۱ـ آزارندگی تکالیف: در بعضی مواقع دانشآموزان و دانشجویان علیرغم توانایی از انجام تکالیف اجتناب میکنند به علت اینکه نتایج حیاتی و مهم برای آن ها در پی ندارد یا تکالیف جذابیتی ندارند و یا سخت و فراتر از توان آنهاست.
۲ـ نگرانی از شکست: افرادی که اعتماد به نفس ندارند از اینکه دیگران در مورد آنان چه فکری میکنند نگرانند و ترجیح میدهند تا دیگران عملکرد ضعیف و شکست آنان در انجام وظایفشان را ناشی از کمبود تلاش آن ها بدانند و نه عدم تواناییشان.
۳ـ افسردگی و عوامل خلقی: برای همه ما مواقعی وجود دارد که از نظر خلقی در شرایط مناسبی برای انجام یک کار نباشیم و اجرای آن را به بعد واگذار کنیم. در صورتی که این روش یک واکنش منظم به تمامی شرایط و موقعیتها شود و فرد از جنبههای مهمی از زندگی که لازم است به آن پرداخته شود طفره رود این روش میتواند مشکل ساز باشد. افسردگی نیز از آنجا که به طور طبیعی علائق و انگیزه و انرژی واکنش به هر فعالیتی را میکاهد با اهمال کاری در ارتباط است.
تمرد و طغیانگری: در مواردی که تکالیف به عنوان ناعادلانه، تحمیلی و غیرضروری تلقی شود به دنبال خشم و تنفر از تکالیف فرد از انجام آن ها تمرد کند و انجام آن ها را به تعویق بیندازد (زیرمن[۵۲]، ۱۹۸۹، به نقل از فراری و همکاران، ۱۹۹۴). فراری و الیوت (۱۹۹۴، به نقل از فراری و همکاران، ۱۹۹۴) اظهار میکنند: کنترل شدید والدین مانع رشد توانایی خودتنظیمی و درونی کردن اهداف میشود که در این صورت اهمال کاری میتواند شکلی از تمرد باشد.
تکانشگری و حواسپرتی: مون و ایینگورث (۲۰۰۷) این بحث را مطرح کردند که افراد تکانشگر از آنجا که جذب تمایلات آنی و در دسترس میشوند و خودکامبخشیهای فوری و آسان را بر پاداشهایی که در بلندمدت و با تلاش به دست میآید ترجیح میدهند،بیشتر در معرض اهمال کاری هستند. در جایگاهها و موقعیتهای آموزشی وقتی انجام یک تکلیف شروع میشود موضوعات حاشیهای دیگری نیز فرد را احاطه میکند. این موضوعات و عوامل محیطی درصورتی که جذابتر و قویتر باشند میتوانند تمرکز را از انجام تکالیف منحرف کنند.
فاکتورهای محیطی: وسوسه های واغواهای محیطی در حین مطالعه و اجرای تکالیف (مثل تماشای تلویزیون) سر و صدا و نامرتب بودن مکان مطالعه میتواند روی انگیزه فرد برای مطالعه و به تبع آن بروز اهمال کاری مؤثر باشد. (استیل،۲۰۰۷)
مدیریت زمان: افراد اهمال کار زمان لازم برای اجرای یک تکلیف را کمتر از آنچه واقعا مورد نیاز است تخمین میزنند) شیرافکن، ۱۳۸۷).
لذت ناشی از کار کردن تحت فشارزمانی: کار کردن در یک زمان محدود (فرا رسیدن ضربالعجلها) موجب افزایش تنش در افراد میشود که برای برخی افراد لذتبخش است. در صورتی که این روش به صورت اعتیادآور استفاده شود، بر عملکرد فرد اثر نامطلوب میگذارد (فراری و همکاران ،۲۰۰۷).
ترس از شکست
آزارندگی تکالیف
پریشانی وعوامل خلقی
تمرد و طغیان
تکانشگری
مشکل مدیریت زمان
لذت ازکاردر فشار زمانی
عوامل محیطی
نمودار۲-۲٫ مدل استیل از علل اهمال کاری تحصیلی
پیشایندهای اهمال کاری
طبق تحقیقات مختلف عوامل چندی با اهمال کاری در ارتباط هستند. به نظر جانسون و بلوم (۱۹۹۵) دو عامل اصلی مرتبط با اهمال کاری عبارتند از : الف) روان نژندی که همبستگی مثبت معناداری با اهمال کاری دارد ب) وجدانی بودن که همبستگی منفی معنی دار با اهمال کاری دارد. به عقیده بریجز و ریگ[۵۳] (۱۹۹۷) اهمال کاری ، در بردارنده تفکر غیر منطقی است و میزان اهمال کاری خودگزارشی دانش آموزان با میزان تفکر غیر منطقی و خرده مقیاس اجتناب از مسأله رابطه دارد.
