• • گروهی از محققین دانشگاه علوم انسانی تبریز، در تحقیقی با عنوان «سندرم روانشناختی فرسودگی شغلی معلمین و مکانیزم‌های مقابله‌ای» که بر روی یکصد و نود چهار دبیر علوم پایه (یکصد و شش دبیر مرد و هشتاد و هشت دبیر زن)، که در سال تحصیلی ۱۳۷۴-۱۳۷۳، در دبیرستانهای شهر تبریز مشغول به تدریس بودند، انجام شد، نشان دادند که میزان فرسودگی شغلی معلمین در ابعاد مختلف بدین صورت است: در دبیران مرد تحلیل عاطفی بالا (۷/۵ درصد)، و تحلیل عاطفی متوسط (۱۴/۲۵ درصد)، مسخ شخصیت بالا (۱۱/۳۲ درصد) و مسخ شخصیت متوسط (۳۰/۱۸) و در دبیران زن تحلیل عاطفی بالا (۳/۴ درصد)، مسخ شخصیت متوسط (۱۲/۵ درصد) و فقدان پیشرفت فردی بالا (۳۲/۹۵ درصد).

  

• • در تحقیقی که ایرانی در سال ۱۳۸۱ بر روی کارکنان بیمارستان روانپزشکی رازی انجام داده است، فرسودگی شغلی بیشتری را در میان کارکنان با سابقه کمتر به دست آورده است. همچنین کادر اجرایی بیمارستان (صف) در مقایسه با کادر اداری (ستاد)، بیشتر مستعد فرسودگی شغلی بوده‌اند.

• • مهاجر (۱۳۸۲)، در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان « بررسی ارتباط بین سابقه شغلی با فرسودگی شغلی دبیران آموزش و پرورش شهر تبریز» دریافته است که بین سابقه شغلی و میزان حقوق ماهیانه با فرسودگی شغلی رابطه منفی وجود دارد.

• • در پژوهشی دیگر که نجفی و همکارانش در سال ۱۳۷۹ بر روی کارکنان مرکز تحقیقات و تولید سوخت هسته‌ای اصفهان انجام دادند، ‌به این نتیجه رسیدند که بین متغیرهای سن، تأهل، بخش‌های مختلف کاری و سنوات خدمت با فرسودگی شغلی رابطه معنی‌داری وجود نداشت.

• • در تحقیقی با عنوان «بررسی میزان فرسودگی شغلی مدیران زن مدارس متوسطه شهر تهران» در سال ۱۳۸۳، یوزباشی رابطه معناداری بین سن و سابقه مدبریت با فرسودگی شغلی به دست آورد، ولی ‌در مورد وضعیت تأهل و فرسودگی شغلی به رابطه معناداری دست نیافت.

• • در تحقیقی دیگر که مهدوی تیکدری در سال ۱۳۸۳ بر روی دبیران متوسطه شهر کرمان انجام داد، رابطه معناداری بین سابقه خدمت و فرسودگی شغلی به دست آورد، ولی بین درآمد و فرسودگی رابطه معناداری مشاهده نکرد.

• • حیدری (۱۳۸۷) در پژوهشی با عنوان « بررسی رابطه میان فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان مدارس متوسطه شهر گچساران» دریافته است که بین فرسودگی شغلی و هر یک از ابعاد آن با رضایت شغلی رابطه معنی‌دار و معکوسی وجود دارد.

• • نتایج پژوهش قربانی و همکاران(۱۳۸۸) این عقیده را که فرهنگ سازمان به طور نزدیکی مرتبط با اثربخشی آن می‌باشد مورد حمایت قرار داده و نشان می‌دهد که مدل دنیسون را می توان به عنوان یک ابزار شناختی برای درک فرهنگ های سازمانی و اثراتی که بر روی ابعاد مختلف اثربخشی دارد در سازمان تربیت بدنی به کار برد.

جمع بندی تحقیقات داخلی و خارجی:

جمع بندی تحقیقات داخلی و خارجی فوق الذکر نشان می‌دهد که میان ابعاد فرهنگ و تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی در تحقیقات و سازمان‌های مختلف رابطه معناداری وجود دارد که این رابطه معنادار به صورت همبستگی منفی و رابطه معکوس در بیشتر تحقیقات مشاهده می‌گردد،این رابطه حتی در مدل‌های مختلف فرهنگ سازمانی و تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی مشاهده می‌گردد.

