۲-۱۰-۴-۲- قیمت دفتری
اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های شرکت کم کنیم، مبلغ باقیمانده نشان‌دهنده مجموع ارزش سرمایه سهام‌داران شرکت یا به تعبیر دقیق تر، مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. حال اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر قیمت دفتری هر سهم است.
۲-۱۰-۴-۳- قیمت ذاتی
منظور از قیمت ذاتی یک سهم، ارزش واقعی آن سهم است. شاید برای شما این سؤال به وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت ذاتی یک سهم وجود دارد. اجازه بدهید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم اکنون ۲۰۰ تومان است، به‌بیان‌دیگر، سهام شرکت الف هم اکنون با قیمت ۲۰۰ تومان در بورس در حال خرید و فروش است. اما سرمایه‌گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از این سرمایه‌گذاران سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن ها این خواهد بود که “به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد”. معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، بیشتر از قیمت بازار این سهم است.
بنابرین، در یک تعریف ساده، قیمت ذاتی یک سهم، بیانگر ارزشی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتاً اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از قیمت بازار آن سهم باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازار آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری به شمار نمی‌رود.
۲-۱۰-۴-۴- قیمت بازار
قیمت بازار یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام بر اساس آن، در بورس معامله می شود. همان طور که قبلاً هم توضیح دادیم، اگرچه قیمت اسمی هر سهم در بورس ۱۰۰ تومان است، اما سهام اغلب شرکت‌ها در بورس بر اساس قیمت اسمی و حتی ارزش دفتری، معامله نمی‌شود. آنچه که قیمت سهم در بورس را تعیین می‌کند، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است. برای مثال، ممکن است به علت عملکرد خوب یک شرکت، سرمایه‌گذاران زیادی متقاضی خرید سهام آن شرکت در بورس باشند. بنابرین، قیمت آن در بورس بر اساس میزان تقاضا، افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است این افزایش، تا چند برابر قیمت اسمی هم باشد. در نقطه مقابل، عملکرد ضعیف یک شرکت ممکن است باعث بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به خرید یا نگهداری سهم مذکور و در نتیجه، افزایش عرضه آن در بورس باشد. طبیعتاً با افزایش عرضه، قیمت سهم کاهش‌یافته و اگر این روند ادامه یابد، ممکن است قیمت سهم حتی به زیر قیمت اسمی، یعنی ۱۰۰ تومان برسد.
۲-۱۱ پیشینه تحقیق
۲-۱۱-۱ پیشینه مرتبط با فرضیه اول
۱- پیشینه داخلی
پورحیدری و همکاران (۱۳۸۴) محتوای اطلاعاتی سود حسابداری و ارزش دفتری را در تعیین قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۷۵ تا۱۳۸۳ بررسی نمودند .آن ها به این نتیجه رسیدند که بخش قابل توجهی از ارزش شرکت به وسیله سود تعیین می‌شود و ارزش دفتری از قدرت تبیین مناسبی در مقایسه با سود هر سهم برخوردار نمی‌باشد.
رحمانی و همکاران (۱۳۹۱) تحقیقی تحت عنوان کیفیت اطلاعات حسابداری، تأخیر در تعدیل قیمت سهم و قابلیت پیش‌بینی بازده‌های آتی، انجام دادند. در این پژوهش رابطۀ کیفیت اطلاعات حسابداری با سرعت تعدیل قیمت سهام و انتظار کسب بازدهی بالاتر در شرکت‌هایی باکیفیت ضعیف اطلاعات حسابداری، موردبررسی قرار گرفت. در این پژوهش به منظور بررسی کیفیت اطلاعات حسابداری از سه متغیر سود غیرمنتظره، کیفیت اقلام تعهدی و توالی زیان استفاده شد. میزان تأخیر تعدیل قیمت سهم بر اساس شاخص هو و ماسکویتز[۳۲] (۲۰۰۵) اندازه‌گیری شد. تعداد ۱۶۵ شرکت طی دوره زمانی ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۷ انتخاب و فرضیه‌های پژوهش با بهره گرفتن از رگرسیون خطی چندگانه و به روش پنل آزمون گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد؛ شرکت‌هایی که سود غیرمنتظره آن ها کمتر و کیفیت اقلام تعهدی آن ها بیشتر باشد، شاخص تأخیر بزرگتری دارند. در حالی که توالی زیان، رابطۀ معناداری با شاخص یادشده ندارد. همچنین بر مبنای نتایج مشاهده‌شده، تفاوت معناداری در صرف ریسک مورد انتظار سرمایه‌گذاران در شرکت‌هایی که شاخص تأخیر کل آن ها نسبت به سایر شرکت‌ها بزرگ‌تر است، وجود ندارد.
ایزدی نیا و همکاران (۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران، انجام دادند. بدین منظور، نمونه‌ای مشتمل بر ۱۵۰ شرکت از بین شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ انتخاب نمودند. در این پژوهش ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری با بهره گرفتن از الگوهای مبتنی بر قیمت و الگوهای مبتنی بر بازده مورد تحلیل قرار می‌گیرد. بازده‌های سهام هم به صورت انباشته و هم به صورت خرید و نگهداری محاسبه می‌شوند. نتایج به دست‌آمده از مدل های بازده، نشانگر وجود رابطه‌ای مثبت میان اطلاعات سود هر سهم با انواع بازده سهام می‌باشد و ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری را تأیید می‌کند. نتایج حاصل از مدل قیمت، نشانگر ارتباط مثبت میان سود هر سهم دوره جاری و ارزش دفتری سهام باارزش بازار سهام است. همچنین مدل قیمت، ارتباط ارزشی بسیار بیشتری نسبت به مدل های بازده دارد.
امیدی (۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی اویرایش شده رابطه کیفیت اطلاعات حسابداری، تأخیر واکنش قیمت و بازدهی آتی سهام، انجام داد. برای انجام این تحقیق داده های ۶۶ شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادارتهران در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ گردآوری و از نظر آماری با به‌کارگیری مدل های رگرسیونی چند متغیره و محاسبه ضرایب همبستگی تجزیه و تحلیل شده است. در پژوهش حاضر برای تعریف عملیاتی و اندازه گیری تأخیر واکنش قیمت سهام از معیار معرفی‌شده توسط هو و موسکویتز (۲۰۰۵) استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان دادکه کیفیت اقلام تعهدی با تأخیر واکنش قیمت سهام رابطه مستقیم و مربوط بودن با تأخیر واکنش سهام رابطه معکوس دارند. در این تحقیق بین پایداری سود و تأخیر واکنش سهام رابطه معناداری مشاهده نگردیده است. همچنین، در رابطه با فرضیه گروه دوم مشاهده گردید که تأخیر واکنش قیمت سهام قدرت تبیین بازده غیرعادی را ندارد.
