۵- تجارب و اقدامات رهبری
این بعد از رهبری توزیع شده، به دو نکته اشاره دارد: یکی اینکه رهبری سازمان چگونه تعریف می شود؟ و دیگری اینکه شیوه ارتباط و تعاملات کارمندان با یکدیگر در فرایند رهبری توزیع شده چگونه است؟ در فرایند تجار ب و اقدامات رهبری، تمامی رهبران سازمان در فرایند رهبری با یکدیگر در ارتباط و همکاری متقابل هستند (گوردون، ۲۰۰۵). تجارب و اقدامات رهبری، شناخت جامعی را در مورد شیوه اقدامات و فعالیت های رهبران سازمان‌ها و مشخص کردن روال رهبری در درون ساختار سازمان، فراهم می آورد (اسپیلان، هالورسون و دایاموند، ۲۰۰۴). اقدامات رهبری، شامل فعالیت های روزمره سازمان‌ها، کسانی که مسئولیت انجام آن ها را بر عهده دارند، ابزارهایی که برای انجام آن ها لازم است، و اهداف برنامه ریزی شده، می‌باشد (اسپیلان، ۲۰۰۶). در کل اقدامات رهبری به این امر اشاره دارد که هر کدام از کارکنان سازمان تا چه اندازه در فرایند رهبری کردن سازمان مشارکت دارند و تا چه اندازه تجربه رهبری کردن سازمان را کسب کرده‌اند.
۲-۲-۸ عناصر اصلی تشکیل دهنده رهبری توزیع شده
دیدگاه توزیع شده اولین و مقدم ترین موضوع مربوط به فعالیت رهبری است. این فعالیت شیوه ای بسیار خاص، در نتیجه تعاملات و ارتباطات مشترک رهبران سازمان‌ها، پیروان، و جنبه‌های موقعیتی شان نظیر ابزارها و برنامه ها شکل می‌گیرد.
در یک دیدگاه توزیع شده وجود سه عنصر ضروری است:
الف) بعد افراد[۱۱۵] (پیروان و رهبران)
افراد، چه در نقش رهبری و چه در نقش پیرو، در هر تحلیلی از سبک های رهبری، همواره مدنظر قرار می گیرند. اقداماتی که افراد انجام می‌دهند، بسیار حساس بوده و توجه به شیوه تعامل بین رهبران و پیروان مهم و اساسی است (اسپیلان، دیاموند و جیتا[۱۱۶]، ۲۰۰۳). یکی از مؤلفه های اصلی در چارچوب رهبری توزیع شده وظایف و نقش رهبری بین افراد گوناگون در سازمان می‌باشد. مسئولیت ها و نقش های رهبری، اصطلاحاتی هستند که اسپیلان (۲۰۰۶) به دلیل افزوده شدن افراد متعدد برای انجام نقش های رهبری در سازمان، اصطلاح «جنبه افزوده شده به رهبری» را برای آن به کار گرفت و هریس (۲۰۰۴)، نیز به دلیل تأکید پژوهش ها و مطالعات پیشین بر نقش های رسمی رهبری و غفلت آن ها از توزیع وظایف و نقش ها در میان افراد متعدد، اصطلاح «نقطه کور« را برای آن به کار گرفت. به همین دلیل یکی از مؤلفه های مهم در رهبری توزیع شده، همکاری کارمندان در یک مجموعه می‌باشد. توزیع مسئولیت های رهبری سازمان در بین رهبران صرفاً از طریق حکم دولتی یا تصمیمات خصوصی مدیران سازمان انجام نمی گیرد، بنابرین رهبری توزیعی، رهبری تفویض شده مترادف با تفویض اختیارات نیست.
جنبه پیرو[۱۱۷] یک جزء سازنده و ضروری دیگر از فعالیت و عمل رهبری است. رهبران نه تنها پیروان را تحت تأثیر قرار می‌دهند بلکه توسط آنان نیز تأثیر می‌پذیرند. دیدگاه توزیع شده نه تنها اهمیت پیروان را برای رهبری تصدیق می‌کند، بلکه به دید دیگری به آن ها (پیروان) می نگرد، یعنی به عنوان یک عنصر ضروری و حیاتی که فعالیت و عمل رهبری را به طور متقابل به وجود می آورد. از این رو، رهبری امر ساده ای نیست که بدون پیروان انجام گیرد؛ پیروان در تعامل و ارتباط دوسویه با رهبران و موقعیت موجود به تعریف و تبیین اقدام و عمل رهبری کمک می کند. بعضی از پژوهشگران این حوزه، یافتن تمایز بین رهبر-پیرو را چندان ساده نمی دانند، زیرا تأثیرات اجتماعی دوسویه است (دال، ۱۹۶۱ و کوبان[۱۱۸]، ۱۹۸۸). «در حالی که چنین نگرانی هایی منطقی به نظر می‌رسند، نگرانی عمده این است که اگر این تمایز نادیده گرفته شود، نقش پیروان در تعریف اقدام و عمل رهبری نادیده گرفته خواهد شد. در برخی از سازمان‌ها؛ کارمندان، متخصصان، و مدیران، یکدیگر را به عنوان رهبر تعریف می‌کنند. این امر بستگی به شرایط خاص عملکرد آن ها دارد، بنابرین تمایز بین رهبران و پیروان در سازمان‌ها امری واقعی است. پیروان در اقدام و فرایند رهبری نقش محوری را بازی می‌کنند. در حالی که تعاملات در میان رهبران، عمل رهبری را شکل می‌دهد، آن ها این عمل را در تعامل با رهبران انجام می‌دهند« (اسپیلان، ۲۰۰۶: ۶۶).
