ثانیاًً تحقیقات نشان داده است که تعهد سازمانی با پیامدهایی از قبیل رضایت شغلی، حضور، رفتار سازمانی فرا اجتماعی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و با تمایل به ترک شغل رابطه‏ منفی دارد (مودی، پورتر و استیرز^[۵۵] ۱۹۸۲).

هم‏چنین تعهد و پایبندی می‏تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد، کارکنانی که دارای تعهد و پایبندی هستند، نظم بیشتری در کار خود دارند، مدت بیشتری در سازمان می‏مانند و بیشتر کار می‏ کنند.

مدیران باید تعهد و پایبندی کارکنان را به سازمان حفظ کنند و برای این امر باید بتوانند با بهره گرفتن از مشارکت کارکنان در تصمیم‏ گیری و فراهم کردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان، تعهد و پایبندی را بیشتر کنند (مورهد و گریفن، ۱۳۷۴).

۲-۴-۲- مدیریت منابع انسانی و تعهد کارکنان

مدیریت منابع انسانی عبارت است از دور اندیشی فراگیر، نوآور و تحول‏گرای سازمان‏یافته در تأمین منابع انسانی، پرورش و بهسازی آن، تأمین زندگی قابل قبول کاری برای آن‌ ها و بالاخره به کارگیری بجا و مؤثر این منبع استراتژیک با شناخت و اعمال جنبه‏ های تأثیرپذیری و تأثیرگذاری محیط درون سازمانی و برون سازمانی در جهت تحقق رسالت و هدف‏های سازمانی (میرسپاسی، ۱۳۷۵).

رقابت و نیاز به نشان دادن واکنش مناسب در برابر عوامل محیطی ایجاب می ‏کند که کارکنان تعهد بیشتری به سازمان پیدا کنند. به گفته معاون رئیس دایره منابع انسانی شرکت خودرو سازی تویوتا واحد جورج تاون، کنتاکی: «موفقیت ما در گرو مردم است. دستگاه‏‏ها نمی‏توانند نظر‏ها یا عقاید تازه ابراز نمایند. مسأله‏‏ها را حل کنند یا از فرصت‏های پیش آمده بهره‏برداری نمایند. تنها مردم درگیر این مسائل می ‏شوند و فکرهای خلاق موجب نوآوری خواهند شد… در ایالات متحده تقریباً همه‏ کارخانه‏‏ها از دستگاه و ماشین‏آلات همانندی استفاده می‏ کنند ولی تفاوت در شیوه‏ای است که افراد از این دستگاه‏‏ها استفاده می­‎‏نمایند. نیروی کار موجب می‏ شود که مزیت رقابتی واقعی آشکار گردد. ایجاد و افزایش تعهد کارکنان (یعنی هماهنگ شدن هدف‏های کارکنان با هدف‏های شرکت به گونه‏ای که افراد بکوشند وظایف خود را به شکلی انجام دهند که گویی در شرکت شخصی و متعلق به خود کار می‏ کنند) مستلزم فعالیت‏های گوناگون است که در این میان مدیریت منابع انسانی نقش اصلی را ایفا می ‏کند (رهنمای رودپشتی، محمود زاده، ۱۳۸۷؛ ص ۲۶).

۲-۴-۳- انواع تعهد

مطالعات نشان می‏ دهد که مدیران در مجموعه‏ای مرکب از تعهدات زیر اتفاق نظر دارند:

1. 1. تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب رجوع؛

1. 1. تعهد نسبت به سازمان؛

1. 1. تعهد نسبت به خود؛

1. 1. تعهد نسبت به افراد و ‌گروه‌های‏کاری؛

1. 1. تعهد نسبت به کار.

1. تعهد نسبت به مشتری: اولین و شاید مهمترین تعهد سازمانی بر مشتری تأکید دارد. مدیران ممتاز می‏کوشند به مشتریان خدمات مفید ارائه کنند. مدیران از دو طریق عمده تعهد خود را نسبت به مشتری نشان می ‏دهند.

• • انجام خدمت؛

• ایجاد اهمیت برای او (همان منبع، ۳۵).

