صادرات نساجی و پوشاک به علت اشتغالزایی بالا و نیاز به سرمایه‌گذاری کم در بیشتر کشورهای تازه توسعه‌یافته و در حال توسعه نقش بسیار اساسی و مهمی در اقتصاد ملی و ایجاد اشتغال ایفا می‌کند که در ایران این مقدار حدود یک درصد (با احتساب فرش دستباف ۵/۶ درصد) است.
همچنین آمار تجارت جهانی صنایع نساجی و پوشاک شاهدی بر جایگاه این صنعت در جهان امروزی می‌باشد. بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان تجارت جهانی، ارزش کل واردات جهان در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۶/۱۸ هزار میلیارد دلار و ارزش کل صادرات جهان در سال مذکور بالغ بر ۴/۱۸ هزار میلیارد دلار بوده که در این بین سهم صنایع نساجی و پوشاک از واردات در حدود ۷۴۳ میلیارد دلار و از صادرات در حدود ۷۰۸ میلیارد دلار بوده است. لذا میتوان برآورد کرد که حجم تجارت منسوجات و پوشاک از کل تجارت جهانی در حدود ۴ درصد می‌باشد.
در این بین نقش تولید منسوجات و پوشاک در اقتصاد و ارزآوری برخی کشورها بسیار قابل توجه است. بر اساس گزارش فوق‌الاشاره، در سال ۲۰۱۲ ارزش صادرات نساجی و پوشاک بنگلادش به ترتیب در حدود ۱٫۶ میلیارد دلار و ۲۰ میلیارد دلار بوده که این ارزش بالغ بر ۸۵ درصد از کل ارزش صادراتی این کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین ارزش صادرات نساجی و پوشاک پاکستان به ترتیب در حدود ۴٫۲ میلیارد دلار و ۸٫۷ میلیارد دلار بوده که این ارزش در حدود ۵۳ درصد از کل ارزش صادرات این کشورمی‌باشد.[۶۳]
طی قرن بیستم، حدود یک سوم الیاف و نسبت بسیار کمتری از پارچه‌ها و منسوجات تکمیل شده در سراسر مرزهای تعرفه‌ای بین‌الملل معامله شدند.
صنعت نساجی بیش از هر صنعت دیگری در جهان، تحت تاثیر فرایند جهانی شدن واقع شده است[۶۴].
.در دهه ۱۹۷۰، یکپارچگی جهانی تولید ناگهانی ، افزایش یافته و در انتهای قرن بیستم حجم تجارت جهانی دو برابر شده بود.اکنون واردات نساجی و پوشاک بالغ بر یکصد میلیارد دلار است که ۶۰ درصد از پوشاک مصرفی آن ها را تشکیل می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود با رشد سالانه پنج درصد در آینده این مقدار تا مرز ۹۰ درصد برسد.
تجارت نساجی و پوشاک بیش از هر تجارت دیگری در معرض رقابت شدید بین‌المللی قرار دارد و طبق موافقتنامه گات کم‌کم همه سهمیه‌ها روی واردات نساجی و پوشاک به کشورهای اروپایی و آمریکا رفع شده است و تعرفه‌های گمرکی نیز کاهش خواهد یافت.
در حال حاضر، آسیا به بزرگ‌ترین تولیدکننده و عرضه‌کننده منسوجات و پوشاک در جهان تبدیل شده است. در دهه گذشته حجم تجارت محصولات نساجی و پوشاک بین کشورهای آسیایی در حد زیادی افزایش یافته به طوری که در سال ۲۰۰۰ میلادی در حدود ۲۰ درصد از صادرات جهانی این محصولات به تجارت بین کشورهای آسیایی اختصاص داشته و در سال ۲۰۱۱ میلادی این مقدار به ۲۷ درصد رسیده است که نشان‌دهنده رشد قابل توجهی در دهه گذشته است. با این حال، این حجم از تجارت بیشتر از طریق تعداد انگشت شماری از کشورهای شرق و جنوب آسیا صورت می‌گیرد. چین در این تجارت نقش غالب را بر عهده دارد و سهم ۶۵ درصد از صادرات مذکور را به خود اختصاص داده است. پیش‌بینی می‌شود که کل تجارت منسوجات و پوشاک بین کشورهای آسیایی از ۱۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ میلادی به ۳۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ میلادی خواهد رسید. در این بین، چین بزرگ‌ترین صادرکننده باقی می‌ماند، اما به دلیل افزایش هزینه تولید و همچنین تغییر تمرکز این کشور بر روی تامین نیاز بازار داخلی خود، سایر کشورهای صادرکننده همچون هند این فرصت را خواهند یافت که سهم خود را در بازار صادرات به آسیا افزایش دهند.
ب) صنایع نساجی ایران
نساجی سنتی روزگاری جایگاه ویژه ای در زندگی مردم کشورمان داشت تا آنجا که افراد زیادی از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور به پارچه بافی می پرداختند نساجی سنتی کهن و میراث سرزمین پدری ماست که یافته های تاریخی ما هم برقدمت واصالت آن صحه گذاشته اند. در حال حاضر صنعت نساجی و محصولات نهایی آن یعنی پارچه ، پوشاک ، فرش وغیره در جهان از موقعیت ممتازی برخوردار هستند.
بهره مندی از نو آوری ، طراحی، تنوع در تولید، تبلیغات ، فرهنگ سازی وفروش وسیع با ارزش افزوده قابل توجه ، از مزایای آن می‌باشد آنچه مسلم است با توجه به ارزش افزوده ، اشتغال زایی، ارز آوری این صنعت ضرورت دارد که در ایران نسبت به افزایش توان رقابت در بازار جهانی اقدامات ویژه ای صورت پذیرد چرا که با وجود قدمت دیرینه این صنعت در ایران ، سهم کشور در تجارت جهانی منسوجات حدود ۰۵% می‌باشد.
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی در خصوص «بودجه خانوارها در مناطق شهری در سال ۱۳۹۱) هزینه سالانه یک خانوار شهری برای خرید پوشاک و کفش در حدود ۴٫۵ درصد از کل هزینه خانوار و بالغ بر ۱۰ میلیون ریال بوده است. لذا میتوان برآورد کرد که هزینه سرانه افراد برای خرید پوشاک و کفش در سال مذکور در حدود ۳ میلیون ریال و یا ۲۴۵ دلار (نرخ ارز سال ۱۳۹۱ برابر با ۱۲۲۶ در نظر گرفته شده است) و در حال حاضر ۱۰۰ دلار می‌باشد.[۶۵]
ج) مشکلات صنعت نساجی در ایران :
صنعت نساجی در ایران دارای مشکلاتی می‌باشند که در زیر به تعدادی از آن ها اشاره می‌گردد:
۱) مشکل تامین سرمایه در گردش و نقدینگی مورد نیاز؛
۲) تحریم‌های بین‌المللی، قفل بودن شبکه بانکی، همچنین محدودیت استفاده از اعتبارات بین‌المللی
۳) نوسانات نرخ ارز و عدم امکان پیش‌بینی صحیح از وضعیت اقتصادی آینده؛
۴) عدم ارتباط مناسب تجاری کشور با جامعه بین‌المللی؛
۵) دخالت دولت در قیمت‌گذاری کالاها؛
۶) بیمه نبودن نرخ ارز مورد نیاز صنایع؛
۷) مستهلک بودن ماشین‌آلات و عدم نوسازی مناسب آن؛
۸) عدم شفافیت لازم در فعالیت‌های اقتصادی؛
۹) عدم امکان تامین مواد اولیه با کیفیت مطلوب و قیمت مناسب؛
۱۰) بالا بودن قیمت تمام شده محصولات؛
۱۱) بالا بودن نرخ بهره بانکی؛
۱۲) عدم توان جذب سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری خارجی؛
۱۳) عدم ثبات سیاست‌های اقتصادی
۱۴) عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO).
د) تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صنعت نساجی
بخش تولید منسوجات بیشترین تعداد کارگاه های صنعتی کمتر از ۵۰ نفر شاغل رادارد که به نوعی می توان آن را مهمترین بخش این صنعت تلقی کرد . همچنین زیر بخش تولید منسوجات مانند ریسندگی، بافندگی،تکمیل منسوجات، آماده سازی وریسندگی الیاف منسوجات ، تولید سایر منسوجات ، تولید فرش دستی وموکت از زیر بخش‌های مهم دیگری هستند که دارای تعداد زیادی کارگاه صنعتی می‌باشند که از این حیث می‌توانند نقش مهمی را در صنعت نساجی کشور ایفا کنند .
