الف- متغیر مستقل: متغیر مستقل، متغیری است که انتظار می رود تغییر در متغیر وابسته را توضیح دهد به عبارت دیگر متغیر مستقل، متغیر روشنگر است. فرض می شود که این متغیر علت تغییر در متغیر وابسته است(ایران نژاد، ۱۳۸۲، ص ۴۸). در این پژوهش، متغیر مستقل عبارت است از مهارت های انسانی با مشخصه های خودگشودگی، ارائه بازخور به همکاران و برقراری روابط صمیمانه و دوستان با همکاران.
ب- متغیر وابسته: می توان گفت متغیر وابسته نتیجه متغیر مستقل است. متغیر وابسته متغیر معیار نیز نامیده می شود (ایران نژاد، ۱۳۸۲، ص ۴۸). در این پژوهش عملکرد مدیران مدارس (در ناحیه ۳ شهر قم) متغیر وابسته می‌باشد که این متغیر ها متناظر با فرضیه های پژوهش هستند.
۱-۸) قلمرو پژوهش
-
- قلمرو موضوعی: از نظر موضوعی پژوهش حاضر به طور کلی در قلمرو مدیریت دولتی بوده که به طور خاص مسئله مهارت های انسانی و تاثیر آن بر عملکرد مدیران مدارس را در ناحیه ۳ شهر قم مورد مطالعه قرار می‌دهد.
-
- قلمرو مکانی: از نظر مکانی پژوهش حاضر در استان قم انجام شده و کلیه مدیران مدارس را در این استان مورد بررسی قرار می‌دهد.
- قلمرو زمانی: پژوهش حاضر از نظر زمان انجام مطالعات و جمع آوری اطلاعات اولیه و تهیه پروپوزال در تابستان ۱۳۹۱ انجام شده، اما تهیه پرسشنامه محقق ساخته و توزیع آن و همچنین انجام سایر مراحل پژوهش در زمستان سال ۱۳۹۱ انجام پذیرفت.
۱-۹) کاربرد نتایج پژوهش
با توجه به اینکه تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد نتایج حاصل از آن می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد که نتایج این تحقیق می‌تواند مورد استفاده موارد زیر قرار گیرد:
-
- مدیران سازمان آموزش و پرورش در برنامه ریزی های مدیریتی و استراتژیکی خود.
-
- مدیران مدارس در شناخت عوامل تاثیرگذار بر عملکرد کاری از حیث انجام بهتر وظایف خود.
-
-
- مسئولین کلیه دستگاه‌ها، نهادها و سازمان های دولتی در برنامه ریزی جهت ایجاد محیط کاری مناسب برای کارکنان.
-
- کلیه دانشجویان و پژوهشگران علاقه مند به پژوهش و مطالعه در زمینه مهارت های انسانی و عملکرد مدیران
۱-۱۰) تعریف واژه ها و اصطلاحات
در پژوهش حاضر از واژه هایی استفاده شده است که نیاز به تعریف بر اساس اهداف پژوهش دارند زیرا این واژه ها از دیدگاه های متفاوت و گوناگون می‌توانند تعاریف نظری و عملیاتی متعدد و متفاوتی پیدا نمایند.
۱-۱۰-۱) تعریف مفهومی واژه ها
عملکرد: عملکرد شغلی[۲] عبارت است از آنچه شخص انجام می‌دهد و قابل مشاهده است و شامل آن دسته از فعالیت هایی است که در ارتباط با اهداف سازمان است و می توان آن ها را در اصطلاحات تخصصی هر فرد اندازه گیری کرد. امروزه اغلب محققان سازمانی روی عملکرد، توافق دارند که در سه بعد تعریف می شود: عملکرد کاری (به طور مستقیم و غیر مستقیم با فعالیت های فنی سازمان مرتبط است)؛ عملکرد وابسته به بافت[۳] (عملکردی که در شکل گیری بافت سازمانی، اجتماعی و روان شناختی که عملکرد کاری در آن اتفاق می افتد مؤثر است) و رفتار ضدتولیدی[۴] (رفتارهایی از کارکنان که به سازمان و اعضای آن آسیب می زند)(آقایوسفی و صالح میرحسنی، ۱۳۹۰، ص ۱۵۷).
مهارت های انسانی: مهارت انسانی یعنی داشتن قدرت و توانایی در زمینه ایجاد تفاهم و همکاری و انجام کار به وسیله دیگران، فعالیت مؤثر به عنوان عضو گروه، درک انگیزه های افراد و تاثیرگذاری بر رفتار آنان است(علاقه بند، ۱۳۸۱، ص ۸۹).
