ابطال صورتجلسات شرکت‌های تجاری توسط مرجع قضایی و با درخواست شخص ذینفع صورت می‌گیرد. در صورتی که صورتجلسه‌ای توسط یک شخص حقوقی تنظیم شود و در آن تشریفات قانونی به ویژه قانون تجارت و لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت رعایت نشود، هر شخص ذینفع می‌تواند ابطال آن صورتجلسه را از دادگاه محل وقوع شرکت در خواست نماید. خواسته ابطال صورتجلسه غیر مالی است.
در صورتی که یکی از موارد اساسی جلسه یا تشریفات دعوت و یا مواد لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مراعات نشده باشد، آن صورتجلسه قابل ابطال می‌باشد. در صورتی که صورتجلسه‌ای ابطال گردد، همه تصمیمات آن ابطال می‌شود. مثلا در صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر افزایش سرمایه اگر تشریفات دعوت از قبیل عدم رعایت زمان نشر آگهی و زمان جلسه، کمتر از ۱۰ روز و یا بیشتر از ۴۰ روز باشد. آن صورتجلسه قابل ابطال است و در صورتی که ابطال گردد، کان لم یکن می‌گردد. شرکت به سرمایه قبل از افزایش سرمایه باز می‌گردد.[۱۲۹]
یا در صورتجلسه مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده در صورتی که رعایت تشریفات مقرر در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نگردد، مانند عدم رعایت ماده ۱۰۱ مبنی بر حضور فیزیکی چهار نفر هیات رئیسه در جلسه که میبایست رئیس و دو ناظر آن از سهام‌داران باشد و یا در صورت امضای یکی از اعضای هیات رییسه و یا سایر موارد مقرر در قانون می‌توان ابطال آن صورتجلسه را از مرجع قضایی درخواست نمود و در صورتی که صورتجلسه مذبور باطل شود، اعضای هیات مدیره جدید هیچ گونه سمتی در شرکت ندارند و حقوق و مسئولیت‌ها در شرکت کماکان بر عهده اعضای هیات مدیره سابق باقی می‌ماند.
لازم به ذکر است که ابطال هر صورتجلسه‌ای در هر زمان که باشد و لو در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شده باشد ممکن است و گذر زمان هیچ گونه تاثیری در روند کار ندارد.
۴-۶-۱٫ روش رسیدگی به صورتجلسات مجمع عمومی فوق العاده
در مجمع عمومی فوق العاده دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند، باید حاضر باشند. اگر در اولین دعوت حد نصاب مذکور کامل نشد، مجمع برای بار دوم دعوت و با حضور دارندگان بیش از یک سوم سهامی که حق رأی دارند رسمیت یافته و اتخاذ تصمیم خواهد نمود. به شرط آن که در دعوت دوم، نتیجه دعوت اول قید شده باشد(ماده ۸۴ ل. ا. ق. ت). تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده همواره با اکثریت دو سوم آرای حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود. (ماده ۸۵ ل. ا. ق. ت). لازم به ذکر است که حد نصاب قانون را از لحاظ حداقل می‌تواند در اساسنامه بالا برد. در این صورت حد نصاب ذکر شده در اساسنامه یا در سرمایه شرکت یا انحلال شرکت قبل از موعد منحصراًً در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است، لذا از جمله وظایف و اختیارات مجمع عمومی فوق العاده، تبدیل نوع شرکت، افزایش یا کاهش سرمایه، تغییر یا اصلاح اساسنامه، انحلال شرکت، تغییر حقوق نوع مخصوصی از سهام می‌باشد.