در خصوص پیشآیندهای اهمال کاری محققان به عوامل مختلفی اشاره نمودهاند از قبیل اضطراب و وابستگی، ترس از ارزیابی منفی، عزتنفس پایین (فراری، ۱۹۹۲) ترس از شکست (اسکونبرگ،۱۹۹۲)، احساس شرم وگناه(فی و تانگنی، ۲۰۰۰، به نقل از شیرزادی،۱۳۸۹)، تنفر از کار، فقدان انرژی (سولومون و راثبلوم،۱۹۸۴) کمالگرایی(کاگان و همکاران، ۲۰۱۰) درماندگی آموخته شده (مک کین، ۱۹۹۴، به نقل از جوکار،۱۳۸۶) خود کمبینی، پائین بودن سطح تحمل و عصبانیت (الیس و نال، ۱۹۹۷، به نقل از فرجاد،۱۳۸۲).
همچنین خودکارآمدی پائین (کلاسن، کراوچک و رجالی[۵۴] ، ۲۰۰۸)و اضطراب بالا به طور معناداری اهمال کاری در فعالیتهای روزمره و فعالیتهای تحصیلی را پیشبینی میکند . سبکهای اسنادی بیرونی و عقاید غیرمنطقی (بالکیس و دورو، ۲۰۰۷)، عقاید در خصوص زمان در دسترس وکمبود مهارتهای مدیریت زمان(لای و اسکونبرگ،۱۹۹۳) نمرات پایین، عدم خویشتن داری و خودتنظیمی (بالکیس و دورو، ۲۰۰۷) مهارتهای مطالعه بیفایده و نامطلوب (هاول و واتسون، ۲۰۰۷؛ المر، ۲۰۰۰؛ به نقل از حسین و سلطان،۲۰۱۰).
حسین و سلطان(۲۰۱۰) در مطالعهای از دانشجویان اهمالکار دلایل اهمال کاری شان را پرسیدند، از جمله عللی که آن ها اظهار کردند موارد زیر میباشد: بیماری (۵۴%)، مشکلات خانوادگی و اجتماعی (۷۵%)، کمبود علاقه و انگیزه (۶۳%)، اطمینان بیش از حد (۷۷%)، تنبلی (۷۸%)، دریافت گرایشات و فید بکهای منفی از معلم (۷۸%). عوامل منفی موجود در وظایف و تکالیفشان (۶۵%)، حجم کار خیلی زیاد و انتظار کامل کردن آن در همان زمان (۸۷%)، عدم کسب مهارتهای لازم جهت رویارویی با این تکالیف (۸۵%)، استرس تحصیلی (۸۷%)، وابستگی (۶۹%)، مشکلات ارتباطی (۸۶%) (سلطان و حسین، ۲۰۱۰). همچنین بین دشواری و علاقهمندی به انجام تکالیف با اهمال کاری ،خوش بینی و بدبینی (استوبر و جرمن[۵۵]، ۲۰۰۱، به نقل از الکساندر و آنوگبازی،۲۰۰۷) شیوههای فرزند پروری ( خواجه و همکاران، ۱۳۸۷)همبستگی معنادار وجود دارد.
بررسیها نشان دادهاندکه اهمال کاری مزمن با شماری از ویژگیهای شخصیتی (اعتماد به نفس و عزتنفس پائین، سطوح بالای افسردگی، روانرنجوری، کمرویی، اضطراب صفتی ، هراس اجتماعی، فراموش کاری، بینظمی، تمرکز بر خودانگاره ضعیف، نداشتن انرژی، انعطاف ناپذیری رفتاری) در ارتباط است (میلگرام و تنی، ۲۰۰۰؛ ؛ استیل ،۲۰۰۷ ؛ استید[۵۶]،۲۰۱۰ ؛ مورالز و همکاران ، ۲۰۰۸ ).
ویژگیهای شخصیتی مثل نورتیک بودن و وجدان گرایی پایین در پنج عامل بزرگ شخصیت از متغیرهایی هستند که با اهمال کاری در تحقیقات همبستگی مثبت نشان دادهاند. به عبارت دیگر اهمال کاری با وجدانگرایی همبستگی منفی معنادار و با روانرنجوری همبستگی مثبت بالایی دارد (لی ، ۲۰۰۶؛ بالکیس و دورو، ۲۰۰۷؛ استیل و همکاران، ۲۰۰۱ ؛استیل ۲۰۰۷).
پیامدهای اهمال کاری
حسین و سلطان (۲۰۱۰) بیان میکنند که اهمال کاری علاوه بر عملکرد تحصیلی ضعیف میتواند بر کیفیت زندگی تاثیرگذاشته و موجب افزایش استرس، احساسات منفی، از دست دادن کنترل بر زندگی شخصی و مشکلات جسمی و روحی شود. اهمال کاری با یک سبک زندگی ناسازگارانه همراه است و میتواند اثرات جدی فردی و اجتماعی مانند احساس عدم شایستگی را به همراه داشته باشد قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس خطر ابتلا به بیماریها را افزایش میدهد. همچنین اهمال کاری تحصیلی میتواند باعث درگیری نوجوانان با والدین شود.