1. 1. افزایش بهره وری و کارایی و اثربخشی؛

   

1. 1. گسترش قسط و عدالت اجتماعی؛

1. 1. 1. چون فرد خودش را مسئول ارزیابی پیامدهای رفتارش می‌داند، هیچگاه به دنبال ارئه اطلاعات نادرست برای سرپوش گذاشتن بر عملکرد ضعیف نخواهد بود؛

   

1. مملو کردن فضای سازمانی از اعتماد، اطمینان و صداقت(ابطحی، خیراندیش، ۱۳۸۸،ص ۲۴ و ۲۵).

۳-۱-۷ خودکنترلی به دلیل زیر وضعیت متغیر و نامطمئنی دارد:

1. 1. دارای استحکام ساختاری کافی نیست، زیرا ساختار این پایبندی، بستگی زیادی به وضعیت روحی فرد در موقعیتهای مختلف دارد؛

1. 1. در موقعیتهای مختلف به میزان متفاوتی جلوه گر می شود؛

1. 1. همه افراد دارای پایبندی درونی نیستند؛

1. 1. تنها با تکیه بر ان نمی توان امیدوار بود که بتوان به مسائل پیچیده، غالب شد؛

1. 1. ماهیت و نقش بعضی از مسائل(برنامه ریزی و طراحی و…) به صورتی است که بیشتر با تکیه بر قوانین مقررات و استانداردها می توان نسبت به اجرای آن ها اقدام کرد و منش انسانی نیز باید در خدمت اجرای قوانین قرار گیرد؛

1. هیچ معیار و استانداردی وجود ندارد تا بتوان بر حسب آن ها میزان پایبندی درونی افراد را به طور دقیق سنجید و سپس با تکیه بر پایبندی درونی نسبت به حل و فصل مسائل اقدام کرد زیرا هر گونه معیار و استانداردی که بتواند شعور اگاهانه انسان‌ها را تحت کنترل خود در اورد، باید دارای جامعیتی فراتر از تصورات تک تک افراد جامعه باشد(ابطحی، خیراندیش،۱۳۸۸ ، ص ۲۵).

۳-۱-۸ آیاتی چند درباره ی خودکنترلی:

• « مَنَّ عَمِلَ صالَحاً فَلِنَفسِهِ وَ مَن اَساءُ فَعَلَیها ثَمَّ اِلی رَبَّکُم تُرجِعُونَ »(سوره جاثیه، آیه ۱۵).

هرکس کارنیک کند به نفع خود کرده و هر که بد کند به زیان خویش ‌کرده‌است و سرانجام بسوی خدای خود باز می گردید.

• « اَتامروُنَ النَّاسَ بَالبَر وَ تَنسوُنَ اَنفُسَکُم وَ انتُم تَتَلُون الکِتابَ اَفلا تَعقُلوُن »(سوره بقره آیه ۴۴).

ایا مردم را به نیکوکاری دستور می دهید و خود را فراموش می کنید و حال انکه کتاب خدا را می خوانید، چرا در ان تعقل نمی کنید.

۳-۱-۸ آیاتی چند درباره ی خودکنترلی:

• « مَنَّ عَمِلَ صالَحاً فَلِنَفسِهِ وَ مَن اَساءُ فَعَلَیها ثَمَّ اِلی رَبَّکُم تُرجِعُونَ »(سوره جاثیه، آیه ۱۵).

هرکس کارنیک کند به نفع خود کرده و هر که بد کند به زیان خویش ‌کرده‌است و سرانجام بسوی خدای خود باز می گردید.

• « اَتامروُنَ النَّاسَ بَالبَر وَ تَنسوُنَ اَنفُسَکُم وَ انتُم تَتَلُون الکِتابَ اَفلا تَعقُلوُن »(سوره بقره آیه ۴۴).

ایا مردم را به نیکوکاری دستور می دهید و خود را فراموش می کنید و حال انکه کتاب خدا را می خوانید، چرا در ان تعقل نمی کنید.

