نمونه گروه کوچکتری از جامعه است که برای مشاهده و تجزیه و تحلیل انتخاب می‌شود و چنانچه این نمونه با دقت و با روش علمی انتخاب شود، می‌تواند نتایج آن به کل جامعه مربوطه قابل تعمیم باشد.

در تحقیق حاضر، روش تعیین اعضای نمونه حذف سیستماتیک بوده است. ‌به این ترتیب که از بین اعضای جامعه تنها شرکتهایی که شرایط زیر را داشته باشند، انتخاب شده‌اند.

اطلاعات مورد نیاز تحقیق موجود باشد.

در صنایع سیمان، خودرو قطعات و فلزات اساسی طبقه‌بندی شده باشند.

با توجه به شرایط فوق، تعداد ۸۶ شرکت از سه صنعت انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. دو شرکت فولاد خوزستان و فولاد خراسان به دلیل اینکه اطلاعاتشان در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ موجود نبود حذف گردیدند.

دلایل انتخاب صنایع:

۱ ـ این صنایع بیشترین تعداد شرکت را میان صنایع داشتند.

۲ ـ با محدود کردن جامعه به صنایع، محدودیت کاهش و تقریبا کل شرکت‌های موجود در این صنایع مورد بررسی قرار گرفتند.

۳ ـ دقت کار به علت کم بودن تعداد شرکت‌ها بالا می‌رود.

۳-۶) قلمرو تحقیق (موضوعی، زمانی، مکانی)

۳-۶-۱) قلمرو موضوعی:

از نظر قلمرو موضوعی این تحقیق رابطه ساختار سرمایه و نقدشوندگی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این تحقیق شامل مبانی نظری و ادبیات تحقیق ‌بر اساس تحقیقات خارجی و داخلی و همچنین گردآوری و تجزیه و تحلیل ارقام و اطلاعات مالی واقعی مربوط به متغیرهای مورد نظر از طریق نشریات سازمان بورس اوراق بهادار در ایران است.

۳-۶-۲) قلمرو زمانی:

قلمرو زمانی تحقیق از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۸ می‌باشد.

۳-۶-۳) قلمرو مکانی:

قلمرو مکانی تحقیق، کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در صنایع سیمان، خودرو و قطعات و فلزات اساسی بورس اوراق بهادار تهران است.

۳-۷) روش و ابزار گردآوری داده ها

در این تحقیق برای جمع‌ آوری اطلاعات مرتبط با مبانی تئوریک و ادبیات پژوهش از روش مطالعه کتابخانه‌ای استفاده شده است و با مراجعه به کتب، مقالات و پایان‌نامه‌ها اطلاعات لازم برای این بخش جمع‌ آوری شد و برای جمع‌ آوری اطلاعات مالی از اطلاعات و ارقام موجود در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. به همین جهت اطلاعات مورد نیاز، از گزارش‌های مالی منتشر شده از سوی شرکت‌ها، سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران و همچنین از نرم‌افزار بانک اطلاعاتی ره­آورد نوین استخراج شده است.

۳-۸) روش تجزیه و تحلیل داده ها

۳-۸-۱) آمار توصیفی

در این مرحله پس از جمع‌ آوری داده ها، ابتدا با بهره گرفتن از تکنیک‌های آمار توصیفی به توصیف داده ها پرداخته می شود. سپس شاخص‌های مرکزی و پراکندگی از قبیل میانگین، انحراف معیار، دامنه تغییرات، چولگی و کشیدگی محاسبه می‌شوند.