1. تعهد نسبت به سازمان: ایفای وظیفه مدیران در دنیای مشتمل بر ‌انسان‌ها صورت می‏ گیرد. افراد به طور دایم، رفتار، سلوک و کردار مدیر را زیر نظر دارند و از آن‏چه ‌در مورد ارزش­های مدیر می‏بینند، بر اعتقادات، رفتار و کردار آنان اثر می‏ گذارد. مدیران ممتاز تأثیری نیرومند و مثبت بر دیگران می‏ گذارند زیرا مجموعه‏ای از اعتقادات مثبت با مجموعه‏ای متناسب از رفتارهای مثبت را در هم می‏آمیزند. این اعتقادات و اعمال «تعهدات» را تشکیل می ‏دهند. تعهد حدود مختلفی می‏تواند داشته باشد که در این میان ما به تعهد نسبت به سازمان می‏پردازیم. مدیر مؤثر خود تصویرگر افتخار سازمان خویش است (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۸).

مدیر این تعهد را به گونه‏ای مثبت به سه طریق نشان می‏ دهد:

• • خوشنام کردن سازمان؛

• • حمایت از مدیریت رده بالا؛

• عمل کردن بر اساس ارزش­های سازمان.

1. تعهد نسبت به خود: سومین تعهد تکیه بر شخص مدیر دارد. مدیران ممتاز تصویری قوی و مثبت از خویش برای دیگران رقم می‏زنند. آن‌ ها در همه موقعیت‏‏ها به عنوان قدرتی قاطع عمل می‏ کنند. این مطلب را با خدمت به خود یا خودپرستی نباید اشتباه کرد. تعهد به خود از سه فعالیت خاص معلوم می‏ شود:

• • نشان دادن خودمختاری؛

• • مقام خود را به عنوان مدیر تثبیت کردن؛

• قبول انتقاد سازنده (رهنمای رودپشتی، محمود زاده، ۱۳۸۷؛ ص ۳۷).

1. تعهد نسبت به افراد و گروه‏کاری: چهارمین تعهد مدیریت بر کار تیمی و فرد فرد اعضای گروه تأکید دارد. مدیران نسبت به کسانی که برای آن‌ ها کار می‏ کنند ایثار نشان می ‏دهند. این عمل به استفاده مدیر از شیوه صحیح رهبری به منظور کمک به افراد در حصول توفیق در انجام وظایفشان اشاره دارد. تمایل مدیر به صرف وقت، انرژی و کار روزانه با زیردستان نشان دهنده تعهد مثبت او نسبت به مردم است. به خصوص سه عمل حیاتی از اجزای تشکیل دهنده این تعهد هستند:

• • نشان دادن علاقمندی مثبت و بازشناسی؛

• • دادن بازخورد پیشرفتی؛

• ترغیب ایده‏های نوآورانه.

1. تعهد نسبت به کار و وظیفه (تکلیف)‌: پنجمین تعهد مدیریت بر وظایفی تأکید دارد که باید انجام گیرند. مدیران موفق به وظایفی که مردم انجام می ‏دهند، معنا می‏بخشند. آنان برای زیردستان کانون توجه و جهت را تعیین کرده، انجام موفقیت ‏آمیز تکالیف را تضمین می‏ کنند.

مدیرحلقه اتصال اصلی میان هر یک از تعهدات است. مدیر ممتاز باید خود را به معیارهای این پنج تعهد نزدیک کند و با هماهنگی دیگران برای ایجاد آن‌ ها به تلاش و کوشش بپردازد. به وجود آمدن تعهدات، به کمک وفاداری و خدمت انجام می‏ گیرد وقتی مدیر ممتاز نسبت به زیردستان خود به طور واقعی وفادار باشد زیردستان نیز نسبت به وظایف خود گذشت و تعهد نشان می ‏دهند (همان منبع، ۳۸-۳۵).

۲-۴-۴- دیدگاه­ های نوین درباره تعهد سازمانی

الف- دیدگاه­ هایی ‌در مورد کانون­های تعهد سازمانی