گشودگی: گشودگی[۵] دامنه و عمق تجارب فکری و احساسی را نشان می‌دهد(آقایوسفی و صالح میرحسنی، ۱۳۹۰، ص ۱۵۸).
بازخورد: نوعی برگشت پیام ارتباطی است که در آن، گیرنده به طور عامدانه یا غیرعامدانه به پیام فرستنده واکنش نشان می‌دهد. این پیام‌ها، به فرستنده امکان می‌دهند تا وضعیت ارتباطی خود را با مخاطبانش ارزیابی کند (شکرخواه، ۱۳۸۶).
۱-۱۰-۲) تعریف عملیاتی واژه ها
برای اندازه گیری و سنجش متغیرهای پژوهش از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید و این ابزار بر اساس تعاریف عملیاتی واژه های پژوهش است. در پژوهش حاضر طبق تعاریف عملیاتی به عمل آمده سنجش متغیرها صورت می پذیرد و از ادبیات موضوعی پژوهش برای تعاریف عملیاتی استفاده شده است. تعاریف مطرح شده در زیر بر اساس مطالعه پژوهش های مختلف صورت گرفته در زمینه موضوع مورد بررسی می‌باشد از جمله مطالعات فرهنگی (۱۳۷۴)، کشاورزی (۱۳۸۷)؛ موحدزاده (۱۳۷۶)؛ ستاری و واعظی (۱۳۸۴)؛ ذاکر فرد و همکاران (۱۳۸۷)؛ غفوریان و همکاران (۱۳۸۹)؛ زارعی متین و همکاران (۱۳۸۸)؛ شفیع زاده و همکاران (۱۳۸۳)، وتن و کامرون (۲۰۰۱) و وینکلر و ساندرگارد (۲۰۰۸).
مهارت های انسانی: منظور از مهارت های انسانی در پژوهش حاضر سه مؤلفه بازخورد، خودگشودگی و روابط صمیمانه با دیگران می‌باشد.
بازخورد: منظور از بازخورد در پژوهش حاضر موارد گوش کردن به صحبت های دیگران؛ توجه به گفته های دیگران؛ جمع کردن حواس در روابط با دیگران؛ حساس به رفتار و گفتار دیگران؛ شناخت خود از طریق دیگران؛ توجه به عزت نفس خود در برخورد با دیگران؛ سازنده و اصلاح کننده دانستن نظرات دیگران در مورد خود؛ تحمل افراد نقد کننده خود؛ مفید دانستن ارتباط داشتن با دیگران می‌باشد.
خود گشودگی: منظور از خودگشودگی در پژوهش حاضر موارد معرفی توانایی خود به دیگران؛ معرفی علائق خود به دیگران؛ شناخت از خود با معرفی کردن به دیگران؛ ایجاد نگرش مثبت در مورد افشاکردن خود به دیگران؛ تمایل به افشاکردن خود در برابر دیگران؛ سازنده و مثبت دانستن افشاگری خود در برابر دیگران؛ افشاگری در برابر افراد افشاکننده؛ افزایش افشاگری با افزایش طول مدت رابطه داشتن با دیگران؛ افشاگری در برابر افراد دارای خصوصیت مشترک با خود می‌باشد.
روابط صمیمانه با دیگران: منظور از روابط صمیمانه با دیگران در پژوهش حاضر موارد توانایی درک دیگران؛ توانایی برقراری روابط دوستانه؛ داشتن صداقت را عامل تداوم ارتباط دانستن؛ داشتن صدات در روابط خود با دیگران؛ توانایی دوست شدن با دیگران؛ مناسب دانستن داشتن روابط صمیمانه با دیگران؛ روابط صمیمانه با دیگران را عامل موفقیت دانستن می‌باشد.
عملکرد: منظور از عملکرد مدیران در پژوهش حاضر موارد موفقیت آمیز بودن عملکرد مدیریتی در روابط انسانی، امور آموزشی، امور تربیتی، امور مالی، امور اداری و امور ارزشیابی؛ میزان کارایی و اثربخشی در محیط کار؛ موفق بودن در رسیدن به اهداف مدرسه و عملکرد مدیریتی در اداره مدرسه می‌باشد.
فصل دوم
مروری بر ادبیات پژوهش
۲-۱) مقدمه
