۷- فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت[۸۵]: این مقیاس ترجیحات شخصی هر زوج رابرای گذراندن اوقات فراغت ارزیابی می‌کند. نمره پائین نشان دهنده انطباق،انعطاف‌پذیری و توافق درباره استفاده از زمان‌های فعال اوقات فراغت است و نمره بالا نشان دهنده نارضایتی از اینکه چگونه اوقات فراغت در روابط زن و شوهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۸- روابط جنسی[۸۶] : این طبقه احساسات و نگرانیهای شخصی را درباره روابط جنسی و عاطفی با همسر ارزیابی می‌کند. آیتمها منعکس کننده رضایت از ابراز عواطف و میزان احساس راحتی در بحث‌های مربوط به موضوعهای جنسی و آمیزش جنسی است . نمره پائین نشان دهنده رضایت از ابراز عواطف و نگرش مثبت درباره نقش مسائل جنسی در ازدواج و یا عدم توافق درباره تصمیمات مربوط به جلوگیری از حاملگی است.
۹- ازدواج و بچه ها[۸۷]: این مقیاس نگرش‌ها و احساسات شخصی را درباره داشتن بچه و توافق روی تعداد بچه ها ارزیابی می‌کند . نمره پائین نشان دهنده توافق در مورد بچه داشتن و تعداد بچه‌هاست و همچنین نشان دهنده درک واقع‌گرایانه از تاثیری که بچه ها از روابط زناشویی میبینند ورضایت از نحوه مشخص شدن نقش‌ها ومسئولیتهای والدینی است .نمره بالا نشان دهنده عدم رضایت از تصمیمات مربوط به بچه داشتن و یا تعداد بچه هایی که خانواده ترجیح می‌دهند.
۱۰- بستگان و دوستان[۸۸]: این مقیاس به ارزیابی احساسات و علائق مربوط به روابط با خویشاوندان، اقوام همسر و دوستان می‌پردازد. آیتمها نشان دهنده نگرش دوستان و بستگان نسبت به ازدواج و انتظارات مربوط به میزان صرف وقت با دوستان و بستگان است . نمره پائین نشان دهنده سازگاری روابط خانواده و دوستان می‌باشد و دلالت بر وجود زمینه‌هایی از تعارض دارد.
۱۱- نقشهای مربوط به برابری زن و مرد[۸۹]: این مقیاس نگرش‌ها، احساسات .و اعتقادات شخصی را درباره نقشهای مختلف زناشویی ارزیابی می‌کند. نمره پائین نشان دهنده ارزش‌های برابرگرایانه است.
۱۲- جهت‌گیری عقیدتی[۹۰] : این مقیاس نگرش‌ها، احساسات و علائق شخص را درباره اعتقادات و اعمال مذهبی در زندگی زناشویی ارزیابی می‌کند. نمره پائین نشان دهنده این دیدگاه است که مذهب یک بخش بیش از اندازه مهم در ازدواج است و نمره بالا نشان دهنده بی‌اهمیت دانستن مذهب در ازدواج است.
مقیاس های این پرسشنامه شامل پاسخ قراردادی، رضایت زناشویی، موضوعهای شخصیتی، ارتباط زناشویی، حل تعارض، نظارت مالی، فعالیت‌های مربوط به اوقات فراغت، روابط جنسی، ازدواج و فرزندان، بستگان و دوستان، نقشهای مساوات طلبی و جهت‌گیری عقیدتی ساخته شده که روی مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت از یک تا پنج نمره‌گذاری شده است. فرم ۴۷ سؤالی این پرسشنامه توسط سلیمانیان در سال ۱۳۷۳ تهیه شد . در کشور ما اولین بار پایایی پرسشنامه توسط سلیمانیان (۱۳۷۳)، در یک گروه ۱۱ نفری در فرم کوتاه از طریق ضریب آلفا محاسبه شد، که ضریب اعتبار ۹۵/. به دست آمد.. رسولی (۱۳۸۱) نیز ضریب اعتبار پرسشنامه را از روش بازآزمایی به فاصله یک هفته ۹۲/۰ به دست آورد. در این پژوهش از فرم ۴۷ سؤالی این پرسشنامه استفاده شد. در یک پژوهش مهدویان ( ۱۳۷۶ ) در کار روی پایایی آزمون با بهره گرفتن از ظریب همبستگی پیرسون و با روش بازآزمایی ، به فاصله یک هفته ( برای مردان ۹۳۷% و برای زنان ۹۴۴% و برای مردان و زنان ۹۴% به دست آورد . برای اطمینان بیشتر درباره پایایی پرسشنامه فوق محقق ، آن را بر روی ۱۳۰ نفر از زنان متاهل با روش بازآزمایی به فاصله سه هفته اجرا کرده که ضریب همبستگی ۹۲% محاسبه گردید .
۳-۵-۱-۱- بررسی اعتبار روایی پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ
اولسون، فورنیر و دراکمن۱۹۸۹ ضریب اعتبار این پرسشنامه را با روش ضریب آلفا،۹۲/۰ گزارش کرده‌اند.