۴-۶-۱-۱٫ تبدیل نوع شرکت
شرکت سهامی خاص در صورتی می‌تواند به شرکت سهامی عام تبدیل شود که اولاً موضوع به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی خاص رسیده باشد، ثانیاًً سرمایه آن حداقل به میزانی باشد که برای شرکت‌های سهامی عام مقرر شده است و یا شرکت سرمایه خود را به میزان مذکور افزایش دهد. ثالثاً دو سال تمام از تاریخ تأسيس و ثبت شرکت گذشته و دو ترازنامه آن به تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام رسیده باشد. رابعاً اساسنامه آن با رعایت مقررات قانون تجارت در مورد شرکت‌های سهامی عام تنظیم یا اصلاح شده باشد (ماده ۲۷۸ ل. ا. ق. ت). پس از اتخاذ تصمیم مجمع عمومی فوق العاده از لحاظ تبدیل شرکت، مدیران شرکت موظفند ظرف مدت یک‌ماه از تاریخ اتخاذ تصمیم مجمع عمومی فوق العاده، صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده را همراه با یک نسخه اساسنامه که برای شرکت سهامی عام تنظیم شده و به تصویب مجمع عمومی فوق العاده رسیده است و ترازنامه حساب سود و زیان دو سال اخیر شرکت را که به تأیید حسابرس رسمی رسیده باشد و همچنین صورت دارایی شرکت را که متضمن تقویم اموال منقول و غیر منقول شرکت و مورد تأیید کارشناس رسمی دادگستری باشد و اعلامیه تبدیل شرکت را که میبایست به امضاء دارندگان امضای مجاز شرکت رسیده باشد (ماده ۲۷۹ ل.ا. ق. ت) و اولین اعلامیه را که میبایست مشتمل بر نکات مندرج در ماده ۲۷۹ قانون تجارت باشد، جهت ثبت و آگهی تبدیل شرکت به مرجع ثبت شرکت‌ها تسلیم نماید. اداره ثبت شرکت‌ها پس از وصول مدارک مذکور و تطبیق آن با ل.اقدام به ثبت شرکت و آگهی آن (به هزینه شرکت) خواهد نمود. آگهی تبدیل شرکت که به وسیله ممیز تهیه و ثبت در دفتر گردیده، باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشار که آگهی‌های شرکت در آن درج می‌گردد، اقلا در یک روزنامه کثیرالانتشار دیگر نیز آگهی شود (ماده۲۸۱ ل. ت ا. ق. ت). ممیز ذیل آگهی مذکور باید تمام مندرجات اعلامیه تبدیل شرکت را در آگهی قید و تصریح نماید که اساسنامه شرکت و ترازنامه مربوطه به دو سال قبل از اتخاذ تصمیم مبنی بر تبدیل شرکت، همچنین صورت دارایی و اموال منقول و غیر منقول شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها و مرکز شرکت، برای ملاحظه متقاضیان آماده است. هرگاه این تبدیل از طریق افزایش سرمایه صورت گیرد، باید سهام جدید را که دراثر افزایش سرمایه ایجاد خواهد شد، جهت اطلاع عموم برای پیش نویس عرضه نماید. مرجع ثبت شرکت‌ها در این مورد پس از وصول تقاضا و مدارک مربوط به تبدیل سهامی خاص به عام و تطبیق آن ها با مقررات قانون در صورتی که شرکت بتواند با افزایش سرمایه از طریق پذیره نویسی عمومی به شرکت سهامی عام تبدیل شود، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام را صادر خواهد نمود. در اعلامیه پذیره نویسی باید شماره و تاریخ اجازه نامه مذبور قید گردد. هرگاه بهای سهام جدید عرضه شده، تماماً تادیه نگردد، شرکت نمی‌تواند به سهامی عام تبدیل گردد(ماده۲۸۳ ل.ا. ق. ت). قانون گذار موادی را برای تبدیل شرکت سهامی عام به خاص پیش‌بینی ننموده ولی بنظر می‌رسد، در صورت تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت سهامی عام، رعایت مقررات مربوط به شرکت‌های سهامی خاص منعی جهت تبدیل وجود نداشته باشد. تبدیل سایر انواع شرکت به نوع دیگر، به استثنای شرکت‌های تعاونی، منع قانونی ندارد. کارشناس در موقع اقدام موظف به رعایت قانون تجارت می‌باشد.
۴-۶-۱-۲٫ افزایش یا کاهش سرمایه
سرمایه شرکت ممکن است بنا به اقتضای وضعیت مالی شرکت به اجبار و یا به اختیار کاهش داده شود؛ هر گاه بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان رفته باشد و مجمع عمومی فوق العاده رأی به انحلال شرکت ندهد، سرمایه شرکت باید به مبلغ سرمایه موجود کاهش داده شود( ماده ۱۴۱ ل. ا. ق. ت) ولی به هر حال سرمایه شرکت نمی‌تواند در صورت سهامی خاص بودن کمتر از مبلغ یک میلیون ریال و در صورت عام بودن کمتر از مبلغ پنج میلیون ریال باشد. هرگاه سرمایه شرکت از میزان مقرر کمتر باشد و امکان افزایش آن تا حداقل میزان مقرر در قانون وجود نداشته باشد، میبایست شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت‌های ذکر شده در قانون تبدیل شود (ماده ۵ ل. ا. ق. ت).
کاهش اجباری سرمایه از دو طریق امکان پذیر می‌باشد. الف- از طریق کاهش مقدار سهام ب- کم کردن مبلغ اسمی سهام.
