در این پژوهش برای ارزیابی ماتریس همبستگی دو شاخص محاسبه شد:

۱-کفایت نمونه برداری: مقیاس کیسر- می یر- اولکین (KMO) که حاکی از کفایت نمونه گیری است. شاخصی از نیرومندی رابطه بین متغیرهاست و مقادیر همبستگی مشاهده شده را با مقادیر همبستگی جزئی مقایسه می‌کند. مقدار محاسبه شده KMO در این پژوهش ۷۱۵/۰ می‌باشد که رضایت بخش است. ‌بنابرین‏ نیرومندی رابطه بین متغیرها در حد قابل قبولی می‌باشد.

۲- آزمون خی دو (کرویت بارتلت): به منظور کسب اطمینان نسبت به اینکه ماتریس همبستگی که پایه تحلیل عاملی قرار می‌گیرد، دارای معنای مناسبی است، از آزمون کرویت بارتلت استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، ضریب معناداری ۰۰۰۱/۰ p= می‌باشد. چون این ضریب از ضریب معناداری ملاک یعنی ۰۱/۰ کوچکتر است، لذا ماتریس همبستگی دارای اطلاعات مفید و معنادار است. ‌بنابرین‏ خی دو معنی دار بوده و با ۹۹٪ اطمینان می توان گفت که شرط حداقلی لازم برای تحلیل عاملی وجود دارد. همچنین نتیجه گرفته می شود که ماتریس همبستگی دارای اطلاعات معنی دار بوده و پرسشنامه از روایی بیرونی مطلوبی برخوردار است.

در ادامه از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد و مشخصه آماری اولیه به وسیله روش مؤلفه های اصلی اجرا گردید و با بهره گرفتن از چرخش واریماکس سؤالات چرخش داده شد تا روی عوامل مربوطه بار عاملی بیشتری را نشان می‌دهند و سؤالاتی که بار عاملی نامناسبی داشتند حذف شوند.

پس از انجام تحلیل عاملی به روش تحلیل مؤلفه های اصلی شش عامل به دست آمد که این شش عامل در جدول ۴-۶ آمده است.

بر اساس این تحلیل عاملی شش سؤال روی عامل بهبود پذیری، هفت سؤال روی عامل امتداد زمانی، هشت سؤال روی عامل شم اجتماعی، هشت سؤال روی عامل خودآگاهی، هفت سؤال روی عامل حساسیت به بافتار و شش سؤال روی عامل توجه بار عاملی بالاتر از ۳۵/۰ داشتند. نام های هر کدام از عامل ها مطابق با شش سبک هیجانی که در نظریه ریچارد دیویدسون آمده انتخاب شده است. در ادامه سؤالات مربوط به هر عامل آمده است:

عامل اول: بهبود پذیری (گویه های ۱ تا ۶)

منظور از آن سرعت بهبودی افراد از ناملایمات و مصیبت ها است. بعضی افراد خیلی دیر به حالت اولیه خود برمی گردند. آن ها بر اثر ناملایمات دچار اختلال و سردرگمی می‌شوند، درحالی که بقیه می‌توانند خیلی سریع بهبود یابند.

عامل دوم: امتداد زمانی (گویه های ۷ تا ۱۳)

امتداد زمانی به معنای مدت زمان ماندگاری هیجان مثبت است. دوام هیجان های مثبت به میل باطنی ما برای نگاه کردن به دنیا با عینکی با شیشه های رنگی بستگی دارد.

عامل سوم: شم اجتماعی (گویه های ۱۴ تا ۲۰)

منظور از آن، تعبیر درست ما از پیغام های هیجانی غیرکلامی مردم است.

عامل چهارم: خودآگاهی (گویه های ۲۱ تا ۲۸)

خودآگاهی تفسیر صحیح فرد از نشانه های درونی جسمانی ناشی از هیجان ها مربوط می شود، مانند ضربان قلب، تعریق و تنش عضلانی. بعضی افراد به شدت نسبت به آنچه در بدنشان رخ می‌دهد، حساس هستند درحالی که برخی نسبت به آن ها کاملاً بی تفاوتند.

عامل پنجم: بافتار (گویه های ۲۹ تا ۳۵)

منظور از آن حساسیت به بافتار است. بعضی افراد پاسخ های هیجانی خود را به شیوه های متناسب با بافتار تنظیم می‌کنند. یعنی شیوه صحبت کردن آن ها، مثلاً با همسرشان با شیوه صحبت کردن آن ها با رئیسشان بسیار متفاوت است. بقیه افراد بین بافتارها چندان تمایزی قائل نمی شوند.

