داشته باشد . ارتباط امری اکتسابیاستکهمهمترین مکان برای کسب آن کلاس درس است. ارتباط نیز عامل اصلی یادگیری است.”مدیریت کلاس ”و ”ارتباط” دارای کنش متقابل گسترده و پیچیده­ای می­باشند که خلل و ضعف درهرکدام تحقق اهداف تعلیم و تربیت را با چالشهایی عمیق روبرو خواهد ساخت .

کمبود مهارت‌های اجتماعی یک مشکل بزرگ برای بعضی از دانش آموزان است. شواهدی وجود دارد که برنامه ­های مداخله ای مدرسه می ­تواند به بهبود مهارت‌های اجتماعی کمک کند(آندرسون، بوچر و همکاران^[۵]،۲۰۰۳؛ لین و همکاران^[۶]،۲۰۰۰؛ تیلور و همکاران^[۷] ،۲۰۰۲ به نقل از هاشمی و همکاران ۱۳۹۱، ص ۲۰۳).مدیریت یعنی هنر انجام دادن کارها به وسیله دیگران که در آن رفتار آمرانه­ی معلم وهمچنین خودمحوری وی مورد انتقادقرارمی­گیرد . با توجه ‌به این تعریف،معلم بایستی یک راهنمای خوب باشد،ولی کارهاتوسط خوددانش آموزانجام شودوآنهادرامریادگیری فعال باشند. بدیهی است که هرچه مشارکت دانش آموزان ‌در فعالیت‌های کلاسی و فرایند یادگیری بیشتر باشد؛ رشد مهارت‌های اجتماعی درآنان توسعه یافته و متکی به خود می­‌گردند و اعتماد بنفس درآنان افزایش می­یابد(پرداختچی، ۱۳۷۲) .

فراهم کردن زمینه­ ها و عوامل لازم برای اجتماعی کردن و جامعه پذیر کردن دانش آموزان یکی از اهداف مهم هر نظام آموزش است(صافی،۱۳۹۱،ص۱۰).مدیریت کلاس درس را مترادف با” کنترل و انضباط” و یا ”طراحی و سازماندهی کلاس درس ‌می‌باشد . در این دیدگاه تدریس و آموزش برجسته تر از مدیریت کلاس ‌می‌باشد و کلاس درس به ‌عنوان یک نظام اجتماعی است که شامل همه فعالیت‌های معلم در کلاس درس می­ شود. این دیدگاه مدیریت کلاس درس را شامل سه مرحله، مقدمات (طراحی و سازماندهی) اجرا (رهبری ،‌هماهنگی، کنترل ، آموزش) و ارزشیابی می­داند. این دیدگاه زمینه پویایی ، توصیف ، تحلیل و تبیین کلاس درس و فعالیت‌های معلم را فراهم می‌کند(ریس و مور ، مترجم هاشمیان ، ۱۳۸۱).

اهمیت توجه به مهارت‌های مختلف اجتماعی برای رشد آن در دانش آموزان ابتدایی در مدیریت کلاس و نوع آموزش و برخورد با دانش آموزان و همچنین دخالت دادن آن ها در فعالیت‌های کلاس و مدرسه قابل انکار نیست . جامعه این پژوهش نیز با توجه به گستردگی آن و نیز نوع بافت فرهنگی تشکیل دهنده آن باعث رشد اهمیت آن گردیده است به طوری که بیشترین توجه والدین و معلمان در ابعاد رشد دانش آموزان به مهارت‌های اجتماعی گردیده که در پی آن دانش آموزان بتوانند توانایی‌های تحصیلی خود را به کار گرفته و آن را در فرصت‌های طبیعی ایجاد شده به کار بگیرند . توجه ‌به این مهارت‌ها در مدیریت کلاسی و توسعه آن زمینه انجام این تحقیق را فراهم ساخته تا آن را ابعاد متعدد و خاص ‌مدیریتی و توجه به مؤلفه های اساسی آن مورد بررسی قرار گیرد و تمرکز ‌فعالیت‌های کلاسی را در زمینه ها ی مختلف مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان و نقش آن در بهبود روند فعالیت‌های دانش آموزان مورد بررسی قرار دهد .

بر همین اساس و با توجه به اهمیت ایجاد و تثبیت مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان و همچنین اهمیت و نقش اساسی آن در رشدتربیت و تحصیلی فراگیران و اهمیت ویژه و نیاز و توجه خاص به مدیریت کلاسی در بعد توسعه اجتماعی درمدارس ابتدایی آموزش پرورش ، این تحقیق با در نظرگرفتن مؤلفه­ های مهارت‌های اجتماعی از دیدگاه کلدارلا و مرل(۱۹۹۷)،(مهارت کلامی، مهارت برقراری ارتباط، مهارت احساسی،مهارت خود مدیریتی، مهارت تحصیلی، مهارت ابراز وجود ، مهارت مسئولیت پذیری ، مهارت اطاعت ورزی ، مهارت جرئت ورزی) به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارت‌های اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ می ­پردازد و در این راستا تلاش می­ نماید ؛ جهت بهبود مدیریت کلاسی و رشد مهارت‌های اجتماعی دانش آموزان راهکارها و پیشنهاداتی عملی وکاربردی مناسب ارائه دهد .

• 1. اهداف تحقیق :

این تحقیق به ارزیابی مدیریت کلاسی از منظر توجه به مهارت‌های اجتماعی در مدارس ابتدایی اشکنان در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ می ­پردازد و تلاش می­ نماید در جهت توسعه فرایند مدیریت کلاسی راهکارهایی مناسب و کاربردی ارائه نماید .

۱-۴-۱- هدف اصلی تحقیق : ارزیابی دیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان ‌در مورد توجه به مهارت‌های اجتماعی در فرایند مدیریت کلاسی .

۱-۴-۲- اهداف ویژه تحقیق :

1. 1. ارزیابی دیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان ‌در مورد توجه به مهارت‌های کلامی در فرایند مدیریت کلاسی .

1. 1. ارزیابیدیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان ‌در مورد توجه به مهارت برقراری ارتباط درفرایند مدیریت کلاسی.

1. 1. ارزیابی دیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان درمورد توجه به مهارت‌های احساسی در فرایند مدیریت کلاسی .

1. 1. ارزیابی دیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان ‌در مورد توجه به مهارت خودمدیریتی در فرایند مدیریت کلاسی .

1. 1. ارزیابی دیدگاه معلمان ابتدایی اشکنان درمورد توجه به مهارت‌های تحصیلی در فرایند مدیریت کلاسی .