در مدل پیشنهادی پژوهش حاضر (نمودار ۱-۳)، متغیر وابسته (سلامت روان) به صورت متغیر درون‌زا تعریف و متغیر مستقل (ایمان مذهبی) به عنوان متغیر برون‌زا در نظر گرفته شده است. همچنین، متغیرهای شادکامی، سبک‌های دل‌بستگی و منبع کنترل به عنوان متغیرهای میانجی در مدل پیشنهادی قرار داده شده‌اند.
۳-۳٫ جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری پژوهش
جامعه پژوهش حاضر، تمامی دانشجویان دانشگاه شیراز می‌باشند که در سال ۹۳-۹۲ مشغول به تحصیل بودند. برای انجام این پژوهش، ۲۴۰ دانشجو از جامعه پژوهش به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند. تعداد اعضای نمونه پژوهش بر اساس پیشنهاد استیونس[۲۸] (به نقل از هومن، ۱۳۹۰) مبنی بر وجود دست‌کم ۱۵ عضو در نمونه پژوهش به ازای هر مسیر مستقیم مشخص شد.
۳-۴٫ ابزارهای پژوهش
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر به منظور گردآوری داده ها عبارت‌اند از:
- پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)
۲- پرسشنامه ایمان مذهبی
۳- پرسشنامه شادکامی آکسفورد
۴- پرسشنامه دل‌بستگی کولینز و رید
۵- مقیاس منبع کنترل راتر
۳-۴-۱٫ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ (GHQ-28)
ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ توسط گلدبرگ و هیلر، از ابزارهای غربالگری شناخته شده روان‌پزشکی در جمعیت عمومی است. فرم اصلی آن دارای ۶۰ گویه است و برگه‌های کوتاه آن از ۱۲ تا ۲۸ گویه نیز تهیه شده است. در ایران فرم ۲۸ گویه آن هنجاریابی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. به ۳۸ زبان ترجمه شده و مطالعات روان‌سنجی بر روی آن در ۷۰ کشور جهان به انجام رسیده است. از این پرسشنامه برای شناسایی اختلال‌های روانی غیر روان‌پریشی در شرایط گوناگون در سطح گسترده‌ای استفاده شده است.
پرسشنامه GHQ-28 دارای چهار مقیاس فرعی و هر مقیاس دارای هفت گویه است:
الف) علائم جسمانی
ب) اضطراب و اختلال خواب
ج) اختلال در کارکرد اجتماعی
د) علائم افسردگی
گویه های هر خرده آزمون به ترتیب پشت سر هم آمده است، به نحوی که از گویه ۱ تا ۷ مربوط به خرده آزمون نشانه های جسمانی، از گویه ۸ تا ۱۴ مربوط به خرده آزمون اضطراب و بی‌خوابی، گویه ۱۵ تا ۲۱ مربوط به خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی و از گویه ۲۲ تا ۲۸ مربوط به خرده آزمون افسردگی می‌باشد. در خرده آزمون نشانه های جسمانی، وضعیت سلامت عمومی و علائم جسمانی که فرد در یک ماه گذشته تجربه کرده‌است مورد بررسی قرار می‌گیرد. در خرده آزمون اضطراب و بی‌خوابی، از علائم و نشانه های بالینی اضطراب شدید، تحت فشار بودن، عصبانیت و دل‌شوره، بی‌خوابی و داشتن وحشت و هراس ارزیابی به عمل می‌آید. در خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی، توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، داشتن قدرت تصمیم‌گیری، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن در زندگی و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره مورد بررسی قرار می‌گیرد و بالاخره، در خرده آزمون افسردگی، علائم ویژه افسردگی از جمله احساس ناامیدی، احساس بی‌ارزش بودن زندگی، داشتن افکار خودکشی و آرزوی مردن، احساس بی‌ارزشی و ناتوانی در انجام کارها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد (تقوی، ۱۳۸۰).
