از آنجا که بازده­های سالانه سهام در بردارنده اخبار به دست آمده در طول سال هستند این تعریف از محافظه ­کاری رابطه سود ـ بازده را تحت تأثیر قرار می­دهد. باسو با بهره گرفتن از رگرسیون بین سود و بازده سالانه نشان می­دهد که واکنش سود نسبت به بازده های منفی( اخبار بد) بیشتر و به هنگام­تر از واکنش سود نسبت به بازده‌های مثبت ( اخبار خوب) است. باسو این واکنش متفاوت سود نسبت به اخبار خوب و بد را « عدم تقارن زمانی سود^[۱۹]» نامید و آن را به عنوان معیاری از محافظه کاری معرفی نمود (رویچوداری و واتز، ۲۰۰۷ ، ص۳)^[۲۰].

به عبارت دیگر عدم تقارن زمانی سود مبین این است که سود به بازده های منفی زودتر و بیشتر از بازده­های مثبت ( اخبار خوب) واکنش نشان می­دهد. از این رو، با بهره گرفتن از معیار باسو هر چه عدم­تقارن زمانی سود یعنی تفاوت واکنش سود نسبت به اخبار خوب و بد بیشتر باشد محافظه ­کاری در گزارشگری مالی بیشتر است.

۲-۵-۲ تعاریف محافظه کاری

در حسابداری سنتی محافظه کاری به عنوان شناسایی سریع زیان ها و شناسایی با تاخیرسودها تعریف شده است، پیش ­بینی سودها به معنی شناسایی سودها پیش از وجود ادعای قانونی نسبت به درآمدهایی که موجب ایجاد آن ها شده و تأییدپذیر بودن آن درآمدها است. محافظه کاری بیان گر این نیست که تمام جریان­های نقدی مربوط به درآمد باید پیش از شناسایی سود ـ برای مثال شناسایی فروش­های نسیه دریافت شوند، بلکه باید این جریان های نقدی تأییدپذیر باشند. در ادبیات تجربی این ضرب المثل به صورت « تمایل حسابداران جهت نیاز به درجه بالاتری از تأیید پذیری برای شناسایی اخبار خوب به عنوان سود، نسبت به شناسایی اخبار بد به عنوان زیان » تفسیر شده است(باسو، ۱۹۹۷، ص۷).

از نظر بیور^[۲۱] (۱۹۹۸) رفتار محافظه کارانه به گونه ای است که منجر به انتخاب درآمدهای کمتر (نسبت به درآمد های بیشتر) و هزینه های بیشتر (نسبت به هزینه های کمتر) می شود و زیان­های تحمل نشده را شناسایی می‌کند ، در حالی که سودهای تحقق نیافته را شناسایی نمی کند.

کیسو و همکاران ^[۲۲] (۲۰۰۱) محافظه کاری را اینگونه تعریف می‌کنند، «به طور سنتی محافظه کاری در حسابداری وسیله ای است که به هنگام تردید در انتخاب رویه ای که ممکن است موجب ارائه بیش ازواقع دارایی­ ها و سود شود راه حلی را بر می گزیند که کمترین پیامد را داشته باشد.» برای مثال بند ۹۵ از بیانیه های مفاهیم حسابداری مالی شماره ۲ (۱۹۸۰) چنین می‌گوید: «… اگر برای یک مبلغ دریافتنی یا پرداختنی دو برآورد با درجه احتمال یکسان وجود داشته باشد، محافظه کاری آن برآوردی را انتخاب خواهد کرد که کمترین خوش بینی در آن لحاظ شده باشد».

ولک و همکاران^[۲۳] (۲۰۰۱) محافظه کاری راتمایل حسابداران به شناسایی همراه با تأخیر سود ها وارزشیابی هرچه کمتردارایی ها می دانند.

واتس^[۲۴] ‌در سال‌( ۲۰۰۳) محافظه کاری را به عنوان میزان قابلیت رسیدگی (تأیید پذیری) بالاتر موردنیاز، برای شناسایی سودها نسبت به زیان ها تعریف ‌کرده‌است. محافظه کاری دربیان سنتی عبارت است ازاینکه:”هیچ سودی را پیش‌بینی نکن اما همه زیان ها پیش‌بینی کن” . باوجود انتقادهایی تاکنون به محافظه کاری شده است ، محافظه کاری ‌در حساب‌داری برای قرن ها دوام پیدا کرده و به نظر می رسددرچندین سال گذشته افزایش یافته باشد.