۳-۲-۱ بخش دوم: نظارت و کنترل سازمانی

۳-۲-۲ مقدمه:

در تقسیم بندی منابع سازمانی معمولا به دو دسته از منابع انسانی و غیر انسانی اشاره می‌گردد که در پی آن به انواع نظارت و کنترل بر می خوریم. نظارت و کنترلی که مربوط به مواد و منابع غیر انسانی می‌باشند و نظارت و کنترلی که به منابع غنی انسانی مربوط می‌گردند. در اسلام تأکید نظارت و کنترل به منابع انسانی است تا کنترل‌هایی که بر منابع غیر انسانی است به طوری که ارجهیت با کنترل منابع انسانی است. هر چند لازم و ضروری است که نظارت و کنترلی دقیق بر منابع غیر انسانی نیز وجود داشته باشد. زیرا این انسان است که دارای ازادی و اختیار است و می‌تواند خلاف میل سایر موجودات عمل کند، انسانی که با وجود ابزارهای نظارتی و کنترلی دقیق باز هم به رفع تکلیف مبادرت می ورزد و تا ابزارهای دقیق بر روی او اعمال نشود از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کند. پس مهم خود انسان است که برای انجام کار بهتر ترغیب شود و همچنین از عمل اشتباه او با بهره گرفتن از مکانیزم‌های نظارتی و کنترلی تا حدی جلوگیری شود.

در اسلام با توجه به بیانات حضرت امیرالمومنین علی (ع) در نامه هایی که برای حکام و خلفا می نوشتند

می توان این طور برداشت کرد که دو نوع نظارت سازمانی وجود دارد:

1. 1. نظارت و کنترل اشکار و رسمی؛

1. نظارت وکنترل مخفی و پنهان.

حال در این بخش به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.

۳-۲-۳ نظارت وکنترل اشکار و رسمی:

منظور از نظارت اشکار و رسمی این است که بر عملکرد کارکنان سازمان و اجرای برنامه های سازمان، نظارت و کنترلی علنی و اشکار صورت گیرد.

این نوع نظارت را می توان به دو شیوه ی مختلف انجام داد:

در اسلام با توجه به بیانات حضرت امیرالمومنین علی (ع) در نامه هایی که برای حکام و خلفا می نوشتند

می توان این طور برداشت کرد که دو نوع نظارت سازمانی وجود دارد:

1. 1. نظارت و کنترل اشکار و رسمی؛

1. نظارت وکنترل مخفی و پنهان.

حال در این بخش به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.

۳-۲-۳ نظارت وکنترل اشکار و رسمی:

منظور از نظارت اشکار و رسمی این است که بر عملکرد کارکنان سازمان و اجرای برنامه های سازمان، نظارت و کنترلی علنی و اشکار صورت گیرد.

این نوع نظارت را می توان به دو شیوه ی مختلف انجام داد:

الف) نظارت و کنترل مستقیم یا بدون واسطه، که توسط شخص مدیر انجام می‌گیرد؛

ب) اینکه نظارت و کنترل توسط عوامل سازمان یا مدیریت انجام گیرد و خود مدیر مستقیما وارد عمل نشود که می توان ان را کنترل غیر مستقیم نامید.

۳-۲-۳-۱ نظارت و کنترل مستقیم یا بدون واسطه:

نظارت مستقیم ان است که مدیر سازمان، بدون واسطه و به صورت مستقیم، بر کار تمامی واحدها و عملکرد همه ی کارکنان سازمان نظارت کند و برنامه های در حال اجرا را کنترل نماید(اقاپیروز و همکاران،۱۳۸۴،ص ۲۸۲).

مشاهده شخصی دانشی است دست اول و ناب از فعالیت واقعی و اطلاعاتی که پالایش نشده است را ارائه می‌کند. این مشاهده امکان بررسی را میسر می‌سازد؛ زیرا فعالیت‌های جزیی ناشی از عملکرد، همانند فعالیت‌های عمده مشاهده می‌شوند و این فرصت برای مدیر فراهم می شود که نایافته ها را در یابد. مدیران با گشت زنی در اطراف می‌توانند کوتاه ها، حالات چهره و تن صداها را که از طریق منابع دیگر ممکن است دیده نشوند مورد بررسی قرار دهند(رابینز و سنزو، ۱۳۸۵، ۴۰۴).