این پرسشنامه دارای گویه های ساده‌ای پیرامون وضعیت روانی فرد است. برای نمونه: «آیا این روزها دچار حواس‌پرتی شده‌اید؟» که با طیف چهار درجه‌ای لیکرت شامل گزینه خیر (۰ نمره)، خیلی کم (۱ نمره)، کم (۲ نمره) و زیاد (۳ نمره) مشخص می‌شود. در نتیجه، نمره کل یک فرد از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بود. هرچه نمره فرد در این آزمون بیشتر باشد سلامت عمومی کمتر است. یعقوبی و همکاران (۱۳۷۴) نیز برای این پرسشنامه نقطه برش ۲۳، حساسیت ۸۶/۰ و ویژگی ۸۲/۰ را گزارش نمودند.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ (GHQ-28)
پایایی فرم ۲۸ گویهای این پرسشنامه توسط پالاهنگ، نصر اصفهانی و براهنی (۱۳۷۵)، ۹۱/۰ محاسبه شده است. ضریب پایایی بازآزمایی و آلفای کرونباخ در بررسی یعقوبی و همکاران (۱۳۷۴)، برابر با ۸۸/۰ به دست آمده است (پورسردار و همکاران، ۱۳۹۱). تقوی نیز در مطالعه‌ای پایایی و روایی این پرسشنامه را به صورت جامع مورد مطالعه قرار داد. پایایی پرسشنامه مذبور از سه روش دوباره سنجی، تنصیفی و آلفای کرونباخ بررسی گردید که به ترتیب ضرایب پایایی ۷۰/۰، ۹۳/۰ و ۹۰/۰ حاصل گردید. برای مطالعه روایی پرسشنامه سلامت عمومی از سه روش روایی همزمان، همبستگی خرده آزمون‌های این پرسشنامه با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. روایی همزمان این پرسشنامه از طریق اجرای همزمان با پرسشنامه بیمارستان میدلسکس (M.H.Q) انجام گردید که ضریب همبستگی حاصل ۵۵/۰ بود. ضرایب همبستگی بین خرده آزمون‌های این پرسشنامه با نمره کل در حد رضایت‌بخش و بین ۷۲/۰ تا ۸۷/۰ متغیر بود. نتیجه تحلیل عوامل، بیانگر وجود عوامل افسردگی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و علائم جسمانی در این پرسشنامه بود که در مجموع بیش از ۵۰ درصد واریانس کل آزمون را تبیین می‌نمودند. بنابراین، بر اساس نتایج این تحقیق، فرم ۲۸ گویهای پرسشنامه سلامت عمومی واجد شرایط لازم برای کاربرد در پژوهش‌های روان‌شناختی و فعالیت‌های بالینی شناخته شده است (تقوی، ۱۳۸۰).
۳-۴-۲٫ پرسشنامه ایمان مذهبی
این مقیاس به نحوی طراحی شده است که به طور خاص ایمان مذهبی را بر مبنای مفاهیم مطرح شده در آیات قرآن و احادیث اندازه‌گیری کند. این پرسشنامه شامل ۲۵ گویه می‌باشد که در ساخت آن از چند ابزار شامل مقیاس ایمان مذهبی، مقیاس نومیدی و افسردگی بک و آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه بر اسلام استفاده شده است. این پرسشنامه دارای ۴ مقیاس فرعی می‌باشد:
الف) تسلط بر نفس
ب) ایمان افعالی
ج) خویشتن‌داری
د) خیرخواهی و هدفمندی
روش نمرهگذاری در این مقیاس به شکل پنج مرحله ای از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم درجهبندی شده و به ترتیب دارای ارزش ۰ تا ۴ می‌باشد. در این آزمون سؤالات ۱،۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷،۸،۹،۱۰، ۱۱،۱۳،۱۴،۱۵،۲۰،۲۱، ۲۲ و ۲۵ دارای نمرهگذاری معکوس هستند. نمره کلی از طریق جمع کردن نمره ۴ زیرمقیاس به دست می‌آید؛ بنابرین، نمره کلی آزمون از ۰ تا ۱۰۰ متغیر خواهد بود.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه ایمان مذهبی
