۲- فقدان حمایت مدیران از سیستم بودجه ریزی، به عبارت دیگر مدیریت حمایت یا مشارکت معنادار در فعالیتها ندارد.
۳- قصور در درک نقش حساس بودجه در فرایند مدیریت.
۴- تعهد بیش از حد و چسبندگی به فرایند بودجه و یا جایگزین نمودن قضاوت مدیریت به جای بودجه.
۵- درک نادرست از شرایط سازمانی و عوامل خارج از سازمان.
۶- سیستم باید قادر باشد مشارکت مدیران واحدها را برای تهیه بودجه فراهم نماید.
اگر مدیریت بالغ باشد و اگر فرایند برنامه ریزی، بودجه ریزی به خوبی اجرا شود، تصمیم گیری برای اهداف بودجه سالانه اگر چه مشکل است اما یک تصادم پیچیده و عمده و یا یک امر ناممکن نیست. ولی چنانچه این فرایند به خوبی اجرا نشود، بودجه ریزی یک تجربه نامیمون و دردآور خواهد شد و تعریف اهداف را پر دردسر و مشکل خواهد ساخت (محمدی، ۱۳۸۳).
۲-۱۴- روشهای تنظیم بودجه
بودجه دو طرف دارد : درآمد و هزینه. هر یک از این دو طرف باید با دقت بسیار و صحت هر چه بیشتر سنجیده شوند، زیرا برآورد ارقامی که پایه و اساس منطقی نداشته باشد نه تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند زیانبار نیز باشد .
چون بودجه نوعی برنامه است و بودجه ریزی نیز نوعی برنامه ریزی، تا حد امکان باید این برنامه را استواری بخشید، از اینرو برای پیش‌بینی در درآمدها و برآورد هزینه ها روشهای مختلفی ابداع شده است که روز به روز از نظر علمی و فنی به اهمیت آن ها افزوده می شود. تجزیه و تحلیل درآمدها مرحله ای اساسی در بودجه‌بندی است.
روش تهیه و تنظیم درآمد ( پیش‌بینی درآمد )، یعنی پیش بینی چگونگی و محل کسب درآمد سازمان است که به چهار روش ارائه می شود که عبارتند از:
۲-۱۴-۱- روش سال ما قبل آخر:
در این روش از بودجه سال مالی گذشته یعنی سالی که بلافاصله قبل از سال مالی جاری قرار دارد استفاده می شود، زیرا اجرای بودجه سال مالی جاری هنوز خاتمه نیافته است و برآورد درآمدها از آخرین بودجهای که اجرای آن خاتمه پذیرفته است گرفته می شود . برای پیش بینی درآمدهای سال آتی درآمدهای قطعی سال گذشته ملاک عمل قرار می‌گیرد. این روش دارای مزایا و معایبی است. از محاسن این روش آن است که چون درآمدهای سال قبل قطعاً وصول شده است، بودجه، تعادل و استحکام خواهد یافت. عیب این روش نیز آن است که در این بین یک سال مالی فاصله دارد. علاوه برآن اوضاع و احوال اقتصادی هر روز تحت تاثیر پدیده های جدیدی است که با گذشته تفاوت دارد .
۲-۱۴-۲- روش حد متوسطه ها:
در این روش حد متوسطه افزایش یا کاهش هر یک از انواع درآمدها را در یک دوره قبلی ( سه تا پنج سال ) به دست آورده است. بر اساس آن درآمد سال آینده را پیش‌بینی می‌کنند .
۲-۱۴-۳- روش پیش بینی مستقیم:
در این روش کارشناسان با مطالعه و تجزیه و تحلیل گرایش‌های اقتصادی، مبالغ وصول شده درآمد در سالهای قبل و سایر آمارها و اطلاعات، اثر عوامل گوناگون را بر هر یک از انواع درآمدها در مدت محدودی از زمان می سنجند و سپس با تکیه بر تخصص و تجارب خویش مبادرت به پیش بینی درآمد برای دوره آتی مینمایند.
۲-۱۴-۴- روش سنجیده منظم:
این روش دارای فنون و فرمولهای خاص است و پیش‌بینی درآمد بر اساس تجزیه و تحلیل همبستگی و جمع آوری پرسشنامه‌های نمونه و غیره انجام می شود. در تجزیه و تحلیل همبستگی، ارتباط میان وصول مالیات‌ها و منایع مختلف درآمد در طی دوره یا دوره های معین اقتصادی مورد مطالعه قرار می‌گیرد و سپس بر اساس آن و با توجه به پیش بینی وضع اقتصادی در دوره آتی میزان درآمدهای پیش‌بینی میگردد.
۲-۱۵- انواع روشهای بودجه ریزی
از نظر تکنیک تهیه و تنظیم بودجه بر حسب هدفها و انتظاراتی که در طی دوران متمادی سپری کرده‌است سیر تحولی گوناگونی داشته است که به ترتیب تکامل به صورت ذیل می‌باشد.
۲-۱۵-۱- بودجه ریزی خطی(سنتی یا متداول)[۷]
بودجه متداول یا سنتی یعنی بودجهای که در آن اعتبارات هر سازمانی به تفکیک فصول و موارد هزینه مشخص میگردد. در این روش بودجه ریزی، نوع و ماهیت هزینه ها نشان داده می شود. ولی مشخص نمیگردد که هر هزینه برای نیل به کدام هدف و یا برای اجرای کدام برنامه و یا فعالیت خاص انجام شده است .
یکی از علل اصلی استفاده گسترده از روش بودجه ریزی متداول، سالها قبل از به کار گیری سایر روش های بودجه ریزی، ارتباط نزدیک این روش با حسابداری و امکان اعمال کنترل بودجه مناسب در آن است، زیرا در طبقه بندی اعتبارات بر حسب فصول و مواد، برای هر یک از انواع مخارج جاری و سرمایه اعتباری معین تصویب می شود تا هزینه های مربوط به کالا و خدمات خریداری شده در سال اجرای بودجه در محدوده اعتبارات مصوب انجام شوند. بدیهی است هر اندازه اعتبارات مصوب به فصول و مواد هزینه بیشتری تقسیم شوند، به همان میزان انعطافپذیری در اجرای بودجه و اختیارات مؤسسات و سازمانها در مصرف اعتبارات کاهش خواهد یافت و بر عکس، تقسیم اعتبارات به فصول و مواد هزینه کمتر، موجب انعطافپذیری بیشتر در اجرای بودجه و وسیعتر شدن اختیارات مسئولان اجرایی خواهد شد.
همانطورکه اشاره شد در بودجه متداول بر خلاف بودجه برنامهای و عملیاتی هدفها و وظایف چندان روشن نیست، هر چند که به طور غیر مستقیم نوع هزینه مشخص است (مثل حقوق و دستمزد). این طرز تهیه بودجه خطوط اساسی و روابط برنامه ها و هدفها را نشان نمیدهد. آنچه در بودجه متداول اهمیت دارد، عبارت است از سازمان و مواد هزینه.
در بودجه متداول برآورد هزینه معمولاً بر مبنای هزینه های قطعی سال ما قبل آخر و نیمه اول سال جاری به عمل می آید و تغییرات حجم کار در پیش بینی هزینه دقیقاً مورد بررسی قرار نمیگیرد. معذالک تصویب اعتبار در قالب موارد هزینه محدودیتی در خرج به وجود می‌آورد و از اینرو همان طور که اشاره شد هر قدر اعتبارات به موارد ریز بیشتری تقسیم شود قابلیت انعطاف بودجه کمتر می شود (فرزیب ،۱۳۸۰).
بودجه متداول یا سنتی یعنی بودجهای که در آن اعتبارات هر سازمانی به تفکیک فصول ومواد هزینه مشخص میگردد. در این روش بودجه ریزی نوع وماهیت هزینه ها نشان داده می شود ولی مشخص نمیگردد که هر هزینه برای کدام هدف و منظور یا اجرای کدام برنامه یا فعالیت خاص انجام شده است، به تعبیر دیگر توجه عمده روی درون داد متمرکز است (فرجوند، اسفندیار، ۱۳۸۰).
مراحل تهیه و تنظیم بودجه متداول: مراحل تهیه و تنظیم بودجه متداول را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:
۱- شناسایی کامل وضع موجود دستگاه اجرایی :
شناسایی کلیه اموال و دارایی های سازمان: شامل شناسایی کلیه اموال و دارایی های متعلق به سازمان در حال حاضر و استفاده کامل از تمام آن ها و در غیر اینصورت علت عدم استفاده از آن ها است.
هزینه های دستگاه به تفکیک: هزینه های پرسنلی، اداری، سرمایهای، درصد هر یک از آن ها به کل هزینه در سه سال متوالی، پرداخت‌های انتقالی و درصد آن به کل هزینه را شامل می شود.