۳-۸-۲) آمار استنباطی

برای آزمون فرضیه‌های این تحقیق از روش رگرسیون چندگانه استفاده می‌شود. زیرا در این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر یک متغیر بر روی متغیر دیگر هستیم. برای اینکه بتوانیم از مدل رگرسیون استفاده کنیم باید پیش‌نیازهای آن را مورد بررسی قرار دهیم. بدین ترتیب که ابتدا باید آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف را برای نرمال بودن متغیرها انجام دهیم؛ علاوه بر این بایستی آزمون دوربین ـ واتسون را برای بررسی وجود خودهمبستگی بین متغیرها انجام دهیم؛ چنانچه نتایج آزمون کولموگرف ـ اسمیرنوف نشان دهد که متغیرهای تحقیق دارای توزیع نرمال هستند و همچنین نتایج آزمون دوربین ـ واتسون نشان دهد که در خطوط رگرسیون مورد نظر خود همبستگی وجود ندارد، آنگاه می‌توان از تجزیه و تحلیل مدل رگرسیون استفاده نمود. تجزیه و تحلیل رگرسیون تکنیکی آماری است که ارتباط کمی بین متغیر وابسته را با یک یا چند متغیر توضیحی یا مستقل نشان می‌دهد. نتایج حاصل از فرضیه‌های این تحقیق با بهره گرفتن از بسته نرم‌افزاری SPSS، نسخه ۱۸ محاسبه شده است.

حال ‌در مورد روش تجزیه و تحلیلی که در فصل ۴ انجام می‌شود توضیح می‌دهیم. بدین صورت که ابتدا ظرفیت همبستگی بین متغیرها را محاسبه می‌کنیم، سپس به بررسی معادله خط رگرسیون می‌پردازیم.

«ضریب همبستگی برای کسب اطلاع از وجود رابطه و همچنین نوع رابطه (منفی یا مثبت) به کار می‌رود.» ‌بنابرین‏ مقدار ضریب همبستگی که معمولا با R بیان می‌شود شاخصی است که می‌خواهد بداند که آیا بین دو چیز یا دو گروه اطلاعات رابطه و همبستگی وجود دارد یا خیر؛ یعنی اینکه آیا تغییر در یکی با تغییر در دیگری همراه است یا خیر، و اگر چنین ارتباطی وجود دارد از چه نوع و میزان آن چقدر است. پس از بررسی معادله‌ی ضریب همبستگی می‌توان، معادله‌ی خط رگرسیون را نوشت.

چنانچه مدل رگرسیون را در نظر بگیریم که در آن Y مقدار متغیر وابسته (شکاف قیمتی نسبی و تعداد دفعات گردش سهام) برآورد شده به وسیله متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه‌مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها) می‌باشد. عرض از مبدأ رابطه خطی تخمینی است. شیب خط رگرسیون می‌باشد که نشان می‌دهد چنانچه نسبت بدهی کوتاه‌مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی ها یک واحد افزایش یا کاهش یابند، متغیر وابسته نقدشوندگی به چه میزان تغییر می‌کنند. X هم مقادیر متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی ها) را نشان می‌دهد.

در این صورت فرضیه‌های تحقیق دارای دو فرض آماری به شکل زیر می‌باشد:

مساوی صفر است :

مخالف صفر است:

فرض بیانگر عدم اعتبار مدل رگرسیون است و در واقع نشان ‌دهنده این مطلب است که متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه‌مدت به داراییها، نسبت بدهی بلندمدت به داراییها و نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها) هچگونه تاثیری بر متغیر وابسته انتخابی (شکاف قیمتی نسبی و تعداد دفعات گردش سهام) ندارد. ولی فرض موید فرضیه اصلی تحقیق است و در واقع نشان می‌دهد که متغیر مستقل بر متغیر وابسته انتخابی مؤثر است.

۳-۸-۳) مقیاس متغیرهای تحقیق

در این قسمت تحقیق، جهت بررسی متغیرها، نوع و مقیاس آن ها در جدول ۱ ـ ۳ آورده شده است.

ردیف

متغیر تحقیق

نوع متغیر

مقیاس سنجش

۱

نسبت بدهی کوتاه‌مدت به داراییها

کمی/ مستقل

نسبتی

۲

نسبت بدهی بلندمدت به داراییها

کم/ مستقل

نسبتی

۳

نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها

کمی/ مستقل

نسبتی

۴

شکاف قیمتی نسبی

کمی/ وابسته

نسبتی

۵

تعداد دفعات گردش سهام

کمی/ وابسته

نسبتی

جدول ۱-۳: مقیاس متغیرهای تحقیق

فصل چهارم