جهت تعیین اعتبار علمی قسمت الف و ب پرسش نامه محقق ساخته از شیوه اعتبار محتوی[۸۸] استفاده شد.بدین صورت که با بهره گرفتن از مقالات،متون و سایر منابع موجود و با راهنمایی اساتید محترم راهنما و مشاور،پرسش نامه نهایی تهیه و جهت نظرخواهی در اختیار ۱۴ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان قرار گرفت و پس از اعمال نظرات و انجام اصلاحات تکمیلی پرسش نامه نهایی تنظیم گردید.
تعیین اعتماد علمی یا پایایی ابزار
پایایی این پرسش نامه در پژوهش ها مورد بررسی قرار گرفته است.به عنوان مثال ویدیانتو و مک موران(۶۲) روایی صوری این پرسش نامه را بسیار بالا ذکر کرده اند. پایایی فرم اصلی این پرسش نامه به روش تنصیف برابر با ۷۲/۰ و مقدار آلفای کرونباخ ان برابر با ۷۱/۰ محاسبه شده است(۳۸).کیم و همکاران،در کره آلفای کرونباخ بیش از ۹/۰ را به دست آوردند.در ایران هم در پژوهش قاسم زاده و همکاران ۱۳۸۶ آلفای کرونباخ ۸۸۳/۰ به دست آمد(۳۷).براساس نتایج مطالعه درگاهی(۲۹) پایایی آن قابل قبول و برابر۸۸/۰ ذکر شده است.علوی و همکاران(۴۴) در پژوهش خود برای تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ روایی همگرا و محتوایی،بازآزمایی (۸۲/۰=r)،همسانی درونی (۸۸/۰=α) و تصنیف (۷۲/۰=r) محاسبه شد.بهترین نقطه برش بالینی این پرسش نامه ۴۶ بود.
روش گردآوری داده ها
ابزار گردآوری داده ها در این مطالعه پرسش نامه بود که در یک مرحله در سطح دانشکده های مختلف دانشگاه علوم پزشکی گیلان در میان واحد های مورد پژوهش توزیع گردید.پژوهشگر و دو نفر همکار که با هدف پژوهش و روش نمونه گیری کاملاً آشنا بودند پس از دریافت معرفی نامه ازمعاونت تحقیقات و فناوری و ارائه ی آن به مسئولین دانشکده های مختلف تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی گیلان و کسب اجازه از مسئولین دانشکده های مختلف وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان در شهر رشت و بیان اهداف تحقیق برای آنها،تعداد ۵۹۲ نمونه که واجد شرایط تحقیق را به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب کردند.پژوهشگر با مراجعه به اداره آموزش دانشکده های مختلف تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی گیلان لیست دانشجویان را به ترتیب حروف الفبا و ترم تحصیلی آنان دریافت نموده و براساس جدول اعداد تصادفی نسبت به انتخاب نمونه های مورد نیاز برای مطالعه اقدام نمود.پس از مشخص شدن نمونه ها،ضمن هماهنگی با آموزش هر دانشکده با بهره گرفتن از فرصت استراحت بین کلاس های درسی و یا مراجعه به بیمارستان ها و مراکز آموزشی درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی گیلان تکمیل پرسش نامه ها انجام شد.بدین ترتیب که بعد از معارفه،اهداف پژوهش،نحوه تکمیل پرسش نامه،توضیح در مورد سوالات و گزینه های پرسش نامه،اختیاری بودن مشارکت در پژوهش و محرمانه بودن اطلاعات به نمونه ها یادآوری گردید و سپس پرسش نامه ها در اختیار آنان قرار داده شد.پژوهشگر آنها را تنها گذاشت تا آزادانه به سوالات پاسخ دهند اما در صورت درخواست آنها در کنارشان می ماند.در غیر این صورت در مراحل تکمیل پرسش نامه به صورت مرتب به آنها مراجعه می کرد تا مشکلات احتمالی آنها را رفع نماید.پرسش نامه تکمیل شده در طی همان روز از واحدهای مورد پژوهش جمع آوری شد.مدت زمان تقریبی تکمیل پرسش نامه توسط هر کدام از واحدهای مورد پژوهش ۲۰ دقیقه بود. جمع آوری داده ها به مدت دو ماه از ۱۵ آبان ماه تا ۱۵ بهمن ماه ۱۳۹۱ انجام گرفت.
روش های تجزیه و تحلیل داده ها و روش های آماری
یافته های پژوهش بر حسب نوع متغیرها،کمی و کیفی می باشند.بدین ترتیب که سن،معدل،سن شروع استفاده از کامپیوتر،سن شروع استفاده از اینترنت و مدت زمان هر بار اتصال به اینترنت به صورت متغیر “کمی- پیوسته” و ترم تحصیلی به صورت متغیر “کمی- گسسته” در نظر گرفته شدند.متغیرهای جنس،وضعیت تاهل،رشته،مقطع،ترم،محل زندگی،محل اسکان دانشجو،وضعیت اشتغال والدین،وضعیت اشتغال دانشجو،میزان تحصیلات والدین، سابقه بیماری روحی(افسردگی،هراس اجتماعی،وسواس،اضطراب) و اعتیاد به سیگار و سایر مواد ،هدف استفاده،چگونگی استفاده از اینترنت،وسیله اتصال، بخش مورد استفاده از نوع “کیفی- اسمی” و میزان درآمد خانوار، میزان آشنایی با کامپیوتر،میزان آشنایی با اینترنت و اعتیاد به اینترنت از نوع “کیفی- رتبه ای” هستند.
جهت تجزیه و تحلیل،داده های جمع آوری شده پس از کدگذاری وارد نرم افزار نسخه ۱۶SPSS شده و با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت..به منظور دسته بندی و خلاصه نمودن داده ها از آمار توصیفی مانند جدول توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار استفاده شد.ابتدا با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف اسمیرنوف،مشخص شد که داده ها از توزیع نرمال پیروی نمی کنند.جهت بررسی ارتباط و معنی داری عوامل فردی اجتماعی،نحوه استفاده و اعتیاد به اینترنت با توجه به توزیع غیر نرمال داده ها،جهت مقایسه توزیع شاخص ها در دو گروه معتاد به اینترنت و سالم از آزمون نان پارامتریک من-ویتنی یو تست،کروسکال والیس ،کای اسکوئر،ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون لجستیک رتبه ای استفاده شد. سطح معنی داری در همه آزمون ها ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.سن،جنس و معدل به عنوان متغیرهای زمینه ای و سابقه بیماری روحی(افسردگی،هراس اجتماعی،وسواس،اضطراب) و اعتیاد به سیگار و سایر مواد به عنوان متغیر مداخله گر،اعتیاد به اینترنت متغیر وابسته و سایر عوامل فردی – اجتماعی و عوامل مربوط به نحوه استفاده به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند.
جهت تعیین شدت ارتباط متغیرهای کمی با یکدیگر از ضریب همبستگی اسپیرمن[۸۹] به شرحی که در ذیل آمده استفاده شد:
۲۵/۰ – ۰ = همبستگی خیلی ضعیف،۴۹/۰ – ۲۶/۰ = همبستگی ضعیف
۶۹/۰ – ۵۰/۰ = همبستگی زیاد،۱ – ۷/۰ = همبستگی خیلی زیاد
ملاحظات اخلاقی
در این پژوهش پژوهشگر با رعایت نکات اخلاقی ذیل،مطالعه خود را انجام داد:
۱-مراجعه به محیط پژوهش با معرفی رسمی از سوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و پس از تایید کمیته اخلاق انجام شد.
۲-اهداف پژوهش به واحدهای مورد بررسی و مسئولین محیط های پژوهش توضیح داده شد،
۳-به واحدهای مورد پژوهش جهت شرکت در پژوهش و کسب رضایت از آنها برای مشارکت در این مطالعه حق انتخاب داده شد.
۴-به واحدهای مورد پژوهش اطمینان داده شدکه کلیه اطلاعات کسب شده از افراد محرمانه خواهد ماند.
۵-جهت تضمین محرمانه بودن کلیه اطلاعات کسب شده از افراد مورد پژوهش در ابزار گردآوری داده ها نام و نام خانوادگی افراد قید نشد.
۶- نتایج به افراد مورد پژوهش و مسئولین دانشگاه ارائه شد.
۷-آموزش و اطلاع رسانی در مورد اعتیاد به اینترنت به افراد مورد مطالعه داده شد.
۸-تشکر و قدردانی از تمامی دانشجویان شرکت کننده در این پژوهش و هم چنین مسئولین مربوطه که محققین را در اجرای این پژوهش یاری نمودند به عمل آمد.
فصل چهارم
یافته های پژوهش
در این فصل اطلاعات گردآوری شده پس از تجزیه و تحلیل آماری در قالب ۱۴ جدول بر اساس اهداف پژوهش تدوین گردیده است.
جداول شماره ۲ -۱ مشخصات فردی-اجتماعی و نحوه استفاده از اینترنت را نشان می دهند.
جداول۵-۳ در ارتباط با هدف اول پژوهش “تعیین وضعیت اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب مشخصات فردی-اجتماعی” تنظیم شده است.
جداول ۷-۶ در ارتباط با هدف دوم پژوهش یعنی “تعیین ارتباط وضعیت اعتیاد به اینترنت و نحوه استفاده از آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان” تنظیم شده است.
جداول شماره ۱۳-۸ در ارتباط با هدف سوم پژوهش “تعیین نحوه استفاده از اینترنت بر حسب مشخصات فردی-اجتماعی” تنظیم شده است.
جدول شماره ۱۴ در ارتباط با هدف چهارم پژوهش” تعیین پیش بینی کننده های وضعیت اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان با کنترل مشخصات فردی-اجتماعی” تنظیم شده است.
جدول شماره۱ : توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات فردی-اجتماعی
مشخصات فردی- اجتماعی
فراوانی
تعداد
درصد
سن(سال)
میانگین و انحراف معیار
۴۱/۲۲ ± ۴۶/۳ (۴۲-۱۸)
جنس
مرد
۲۰۱
