این اکوسیستم های آبی کارکردهایی همچون حفاظت از ذخایر آبی، تصفیه کیفیت آب، ذخیره آب های سیلابی به منظور بهره گیری به هنگام خشکسالی، تنظیم اقلیم را دارا هستند. تالاب ها همچنین مناطقی غنی در تنوع زیستی و اکوسیستمی پایدار و پویا به شمار می‌آیند که از بسیاری گیاهان و جانوران نادر و در معرض انقراض محافظت می نمایند.
اکوسیستم تالاب ها عنصری مهم در سیستم امنیتی اکوسیستمی منطقه و اساس و بنیانی به منظور شناسایی توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی به حساب می‌آید. بنابرین وظیفه ایی عمومی در حفاظت از تالاب ها وجود دارد.
باید اذعان داشت تالاب ها هم بواسطه تغییرات طبیعی و هم تغییرات مربوط به برخورد انسان و طبیعت در معرض تهدید و آسیب های جدی هستند . مطالعات اخیر نگرانی هایی را راجع به تهدیدات و آسیب ها ی جدی به کارکرد تالاب ها و در نهایت نیازهای نسل آتی را نشان می‌دهد.
در راستای حفاظت از اکوسیستم تالاب ها و مقابله با تهدیدات موجود علیه تالاب ها بود که، ضرورت و اهمیت اقدام بین‌المللی در رابطه با این قلمرو آبی حیاتی مورد پذیرش قرار گرفت.
بخش اول: مفهوم و شناخت ارزش ها و مزایای ذاتی تالاب ها
اصلی ترین سوالی که در ابتدای بحث تالاب ها مطرح می‌گردد، این است که تالاب چیست؟ و از لحاظ جغرافیایی چه قلمروهایی را در بر می‌گیرد؟ تالاب یک اصطلاح عام و کلی در برگیرنده شمار زیادی از انواع زیستگاه ها می‌باشد، که ناحیه ایی انتقالی ما بین منطقه خشکی و آبی را در بر گرفته است.
به دلیل قلمرو جغرافیایی گسترده آن و تنوع فراوان شرایط هیدرولوژیکی، تعاریف متعددی از تالاب ها وجود دارد. لذا به این دلیل که ارائه تعریفی جامع و مانع از تالاب ها سهل و آسان نمی باشد، مفهوم شناسی و تعاریف صورت گرفته از تالاب ها متعدد و اغلب گیج کننده و حتی متناقض می‌باشند.
از سوی دیگر تالاب، اکوسیستمی به شمار می‌آید که کارکرد ها و ارزش های متنوعی را دارا هستند و فواید و ارزش هایی را برای محیط زیست جهانی به ارمغان می آورند.
با این حال به منظور شناخت علمی و حفاظت و مدیریت پایدار این مناطق آبی، مفهوم شناسی و آگاهی از ارزش ها و مزایای زیست محیطی تالاب ها اهمیت و ضرورتی ویژه دارد.
مبحث اول: مفهوم شناسی تالاب ها
گفتار اول: معضلات و مشکلات مفهوم شناسی تالاب ها
در قرن نوزدهم زمانی که لایروبی تالاب ها نرم و قاعده بود، ارائه تعریف از تالاب ها فاقد اهمیت بود زیرا تمایل بر این امر بود که تالاب ها را از طریق لایروبی به زمین های کشاورزی تبدیل نمایند. در واقع اصطلاح تالاب تا نیمه قرن نوزدهم به طور عام استفاده نمی گردید. حتی ارزش و مزایای تالاب ها در اواخر سال ۱۹۷۰ به رسمیت شناخته شد، زیرا این نگرش وجود داشت که منفعت اندکی که در ارائه تعریف واضح و روشن وجود دارد. این نگاه تا زمانی وجود داشت که مشخص گردید منابع موجود در تالاب ها برای انسان ها دارای مزایا و ارزش فراوانی هستند و بنابرین لازم و ضروری است که از تالاب ها مفهوم شناسی دقیقی صورت گیرد. (Mitsch,2007,25)
باید گفت انواع مختلف و متنوع تالاب ها با مختصات و ویژگی های عام و کلی شناخته می‌شوند که عبارتند از ۱٫ تمام تالاب ها از آب کم عمق و خاک پوشیده شده اند ۲٫ دارای گونه های گیاه و جانوری متعددی بوده، که به آرامی از بین می‌روند ۳٫ گونه های گیاه و جانوری متنوع با محیط پیرامون تطبیق یافته اند. بنابرین تعاریف موجود از تالاب ها از سه عنصر اصلی ترکیب یافته اند:
الف: تالاب ها با ویژگی آب شناسایی می‌شوند، اعم از اینکه در سطح یا زیر آن آب قرار گیرد.
ب: تالاب ها موقعیت خاکی منحصر به فردی را دارند که از مناطق خشکی مجاور متمایز می‌گردند.
ج: تالاب ها از زندگی گیاهان و جانورانی که با آن منطقه انطباق یافته اند حمایت به عمل می آورند. Mitsch,2007,27))
با این وجود، اگرچه مفهوم آب کم عمق، خاک های تالابی و گیاهان انطباق یافته با محیط زیست تالاب، مفاهیمی قابل فهم هستند، اما ترکیب این عناصر به منظور حصول یک تعریف دقیق از تالاب ها امری دشوار است، زیرا ویژگی هایی که تالاب ها را از سایر اکوسیستم ها متمایز می‌کند به آسانی قابل تعریف نیستند:
۱٫ اگرچه در تالاب ها، آب برای یک حداقل زمانی وجود دارد، اما عمق و دوره سیلاب به طور قابل ملاحظه ایی از یک تالاب به تالاب دیگر و از یک سال به سال دیگر متفاوت است. برخی از تالاب ها به طور مستمر از سیلاب پوشیده بوده، در حالی که برخی دیگر فقط برای مقطع کوتاه در سطح یا زیر سطح از آب پوشیده می‌باشند. به همین ترتیب نوسانات سطوح آبی از فصلی به فصل دیگر و از سالی به سال دیگر در انواع تالاب ها متفاوت می‌باشند، چنانچه فرامرزی بودن تالاب در همه حال به واسطه وجود آب تعیین نمی گردد.
۲٫ تالاب ها اغلب در حاشیه ما بین آب عمیق و خشکی قرار گرفته اند و از سوی هر دو سیستم تحت تاثیر قرار می گیرند . این ویژگی زیست شناختی که از هر دو مناطق آبی و خاکی دارای مشترکاتی است موجب گردیده که برخی از زیست شناسان آن را دلیلی بر آن بدانند که
تالاب ها صرفا توسعه و بسط اکوسیستم آبی یا خاکی و یا هر دو هستند و هویت جداگانه ای ندارند. با این وجود برخی از متخصصان امور زیستی، در تالاب ها شرایط و ویژگی هایی را ملاحظه می‌کنند که در سایر سیستم های خاکی یا آب های عمیق ملاحظه نمی کنند.
۳٫ تالاب ها از لحاظ ابعاد و اندازه متنوع اند، از ابعاد کوچک گرفته تا بزرگ. اگرچه تنوع موجود در ابعاد و اندازه منحصر به تالاب ها نیست، اما مسئله اساسی در این خصوص اهمیت آن در رابطه با حفاظت و نگهداری تالاب ها است. تالاب ها در ابعاد بزرگ ممکن است از بین روند یا تالاب های کوچک در نتیجه اقدامات کشاورزی تخریب گردند.
۴٫ موقعیت تالاب ها می‌تواند به شدت تنوع و گوناگونی داشته باشد، از تالاب های داخلی گرفته تا تالاب های ساحلی و همچنین از تالاب های موجود در مناطق روستایی گرفته تا مناطق شهری. نظر به اینکه اغلب انواع اکوسیستم ها از جمله جنگل ها و دریاچه ها کارکرد و ساختار اکوسیستمی مشابهی را دارند، اما این کارکرد و ساختار اکوسیستمی در انواع تالاب ها متفاوت و متنوع هستند.
۵٫ شرایط تالاب و ابعاد و جهاتی که بواسطه عوامل انسانی تالاب را تغییر می‌دهد از یک منطقه به منطقه دیگر و از یک تالاب به تالاب دیگر دارای گستردگی است. در مناطق روستایی تالاب ها تحت تاثیر کشاورزی قرار دارند، در حالی که در مناطق شهری تحتتاثیر آلودگی شدید و تغییرات بواسطه فعالیت های صنعتی می‌باشند. بسیاری از تالاب ها به راحتی مورد زهکشی قرار گرفته و به واسطه مداخله انسانی به زمین خشک تبدیل می‌شوند. به همین ترتیب افزایش روان آب ها می‌تواند منجر به توسعه تالاب ها در مکان هایی گردد که سابقا ً در آنجا وجود نداشته اند. جانورانی همچون سگ آبی، موش آبی و تمساح نقش مهمی را در بسط و توسعه تالاب ها ایفا می‌کنند. Mitsch,2007,31))