عامل ششم: توجه (گویه های ۳۶ تا ۴۲)

آخرین سبک هیجانی توجه است که معمولاً از اجزای تشکیل دهنده هیجان شمرده نمی شود. اما توجه و هیجان، ارتباط تنگاتنگی دارند. محرک های هیجانی به طور طبیعی ما را جذب می‌کنند. شخصی که حواس پرت است، بیشتر توسط محرک های هیجانی محیط جذب می شود و شخصی که تمرکز بیشتری دارد، می‌تواند در برابر آن ها مقاومت کند و به طور ارادی توجه خود را متمرکز کند

۵-۱-۳٫ سؤال سوم: آیا مؤلفه های آزمون محقق ساخته مورد تأیید قرار می‌گیرد؟

پس از انجام تحلیل عاملی اکتشافی و استخراج عوامل شش گانه، از تحلیل عاملی تأییدی برای بررسی این مسئله که ساختار زیر بنایی سبک های هیجانی دارای شش عامل و گویه هایی مشخص برای هر عامل است، استفاده شده.

در جدول ۴-۸ میزان تأثیر هر یک از عوامل در ساخت صفت مکنون به وسیله میزان بتای استاندارد شده قابل مشاهده است و همچنین معناداری ضرایب مسیر از طریق آزمون t ارائه شده.

در جدول ۴-۷ برخی از مهم ترین شاخص های برازش که نشان دهنده میزان برازش مدل مفهومی با مدل تجربی می‌باشد ارائه شده است. با توجه به برازش مناسب مدل مفهومی می توان استنباط کرد که شش عامل مذکور به خوبی شش سبک هیجانی را می سنجند.

۵-۱-۴٫ سؤال چهارم: هنجارهای جنسیتی پرسشنامه سبک های هیجانی چگونه است؟

برای ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این سؤال، دو گروه دانشجویان دختر و پسر مورد مقایسه قرار گرفتند که در این پژوهش تعداد دختران ۱۱۹ نفر و تعداد پسران ۱۱۴ نفر بود. بر اساس جدول ۴-۹ نتایج نشان می‌دهد در سبک هیجانی بهبود پذیری مردان میانگین بالاتری نسبت به زنان کسب کرده‌اند و در سایر سبک‌های هیجانی زنان میانگین بالاتری نسبت به مردان دارند. میانگین و انحراف معیار نمرات خام به تفکیک زن و مرد در نمونه دانشجویان در جدول ۴-۹ گزارش شده است که با کمک آن ها می توان نمرات معیار را برای آزمودنی ها بر اساس نرم دانشجویان محاسبه نمود. نتایج نشان می‌دهد در سبک هیجانی بهبود پذیری مردان میانگین بالاتری نسبت به زنان کسب کرده‌اند و در سایر سبک‌های هیجانی زنان میانگین بالاتری نسبت به مردان دارند.

۵-۲٫ پیشنهادهای پژوهشی:

1. 1. از آنجایی که این ساخت پرسشنامه پژوهش بر اساس یافته های یک عصب پژوه به نام ریچارد دیویدسون انجام شده، پیشنهاد می شود پژوهش هایی در حوزه علوم اعصاب نیز در ایران روی این پرسشنامه صورت پذیرد.

1. 1. جهت افزایش اعتبار نتایج پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته در جوامع دیگر نیز اجرا و هنجاریابی شود.

1. 1. با توجه به اینکه نمونه گیری این پژوهش تصادفی نبوده، پیشنهاد می شود به علت تعمیم پذیری بهتر یافته ها پژوهش های مشابهی با نمونه گیری تصادفی صورت گیرد.

1. روایی سازه این مقیاس از طریق تحلیل واگرای آن با ابزارهایی که ساختار متفاوتی از سبک های مختلف هیجانی را اندازه گیری می‌کنند تعیین شود.

۵-۳٫ پیشنهادهای کاربردی:

1. 1. پیشنهاد می شود این پرسشنامه در مراکز مشاوره و روانشناسی، به منظور شناسایی افرادی که در تنظیم هیجان و خلقشان مشکل دارند استفاده شود.

1. با توجه به اینکه سبک های هیجانی می‌تواند متأثر از فرهنگ ها و مذاهب گوناگون باشد، ‌بنابرین‏ باید برای شناسایی این تأثیرپذیری ها اقدامات لازم صورت گیرد.

منابع