دلایل برخی دیگر از افراد مبنی بر اهمیت وجود دارایی نامشهود در شرکتها و ارزش آنها، وثیقه قرار دادن این نوع دارایی های ثبت‌نشده برای وامها و همچنین بیمه کردن این نوع دارایی ها است (فاستر و همکاران[۱۱]، ۲۰۰۳).
ویت ول[۱۲] (۲۰۰۸) بیان می کند که اگر دارایی ها کمتر از واقع ارزیابی شوند و یا دارایی های نامشهود ثبت نشوند، پیامدهای زیر را برای شرکتها در پی خواهد داشت:
-
- بازده بازار کمتر به دلیل بسنده کردن مدیر به بازده کم در اثر دارایی های کمتر؛
-
- دامنه قیمت پایین برای شرکت؛
-
- برنامه ریزی ضعیف؛
-
- رهبری ضعیف منابع؛
- از دست دادن اعتماد سرمایه گذاران و آسیب در فروپاشی یا اعمال کنترل.
بنابرین، با توجه به اهمیت دارایی های نامشهود در عملیات شرکتها برای ثبت این دسته از دارایی ها مدلهایی نظیر مدل لاندزمن پیشنهادشده است (سلامالدین و همکاران[۱۳]، ۲۰۱۰).
افزون بر این، بخش بزرگی از پژوهشهای تجربی اخیر نشان داده اند که دارایی های نامشهود در اقتصاد دانشمحور مدرن نقش عمده و کلیدی ایفا می کند. به عنوان نمونه، کورادو و همکاران (۲۰۰۵) در دهه ۲۰۰۰ میلادی ارزش دارایی های نامشهود کشور آمریکا افزایش چشمگیری داشته است. همچنین، ناکامورا[۱۴] (۲۰۰۳) نشان داد که ارزش دارایی های نامشهود در ۴۰ سال اخیر در آمریکا به دو برابر افزایش‌یافته است. هالتن[۱۵] و هائو[۱۶] (۲۰۰۸) نیز نشان دادند که هنگامی که در آمریکا مخارج تحقیق و توسعه و سرمایه های نامشهود به حسابهای مالی متعارف اضافه‌شده‌اند، ارزش کل دارایی های شرکتها ۵۷ درصد افزایش‌یافته است. در سایر کشورها (در ژاپن میاگاوا[۱۷] و کیم[۱۸]، ۲۰۰۸؛ در انگلیس مارانو[۱۹] و هاسکل[۲۰]، ۲۰۰۶؛ در فنلاند جالاوا و همکاران[۲۱]، ۲۰۰۷؛ در هلند وانرویجن-هورستن و همکاران[۲۲]، ۲۰۰۸؛ در ایتالیا بانتمپی و مایرسه، ۲۰۰۸) نیز روند مشابهی گزارش‌شده است.
از بعد کمّی نیز پژوهشهای مختلفی بر ارتباط بین دارایی های نامشهود و عملکرد شرکت تأکید کرده اند (به عنوان نمونه، مارکو و همکاران، ۲۰۰۹؛ الینر و همکاران، ۲۰۰۷؛ و اوماهونی[۲۳] و وچی[۲۴]، ۲۰۰۹). پژوهشگرانی همچون هال و همکاران[۲۵] (۲۰۰۵)، گرینهالگ[۲۶] و روگرز[۲۷] (۲۰۰۶) و ساندر[۲۸] و بلاک[۲۹] (۲۰۱۱) نیز اعتقاد دارند که وجود دارایی های نامشهود به طور قابل توجهی بر ارزش شرکتها در بازارهای مالی تأثیر دارد.
از دیدگاه آریقتی و همکاران (۲۰۱۴) ناهمگونی سرمایه گذاری در دارایی نامشهود باید با تمرکز بر روی ویژگیهای خاص شرکتها از قبیل اندازه، ساختار سازمانی و پایه و اساس دارایی نامشهود تاریخی موردمطالعه قرار گیرد. با این وجود، کشور ایران دارای زیرساختهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی متفاوتی نسبت به سایر کشورهاست. بر این اساس و با توجه به آنچه در بالا آمد، می‌توان مسأله اصلی پژوهش را به این نحو مطرح کرد که: آیا در ایران رابطه معناداری بین دارایی‌های نامشهود و ناهمگونی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟ به عبارت دیگر، آیا ناهمگونی شرکتها تأثیری بر میزان سرمایه گذاری آنها در دارایی های نامشهود دارد؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
با توجه به اهمیت فزاینده دارایی های نامشهود در چند دهه اخیر و کاربردهای فراوان آن در تصمیمات اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری در این دسته از دارایی ها در حال حاضر تبدیل به یک مسأله مهم و گسترده در تصمیم گیریهای اقتصادی و مباحث حرفهای شده است. با این وجود، تاکنون پژوهشهای اندکی در خصوص عوامل تعیینکننده سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود صورت گرفته است. به بیان دقیقتر، اگرچه به صورت گسترده این نکته که دارایی های نامشهود در حال تبدیل به منبع اصلی سود و مزیت رقابتی هستند مورد تأیید می‌باشد اما تعداد اندکی از مطالعات تجربی در واقع به بررسی عواملی میپردازند که ممکن است شرکتها را به سمت پذیرفتن این نوع از سرمایه گذاری فنی سوق دهند. بنابرین، اهمیت این پژوهش این است که به گونه تجربی به مدیران، سرمایه‌گذاران و سایر تصمیم‌گیرندگان نشان می‌دهد که تأثیر ناهمگونی شرکتها بر میزان سرمایه گذاری آنها در دارایی های نامشهود در بورس اوراق بهادار تهران چیست. یعنی اگر وضعیت ناهمگونی شرکتها، به صورت بهینه و مطلوب اجرا شوند، به چه میزان درروند سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود آن ها تأثیر دارد؟
همچنین، انجام پژوهش در رابطه با ناهمگونی شرکتها و میزان سرمایه گذاری آنها در دارایی های نامشهود و آثار آن می‌تواند برای مسئولان بورس اوراق بهادار در تغییر احتمالی رویه‌های موجود و همچنین برای سرمایه گذاران و مدیران در تصمیم‌گیری و تدوین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری سودمند باشد. به هر حال از نظر هر دو گروه مدیران و سیاستگذاران دستیابی به درک واضحی از آنچه تمایل شرکتها به سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود را تعیین می کند، می تواند از اهمیت اساسی برخوردار باشد. افزون بر این، با توجه به رشد و رونق چشمگیر بورس اوراق بهادار تهران، در سال‌های اخیر و نیز استفاده از دارایی های نامشهود و ناهمگونی شرکت، انجام یک پژوهش و سنجش دقیق که آثار ناهمگونی شرکت بر سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود را بررسی کند، ضروری به نظر می‌رسد. به عبارت دیگر، با توجه به این‌که تاکنون در ایران پژوهشی که بیانگر اثرات ناهمگونی شرکت بر میزان سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود باشد در ادبیات حسابداری مشاهده نشده است، با این پژوهش می‌توان به اهمیت ناهمگونی شرکتها در رابطه با بحث سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود دست یافت.
۱-۴- اهداف پژوهش
