در پژوهش Sarwer (1998) بر روی ویژگی زنان که تحت عمل جراحی زیبایی متعدد بودند، در نمونه ۸۵ نفری، که ۳۶ نفر گروه آزمایش و ۴۹ نفر گروه شاهد بودند نشان داد، افرادی که تحت عمل جراحی زیبایی متعدد قرار می گیرند، وابسته تر، خودشفتهتر است ولی از نظر اعتماد به نفس و اضطراب اجتماعی با گروه شاهد تفاوتی ندارد.
در مطالعه Wells و همکاران (۲۰۱۲) در مورد درمان فراشناختی در افراد مقاوم به درمان نشان داد، این درمان برای بیماران افسرده مفید بوده اند و به وسیله مقیاس BDI سبب کاهش ۶۶ درصدی افسردگی در بین بیماران و همچنین کاهش ۵۸ درصدی در دوره پیگیری شده است.
در پژوهشTeasdale و همکاران (۲۰۰۲) آگاهی فراشناختی و پیشگیری از عود در افسردگی: شواهد تجربی، نشان داد افراد گروه سالم نسبت به گروه افسرده از نوع تفکر راشناختی بهتری استفاده می‌کنند (ب) عدم تفکر فراشناختی سبب افزایش عود افسردگی در بیماران افسرده می شود. (ج) شناخت درمانی سبب کاهش میزان عود افسردگی در بیماران افسرده می شود (د) حضور ذهن سبب کاهش برگشت در میزان عود در افراد افسرده می شود، شناخت درمانی و حضور ذهن عود و تغییر روابط به افکار منفی و نه با تغییر اعتقاد به محتوای فکر را کاهش میدهد.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱- مقدمه
این فصل به بررسی فرایند پژوهش حاضر پرداخته است و توضیحاتی درباره روش تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه‌گیری، حجم نمونه، ابزار‌های مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات، متغیر‌های مورد استفاده در پژوهش و روش‌های آماری به کار برده شده، توضیح داده شدهاست.
۳-۲- روش‌تحقیق
مطالعه به صورت نیمه آزمایشی با دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با یک گروه به عنوان گروه شاهد و یک گروه مورد آزمایش (که طی ۸ جلسه آموزش فراشناخت) انجام شد.
به جهت انجام این پژوهش تعداد ۳۰ نفر از متقاضیان جراحی بینی که نمره بالایی در اضطراب داس و افسردگی بک داشتند، انتخاب و قبل از انجام هر گونه مداخله هر دو گروه (شاهد و آزمایش) پرسشنامه اضطراب داس و افسردگی بک (پیش آزمون) را تکمیل نمودند، و سپس ۸ جلسه درمانی بر روی گروه آزمایش انجام گرفت. در پایان جلسات درمانی، مجدداً تست اضطراب و افسردگی به آن ها داده شد و نمره آن ها مجدداً مورد بررسی قرارگرفت (پس‌آزمون).
جدول(۳-۱) سیمای کلی پژوهش
گروه ها
انتخاب
پیش آزمون
مداخله
پس آزمون
آزمایش
R
T1
X
T2
کنترل
R
T1
–
T2
۳-۳- جامعه آماری
جامعه‌آماری این پژوهش شامل کلیه متقاضیان جراحی بینی در شهر تهران بوده که از ابتدای سال ۹۲ لغایت سال ۹۳ به مطب‌های متخصصین جراحی زیبایی مراجعه کرده بوده‌‌اند.
۳-۴- نمونه آماری و روش نمونه‌گیری
نمونه‌گیری به صورت در دسترس بود. حجم نمونه با توجه به نوع پژوهش و همچنین پژوهش‌های گذشته ۳۰ نفر تعیین شد سپس به صورت تصادفی تعداد ۱۵ نفر از زنان متقاضیان جراحی بینی در گروه آزمایش و ۱۵ نفر دیگر در گروه کنترل تقسیم شده‌اند.