ضریب همبستگی این پرسشنامه با مقیاس‌های رضایت خانوادگی از ۴۱/۰ تا ۶۰/۰، و با مقیاس‌های رضایت زندگی از ۳۲/۰ تا ۴۱/۰ است که نشانه روایی سازه[۹۱] آن است . کلیه خرده مقیاس‌های پرسشنامه انریچ زوجهای راضی و ناراضی را متمایز می‌کند و این نشان می‌دهد که این پرسشنامه از روایی ملاک[۹۲] خوبی برخوردار است.
سلیمانیان در پژوهشی تحت عنوان «بررسی تفکرات غیر منطقی بر اساس رویکرد شناختی برنارضایتی زناشویی» در ارتباط با اعتبار و روایی این پرسشنامه می‌گوید: برای استفاده پرسشنامه در پژوهش ابتدا پرسشنامه ترجمه شد، پس از ترجمه سؤالات به رؤیت متخصصین روان‌شناسی رسید و روایی محتوای آن مورد تأیید قرار گرفت.
در مرحله بعد پرسشنامه بر روی گروه ۱۱ نفری اجرا گردید و ضریب اعتبار آن از طریق آلفا محاسبه شد که ۹۲/۰ به دست آمد.
با توجه به زیاد بودن سؤال‌های پرسشنامه (۱۱۵ سؤال) که موجب خستگی بیش از حد آزمودنی‌ها می‌شد، تصمیم گرفته شد فرم کوتاه از آن تهیه شود. برای این منظور ابتدا همبستگی هر یک از سؤالات با کل پرسشنامه از طریق ضریب همبستگی محاسبه گردید. سپس ۴۷ سؤال که از همبستگی نسبتاً بالایی برخوردار بودند انتخاب شدند. این انتخاب به طور مساوی از مقیاس‌های مختلف پرسشنامه صورت گرفت. و بدین ترتیب در مجموعه ۴۷ سؤال انتخاب شد که مجدداً ضریب اعتبار فرم ۴۷ سؤالی بر روی یک گروه ۱۱ نفری با بهره گرفتن از ضریب آلفا محاسبه گردید. که ضریب اعتبار ۹۵/۰ به دست آمد. که در این پژوهش ضریب اعتبار ۸۶/۰ به دست آمد .
۳-۵-۱-۲- روش نمره گذاری پرسشنامه
پرسشنامه به صورت پنج‌گزینه‌ای در نظر گرفته شده‌است که به هر گزینه آن از یک تا پنج امتیاز داده می‌شود.در ضمن این تست دارای ۴۷ سؤال می‌باشد.
سوالات ۴ , ۶ , ( ۱۶-۱۱ ) , ( ۲۴ -۱۸ ) , ( ۳۳-۳۰ ) , ( ۴۲-۳۷ ) , ( ۴۷-۴۵ ) به صورت معکوس نمره گذاری می شود . در این پژوهش از فرم ۴۷ سوالی استفاده شده است , که حداکثر نمره ای که آزمودنی می‌تواند کسب کند ۲۳۵ و حداقل نمره ۴۷ می‌باشد .
-
- نمره‌های کمتراز ۳۰ نشانگر نارضایتی شدید همسران از روابط زناشویی است.
-
- نمره‌های بین ۳۰ تا ۴۰ نشانگر عدم رضایت روابط زناشویی همسران است.
-
- نمره‌های بین ۴۰تا ۶۰ نشانگر رضایت نسبی و متوسط از روابط زناشویی همسران است.
-
- نمره‌های بین ۶۰ تا ۷۰ نشانگر رضایت زیاد همسران از روابط زناشویی است.
- نمره‌های بالاتر از ۷۰ نشانگر رضایت فوق‌العاده از روابط زناشویی بین همسران است..
۳-۶- شیوه اجرا
محتوی جلسات آموزش های شناختی – رفتاری با توجه به پیشینه و مبانی نظری پژوهش را موضوعات مهارت های ارتباطی و شیوه های ارتباط مؤثر و بیان برخوردها و تعارضات بین زوجین با کمک از تجارب با ساختار در تعلیم روابط انسانی تشکیل داده‌اند . هدف از تجارب بین افراد کمک به اشخاص برای کشف , درک و بهبود بخشیدن به روابط خود با دیگران است . این تجارب معطوف به خود اجتماع و روابط انسانی است . محور آن ها تعامل بین افراد و تأکید بر این دسته خصوصیات ارتباطی به منظور بهبود بخشیدن به ارتباطهای مؤثر , پیشبرد برخوردهای انسانی با معنا و تسهیل شیوه های ارضای نیازهای روانی – اجتماعی است .
هدف های بلند مدت برای ۵ جلسه آموزش های شناختی – رفتاری چنین بیان شده است .
-
- دستیابی به قدرت , همکاری و حل تعارض با همسر به طور مقتضی .