فصل سوم :

روش تحقیق

مقدمه :

در این فصل به بررسی جامعه آماری تحقیق ، نمونه آماری ،پرسشنامه های تحقیق و روایی و پایایی پرسشنامه تحقیق پرداخته می شود.

جامعه آماری :

جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان رسمی شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی
به تعداد ۱۵۰۰ نفر می‌باشد.

نمونه آماری و روش نمونه‌گیری :

نمونه آماری پژوهش حاضر بر اساس جدول مورگان محاسبه و تعیین شده است که روش نمونه گیری با توجه به اینکه بدون در نظر گرفتن پست سازمانی ،گروه سنی ،سابقه کاری،جنسیت ،… افراد و به صورت کاملا تصادفی انجام شده است لذا این تحقیق با روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام می‌گردد.

حجم نمونه آماری :

توجه به حجم جامعه آماری در این تحقیق (۱۵۰۰نفر) حجم نمونه آماری با بهره گرفتن از جدول مورگان ۳۰۶ نفر تعیین می‌گردد.

ابزار جمع‌ آوری داده (پرسشنامه های تحقیق )

در این پژوهش از سه پرسشنامه به شرح زیر استفاده شده است:

۱)پرسشنامه فرهنگ سازمانی

۲)پرسشنامه تعهد سازمانی

۳)پرسشنامه فرسودگی شغلی

الف) پرسشنامه فرهنگ سازمانی:

پرسشنامه ۳۶ سوالی دنیسون(۲۰۰۳) از نوع مقیاس لیکرت می‌باشد و ۵ طیف دارد که از کاملاً ناموافقم ۱ تا کاملاً موافقم ۵ تشکیل شده است. روایی این پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ ۸۵% به دست آمده است( قناتی ۱۳۸۷).

ب) پرسشنامه تعهد سازمانی:

پرسشنامه استاندارد تعهد سازمانی مبتنی بر مدل سه بعدی مایر و آلن (۲۰۰۴) که ۱۸ سوال دارد و از مقیاس ۵ درجه ای لیکرت که از کاملاً ناموافقم ۱ , تا کاملاً موافقم ۵ ساخته شده است. پرسشنامه تعهد سازمانی استاندارد آلن و مایر پرسشنامه‌ ای ۱۸ سوالی است که در سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری طراحی شده است. مایر و آلن در مطالعه متاآنالیزی که انجام دادند، میانگین پایایی را از میان ۱۵ مطالعه؛ ۸۲/۰ برای تعهد عاطفی، ۷۳/۰ برای تعهد مستمر و ۷۶/۰ برای تعهد هنجاری گزارش نموده‌اند.در این مطالعه، پایایی پرسشنامه مذکور با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ ۸۵/۰ به دست آمده است ( مایر و آلن ،۲۰۰۴).

ج) پرسشنامه فرسودگی شغلی

فرسودگی به ‌عنوان سندرمی تعریف شده است که شامل خستگی عاطفی , کاهش در عملکرد و مسخ شخصیت می‌باشد.

این پرسشنامه شامل ۲۲ گویه است که نشان دهنده احساسات فرد نسبت به شغلش است،که این پرسشنامه با نام مسلش (MBI ) رایج می‌باشد.

پرسشنامه مسلش (MBI ) رایج ترین ابزار انداه گیری فرسودگی شغلی می‌باشد .این پرسشنامه به ‌عنوان یک وسیله سنجش استاندارد طلایی برای اندازه گیری میزان فرسودگی شغلی شناخته شده و شامل سه مقیاس اندازه گیری مستقل است که از ۲۲ ماده جداگانه درباره احساس ها و نگرش ها تشکیل شده است که جنبه‌های مختلف سندرم فرسودگی شغلی را می سنجد.۹ ماده به تحلیل رفتگی هیجانی , ۵ ماده به مسخ شخصیت و ۸ ماده به احساس کفایت شخصی می پردازد.فراوانی این احساسات با نمراتی از صفر (هرگز) تا شش(هر روز) سنجیده می شود (مسلش و جکسون،۱۹۹۳).

بررسی روایی پرسشنامه های تحقیق :

الف) میزان روایی پرسشنامه فرهنگ سازمانی

در این تحقیق از پرسشنامه ۳۶ سوالی دنیسون(۲۰۰۳) استفاده شده است روایی این پرسشنامه توسط قناتی در سال ۱۳۸۷ با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ ۸۵% به دست آمده است.

در این تحقیق نیز بررسی روایی با بهره گرفتن از جدول همبستگی به صورت زیر می‌باشد.

ب) میزان روایی پرسشنامه تعهد سازمانی: