آنچه در این بین دارای اهمیت است تاثیر سیاسی شدن جرم بر گزارش های انتقادی است که ارتکاب جرم به عنوان نقطه ضعفی از طرف رسانه های چپ گرا دانسته می شود و از آن به عنوان ابزاری جهت متهم کردن حزب و گروه حاکم به بی کفایتی و ناتوانی در تامین نظم و امنیت استفاده میکنند[۶۹].در پوشش رسانه ای اخبار مربوط به فساد های مالی دستگاه های دولتی این نوع گرایش های انتقادی بیشتر مشاهده می شود.انتشار این گونه جرائم در رسانه ها از طرفی با اظهارات سیاست مداران مبنی بر تبعیت از قانون و حمایت از منافع عمومی تعارض دارد و از طرفی نیز انتظار معقول در چنین شرایطی برخوردی قانونی نسبت به این مجرمین است که ممکن است در پی مصلحت اندیشی های مختلف از تعقیب و مجازات رهایی یابند اما با انتشار اخبار مربوط به این گونه جرائم و حساسیت افکار عمومی به آن تا حدود زیادی برخوردی شدید و قابل توجه نسبت به اینگونه مجرمان فراهم می شود. این اقدام رسانه ها در طول سال های اخیر سهم بسزایی در حساس کردن افکار عمومی و دولتمردان نسبت به ماهیت، وسعت و دامنه فعالیت های این افراد و آثار مخرب و ویرانگر آن ها بر اجتماع داشته است[۷۰].
۲- انتقاد از بی تفاوتی افراد نسبت به نقض هنجار ها
در بازنمایی جرایم رسانه ای شده گاهی اوقات ساختارها و ارزشهای اجتماعی مورد نقد قرار گرفته و این ارزش ها را در آستانه فروپاشی نشان میدهند. این گزارش ها ضمن اینکه دارای گرایشی کاملا انتقادی نسبت به ساختارهای اجتماعی هستند با گسترش عوامل وقوع جرم و پیامد های آن تمام جامعه را زیر سوال میبرند. یکی از روشهایی که در این گزارش ها مورد استفاده واقع می شود استفاده از مثال های عینی برای نشان دادن پدیدههای انتزاعی است . به عنوان مثال داستان کسی که در اثر سهل انگاری کارکنان آمبولانس شهری جان خود را از دست میدهد مثالی است که فقدان انسانیت در جوامع شهری را نشان میدهد.[۷۱]واکنش رسانه ها در پی وقوع حادثه ((میدان کاج سعادت آباد تهران)) و تمرکز بر کوتاه کارکنان آمبولانس و مامورین نیروی انتظامی مصداق بارز این وضعیت است. روزنامه شرق [۷۲] در گزارشی به عوامل مؤثر در وقوع این جنایت و تشدید عواقب آن پرداخته است که برای نمونه ذکر می شود:
((در تمام طول مدت درگیری و به رغم اعلام مراتب به مرکز فوریت های پلیسی، به غیر از مأموران حاضر در صحنه کادر جدید یا یگان متخصص و افسران کارکشته یا فرمانده منطقه به جمع حاضر اضافه نشده و ضمناً در طول مدت درگیری مسئله هماهنگی برای حضور عوامل اورژانس و عدم حضور آنان به صورتی مشهود است.
مسوولان باید پاسخگو باشند برای فاصله طی شده توسط کادر بیمارستان از مبدأ تا مقصد چه زمانی صرف شده است و چگونه طی مسیر از میدان کاج تا محل بیمارستان مدرس با برانکارد چرخدار و کوچه و خیابان های پر از چاله تهران میتوانست به نجات مجنی علیه منتهی شود و چرا طی این مدت زمان با مدیریت صورت گرفته «توسط مأموران» یک وانت با سرعتی بیشتر برای انتقال مجروح تامین نشده است.))
در این گزارش مشاهده می شود که از عوامل مؤثر در واقعه تفسیری موسع ارائه شده و در مقام تعیین مقصر حادثه حتی مسئولان و اقداماتی نیز که توسط مأموران انجام شده زیر سوال قرار گرفته است. در قسمتی از این گزارش حتی خود مردم و جامعه به نحو مستقیم مقصر قلمداد شده اند:
((مسئله بعد اینکه کاهش روحیه تکلیف گرایی در مردم، بروز چنین وقایعی را اجتناب ناپذیر خواهد کرد. درگذشته به ویژه دهه ۶۰که روحیه ایثار و فداکاری در اوج خود بود، مردم فراتر از دولت و نهادهای حاکمیتی به وظایف خود در قبال یکدیگر عمل میکردند و اگر کسی این اعمال را انجام نمی داد واژه «بی غیرت» را برایش به کار می بردند))
تحلیل گزارش بازتاب داده شده حاکی از آن است که از دید خبرنگار این روزنامه این نوع وقایع امری شایع و همه گیر در جامعه است . از طرفی نیز این گزارش ها با توجه به بدیهی بودن مفهوم انتزاعی که ناظر بر آن وضعیت خاص است از طرف مخاطبان با استقبال رو به رو میشوند. در این گزارش از واقعه رخ داده برای نشان دادن نقض مفاهیم انتزاعی پذیرفته شده مانند وظیفه شناسی مأموران ، مسئولان و مدیران اورژانس و لزوم روحیه ی تکلیف گرایی در مردم استفاده شده است.همچنین می توان به گزارشی که با عناوین (( خودمان قبح شکنی کردیم )) ، (( خانواده محوری افراطی)) و ((خلا نیروی انتظامی باید برطرف شود)) در روزنامه کیهان[۷۳] منتشر شده است اشاره کرد.
فصل دوم: پیامدهای بازنمایی رسانه ای جرم
خبرنگاران در گزارش های خود سعی دارند تا آن را به گونه ای تهیه کنند که مورد علاقه مخاطبان خود باشد . این امر باعث شده تا برنامه های خبری دارای جذابیت ذاتی برای مردم جامعه باشند . در نتیجه مردم نیز با علاقه ی بیشتری آن ها را پیگیری میکنند و بر میزان تاثیرگذاری این گزارش ها نیز در جامعه افزوده می شود. این قابلیت تاثیر گذاری موجب شده تا بازنمایی رسانه ای جرایم پیامد های خاصی را در پی داشته باشد. تأکید رسانه ها بر بازنمایی جرایم خشونت آمیز و بزرگنمایی میزان و آثار این جرایم در جامعه موجب می شود که آثار ناشی از جرم در جامعه به خصوص ترس از جرم تشدید گردد. تشدید این اثر جرم هم ناشی از ویژگی ذاتی جرایم خشونت آمیز است که در رسانه ها بازتاب داده می شود و هم میتواند ناشی از روش هایی که خبرنگاران برای افزایش جذابیت خبر خود انجام میدهند باشد.