۴-۳-۱-معیار ورود
-
- وجود میزان افسردگی و اضطراب در حد متوسط در بین مراجعین
-
- عدم دریافت درمان روانشناختی دیگر در ۶ ماه گذشته
-
- عدم وجود سابقه هر گونه اختلال روانی
- عدم استفاده از داروهای آرام بخش یا داروهای اعصاب
۴-۳-۲-معیار خروج
-
- تکمیل نکردن کامل پرسشنامه ها
- عدم حضور در جلسات درمانی به طور منظم
۳-۵- ابزار گردآوری اطلاعات
۳-۵-۱- راهنمای افسردگی بک[۶۷]
این پرسشنامه دارای ۲۱ ماده است که علایم جسمانی، رفتاری و شناختی افسردگی را اندازه‌گیری می‌کند. هر ماده دارای ۴ گزینه است که بر مبنای ۰ تا ۳ نمره گزاری می‌شود و درجات مختلفی از افسردگی از خفیف تا شدید را تعیین می‌کند. حداکثر نمره در این پرسشنامه ۶۳ و حداقل صفر می‌باشد.
۲۱ ماده پرسشنامه افسردگی بک به شرح زیر است:
غمیگینی،بدبینی، احساس شکست، نارضایتی، احساس گناه، انتظار تنبیه، بیزاری از خود، اتهام به خود، افکار خودکشی، گریستن، بی‌قراری، کناره‌گیری اجتماعی، بی‌تصمیمی، تصور تغییر بدنی، دشواری در کار، بی‌خوابی، خستگی پذیری، تغییر در اشتها، کاهش وزن بدن، اشتغالات ذهنی، کاهش علایق جنسی.
مقایسه این پرسشنامه با پرسشنامه افسردگی Hamilton (1960)، حاکی از آن است که پرسشنامه بک این امتیاز را دارد که به مهارت یا تعصب آزمایش کننده بستگیندارد و بیشتر به سنجش ویژگی‌های روانشناختی افسردگی می‌پردازد، تا ناراحتی جسمانی و فیزیولوژیک و همبستگی آن ها با هم ۷۵/۰ است. این پرسشنامه توسط افراد زیادی طی سالها مورد مطالعه قرار گرفته است و به عنوان بهترین پرسشنامه در تعیین افسردگی شناخته شده است (بک و همکاران ۱۹۸۷ – ۱۹۶۱).
ویرایش دوم این پرسشنامه شکل بازنگری شده پرسشنامه افسردگی بک است، که جهت سنجش شدت افسردگی تدوین شده است(Brown and steer, 2000). فرم جدید تجدید نظر شده پرسشنامه بکدر مقایسه با فرم اولیه بیشتر با DSM-IV همخوان است. علاوه بر آن ویرایش پرسشنامه، تمامی عناصر افسردگی را بر اساس نظریه شناختی افسردگی نیز پوشش میدهد.
این پرسشنامه همانند ویرایش نخست از ۲۱ ماده تشکیل شده که آزمودنی برای هر ماده یکی از ۴ گزینه‌ای که نشان دهنده شدت علامت افسردگی در مورد خویش است را بر می‌گزیند. هر ماده نمره‌ای بین ۰ تا ۳ می‌گیرد و به این ترتیب نمره کل پرسشنامه دامنه از ۰ تا ۶۳ دارد.
پرسشنامه افسردگی ویرایش دوم چهار ماده از ویرایش قبلی را نداشته و به جای آن ها ماده‌‌های دیگری در پرسشنامه افزوده شده‌اند. همچنین در این پرسشنامه ۲ ماده ( ۱۶ و ۱۸) به گونه‌ای ویرایش شده‌اند که به شدت افسردگی بیشتر حساس باشند. این پرسشنامه در جمعیت ۱۳ سال به بالا قابل استفاده‌اند.
۲۱ ماده پرسشنامه افسردگی بک در سه گروه نشانه های عاطفی، شناختی و نشانه های جسمانی طبقه‌بندی می‌شوند. علایم هریک از این طبقات در جدول زیر ارائه شده است.
جدول(۳-۲) نشانه های افسردگی
طبقات
علامت اختصاری
تعداد عبارات
نشانه ها
نشانه های عاطفی
A
۸
غمگینی، نارضایتی، احساس‌گناه، بیزاری از خود، گریستن، بی‌قراری، کناره‌گیری اجتماعی، تحریک پذیری
نشانه های شناختی
C
۸
بدبینی، احساس‌شکست، انتظارتنبیه، اتهام به خود، بی‌تصمیمی افکار‌خودکشی، ، بی‌ارزشی، اشکال در تمرکز
نشانه های جسمانی
P
۵
کم‌توانی، تغییر در الگوی خواب، خستگی پذیری، تغییر در اشتها، کاهش علایق جنسی