ب) بعد موقعیت
رهبران نه تنها در تعامل با پیروان کار می‌کنند بلکه با جنبه‌های موقعیت از جمله برنامه ها ، جریان ها و ابزارها نیز سروکار دارند. رهبران سازمان‌ها همانند سایر اعضای سازمان، مستقیماً روی حوزه خود کار نمی کنند، بلکه با جنبه‌های مختلف موقعیت سازمانی سروکار دارند.
موقعیت شامل ابزار، فعالیت های عادی سازمان، ساختار و سایر ویژگی های موقعیت می‌باشد. اسپیلان و دیاموند (۲۰۰۷) اذعان می دارند که «موقعیت هم ابزاری برای انجام فعالیت و هم نتیجه انجام فعالیت است. به عنوان ابزاری برای انجام فعالیت هم توانمندکننده و هم محدود کننده می‌باشد. به همین دلیل فعالیت رهبری می‌تواند در هر زمانی شکل موقعیت را تغیییر دهد. بر این اساس، فعالیت و موقعیت در رویکرد رهبری توزیع شده به هم گره خورده اند. همچنین موقعیت به صورت بالقوه افزایش دهنده یا کاهش دهنده توانایی، انگیزش و فعالیت رهبری در بین رهبران و پیروان می‌باشند. در رویکرد رهبری توزیع شده فعالیت رهبری در نتیجه تعامل رهبران، پیروان و موقعیت آن ها شکل می‌گیرد. نقش رهبری فراتر از افرادی است که دارای مسئولیت برای کارهای عادی رهبری می‌باشند. به علاوه این سه عنصر (رهبر، پیرو و موقعیت) در تعامل به صورت متقابل فعالیت های رهبری را شکل می‌دهند. فعالیت رهبری از طریق مثلث که هر کدام از ضلع های آن یکی از عناصر اصلی نشان می‌دهند، ارائه شده است. در حالی که یک مثلث به تنهایی تعامل بین رهبران، پیروان و موقعیت آن ها در یک زمان خاص را نشان می‌دهد، اما عملکرد رهبری تعاملات چندگانه را در بر می‌گیرد. مثلث های چندگاته در شکل ۴-۲ این تعاملات را نشان می‌دهد و بر اهمیت زمان تأکید می‌کند. خط رسم شده زیر مثلث ها مشخص می‌کند که زمان اضافی تعاملات می‌تواند در ارتباط با هم کم یا زیاد باشد. بنابرین موضوع اصلی این نیست که آیا رهبری توزیع شده یا نه، بلکه موضوع اصلی این است که رهبری چگونه توزیع شده است (اسپیلان، ۲۰۰۶).
ج) بعد اقدامات رهبری
یکی از مؤلفه های الگوی رهبری توزیع شده که تاکنون به درستی درک نشده است، فرآیندها و انجام اقدامات رهبری می‌باشد. پژوهشگران حوزه رهبری، تمایل زیادی به کاربرد «الگوی جمعی» برای تحلیل و درک اقداماتی که به موجب آن فعالیت های رهبران متعدد با هم جمع شده و نتایج آن ها به عنوان اقدامات رهبری توزیع شده مورد توجه واقع می‌شوند، داشته اند (گروون، ۲۰۰۲؛ اسپیلان و همکاران، ۲۰۰۴؛ اسپیلان، ۲۰۰۶). تعاملات به عنوان هسته اصلی در این رویکرد رهبری در نظر گرفته می شود. به همین دلیل شیوه انجام اقدامات باید به عنوان شکلی از رهبری جمعی، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. فعالیت توزیع شده یک فرایند پیچیده است و رهبران، پیروان و موقعیت و تعاملات آن ها را در بر می‌گیرد. درک آنچه بین این تعاملات رخ می‌دهد توسط اسپیلان (۲۰۰۶) اینگونه بیان شده است: « چالش اساسی، تشریح این موضوع است که چگونه اقدامات رهبری فراتر از نقش رهبران انجام می شود. یکی از روش ها برای فهمیدن آن تحلیل وابستگی بین کار و نقش های رهبران متعدد است».