از دیدگاه تهیه کنندگان صورت های مالی، محافظه کاری به عنوان کوششی برای انتخاب روشی از روش های پذیرفته شده حسابداری که به یکی از موارد زیر منتج می شود ، تعریف شده است :

شناخت دیرتر درآمد فروش ؛

شناخت سریع تر هزینه ؛

ارزشیابی کمتر دارایی ها ؛ و یا

ارزشیابی بیشتر بدهی ها ( شباهنگ، ۱۳۸۱ ، ص ۵۴ )^.

از نظراسمیت واسکوسن محافظه کاری یعنی انتخاب یک راهکارحسابداری تحت شرایط عدم اطمینان که درنهایت به ارائه کمتردارایی ها ودرآمدها بینجامد ‌و کم‌ترین اثرمثبت را برحقوق صاحبان سهام داشته باشد(مجتهد زاده، ۱۳۹۱، ص۲).

بلیس معتقد است محافظه کاری شناسایی تمامی زیان های بالقوه وعدم شناسایی سود های محتمل است (مجتهد زاده، ۱۳۹۱، ص۳).

باوجود فقدان تعریف جامع برای محافظه کاری، درادبیات حسابداری دوویژگی مهم بررسی شده است. نخست، تمایل به سریع کردن شناسایی زیان ها وبه تعویق انداختن شناسایی سود ها که توسط باسو عنوان شده است. دوم، وجود جانبداری ‌در ارائه کمتراز واقع ارزش دفتری سهام نسبت به ارزش بازارآن که فلتهام واولسون آن را مطرح کرده‌اند (مجتهد زاده، ۱۳۹۱، ص۳).

مطالعات نشان می‌دهد که مدیران از طریق انتخاب سیاست های خاص حسابداری ، تغییر دربرآورد های حسابداری و مدیریت اقلام تعهدی، سودهای گزارشی را تعدیل می‌کنند.

محافظه کاری در حسابداری به عنوان عدم تقارن زمانی ‌در شناسایی اخبار خوب ‌در مقابل‌ اخبار بد، درصورت های مالی تفسیر شده است. در این تفسیر ازمحافظه کاری، سود حسابداری اخباربد راسریعتر از اخبار خوب منعکس می‌کند. با به کارگیری بازده سهام برای اندازه گیری اخبار می توان عدم تقارن زمانی ‌در شناسایی اخبار بد واخبارخوب را به عنوان معیاری از رفتار محافظه کارانه آزمون نمود.

۲-۵-۳ معیارهای ارزیابی محافظه کاری

محققان از سه نوع معیار ، به منظور ارزیابی محافظه کاری استفاده ‌می‌کنند:

معیارهای خالص دارایی ها.

معیارهای سود و اقلام تعهدی.

معیارهای رابطه سود و بازده­ سهام.

تمام این معیارها با تکیه بر اثر عدم تقارن محافظه کاری در شناسایی سودها و زیان­ها می­باشند (واتز ،b 2003،ص۲۸۸)^[۲۵].

۲-۵-۳-۱معیارهای خالص دارایی ها

اگر چه ارز‌ش‌های بازار دارایی­ ها و بدهی­ها که خالص دارایی­ ها را تشکیل می‌دهند در هر دوره تغییر ‌می‌کنند ، اما همه این تغییرات در حساب ها و گزارش­های مالی منعکس نمی­ شود. ‌بر اساس محافظه کاری، افزایش در ارزش دارایی هایی (سودهایی ) که به اندازه کافی تأییدپذیر نباشند، ثبت نمی شود ، در حالی که کاهش در ارزش دارایی ها ( سودها )، با همان درجه از تأیید پذیری ثبت می­گردد. در نتیجه خالص دارایی­ ها کمتر از ارزش بازارشان ارائه می­شوند. محققان برای برآورد این ارائه کمتر از واقع، از مدل های ارزیابی سهام واحدهای تجاری و یا نسبت ارزش دفتری خالص دارایی­ ها به ارزش سهامشان (نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار) استفاده ‌می‌کنند(همان منبع،ص۲۸۸).

۲-۵-۳-۲ معیارهای سود و اقلام تعهدی