– آفریقا
– خاورمیانه
– آسیای جنوبی
– آسیای شرقی و منطقه اقیانوس آرام
لازم است در هریک از این مناطق روندهای ورود گردشگر با میزان درآمد آن مقایسه گردد.
اروپا بزرگترین میزبان گردشگران بینالمللی است و حدود ۶۰ درصد از کل گردشگران جهان را به خود جلب میکند، سه چهارم بازدیدهای بینالمللی را اروپاییان انجام میدهند. همچنین حدود ۵۰ درصد از کل درآمد جهان را نیز دارا است. پس از اروپا، آمریکا با داشتن ۲۱ درصد از کل گردشگران بینالمللی و ۳۰ درصد از کل درآمد جهان مقام دوم را در جهان دارد. درآمد گردشگری در آفریقا، بسیار پایین است و چیزی حدود ۲ درصد از کل درآمد جهان و حدود ۴ درصد از گردشگران جهان را به خود اختصاص داده است. سهم خاورمیانه از گردشگری بینالمللی به دلیل وجود مشکلات سیاسی، نظامی بین ۲- ۵/۱ درصد در نوسان است(زراعتی،۱۳۸۴). میزان کل درامد کشورها از صنعت گردشگری در سال ۲۰۰۵ ،ششصد و هشتاد میلیارد دلار بوده است که در این زمینه نیز اروپا پیشگام است و خاورمیانه تنها به ۶/۲۷ میلیارد دلار از این ثروت دست یافته است. مصر و عربستان از مقصدهای اصلی گردشگری در خاورمیانه هستند، کشور مصر عرضهکننده گردشگری فرهنگی است، حال آنکه گردشگری عربستان سعودی صرفاً مذهبی است که حدود ۷۰درصد کل درآمد گردشگری در خاورمیانه متعلق به این دو کشور است. در منطقه آسیای جنوبی که ایران را نیز شامل میشود کشورهایی نظیر: افغانستان، پاکستان، بنگلادش، بوتان، هندوستان، ایران، جزایر مالدیو، میانمار، نپال و سریلانکاست که نسبت گردشگران این منطقه به کل جهان زیر ۱ درصد است. بیشترین سهم ورود گردشگر از آن هندوستان است و ایران از لحاظ ورود گردشگر و درآمد در این منطقه کشور ششم محسوب میشود! در منطقه آسیای جنوبی کشور هندوستان و پاکستان گردشگر فرهنگی، سریلانکا و جزایر مالدیو گردشگر ساحلی، نپال گردشگر کوهستانی و ایران گردشگر فرهنگی و زیارتی را جلب میکند. منطقه آسیای شرقی و اقیانوس آرام حدود ۱۴ درصد کل گردشگران و ۱۶ درصد درآمد را به خود اختصاص داده که در این میان ژاپن و کشورهای نوین گردشگر شامل: هنگکنگ، سنگاپور، تایلند و مالزی بیشترین سهم را دارند (افتخاری و دیگران،۱۳۷۸ ).
در کشوری مانند اسپانیا ارزش صنعت گردشگری و اشتغال ناشی از ان همان ارزشی را دارد که نفت برای عربستان، به همین دلیل مردم و مسئولان این کشور با سرعت تمام پیش رفته تا بتوانند از این صنعت بهره کافی را ببرند،امری که در کشورهای شرق اسیا مانند چین،مالزی،سنگاپور،تایلند و… نیز در حال گسترش است (قنبری و دیگران،۱۳۸۹).
همچنین آمارهای سازمان جهانی گردشگری نشان میدهد در سال ۲۰۰۴، ۵/۷۷۷ میلیون گردشگر وارد کشورهای مختلف شده اند که درآمدی معادل ۷۴۳ میلیارد دلار ایجاد نموده اند.این میزان درامد ۲/۱ برابر کل درامد کشورهای عضو اپک از محل فروش نفت است.ایران علی رغم این که جز ۱۰ کشور برتر دنیا از نظر جاذبه های تاریخی است اما سهم اندکی از نظر تعداد جهانگرد ورودی و درامد ایجاد شده در صنعت گردشگری دنیا دارد.در سال ۲۰۰۴ تنها ۳/۱ میلیون جهانگرد وارد ایران شده اند که درآمدی معادل ۶/۱ میلیارد دلار ایجاد کردهاند. این در حالی است که کشور کوچکی مانند امارت متحده عربی وضعیت بهتری از ایران داشته است. این کشور در سال ۲۰۰۴ پذیرای ۸/۵ میلیون گردشگر بوده است که این تعداد درآمدی معادل ۵/۱ میلیارد دلار برای کشور ایجاد کردهاند (مداح،۱۳۸۶).
انرایت و نیوتن(۲۰۰۵) با بهره گرفتن از میزان اهمیت ویژگی هاو خصوصیات مقصدها ،جهت سنجش رقابت بین رقبا،رقابت مقصدها را مورد مطالعه قرار دادند . سه مقصد رقابتی در اسیا شامل: هنگ کنگ ،سنگاپور و تایلند میباشند (انرایت و نیوتن[۶]،۲۰۰۵).
نگاره شماره۲ :جدول شاخص های جهانگردی در کشورهای منتخب- ۲۰۱۰
کشور
تعداد جهانگرد وارد شده به کشور- هزار نفر
مخرج جهانگرد در هر کشور-میلیون دلار
فرانسه
۷۷۱۴۸
۴۶۲۷۷
اسپانیا
۵۲۶۷۷
۲۲۸۰۰
امریکا
۵۹۷۹۱
۱۰۹۹۷۵
چین
۵۵۶۶۴
۵۹۸۴۰
ایتالیا
۴۳۶۲۶
۳۳۰۵۳
روسیه
۲۲۲۸۱
۲۹۹۹۳
هنگ کنگ
۲۰۰۸۵
۱۷۴۶۱
مکزیک
۲۲۲۶۰
۹۰۷۵
کانادا
۱۶۰۹۷
۳۶۶۷۷
آلمان
۲۶۸۷۵
۹۱۲۰۸
مالزی
۲۴۵۷۷
۷۹۴۳
یونان
۱۵۰۵۱
۲۷۸۴
تایلند
۱۵۹۳۶
۶۵۸۲
منبع: شاخص های توسعه بانک جهانی،۲۰۱۰
نگاره شماره۳ : جدول شاخص های جهانگردی در ایران و کشورهای منطقه -۲۰۰۸
کشور
تعداد جهانگرد وارد شده به کشور- هزار نفر
مخرج جهانگرد در هر کشور-میلیون دلار
ترکیه
۲۰۹۹۴
۵۵۵۰
عربستان سعودی
۱۴۷۵۷
۱۶۴۷۸
امارات متحده عربی
–
۱۳۲۸۸
ایران
۲۰۳۴
۸۴۱۸
جمهوری آذربایجان
۱۸۳۰
۵۱۶
کویت
۲۵۹
۸۳۴۱
منبع: شاخص های توسعه بانک جهانی،۲۰۱۰
۲-۹ اهمیت و نقش گردشگری بر روند توسعه همه جانبه
در عصر پست مدرن کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه دیگر نگرش حراج منابع ملی را برای به دست اوردن ارز دنبال نمی کنند و اگر نمی توانند کالای صنعتی را با کیفیت بالا صادر کنند یا سهم بالایی از تولید جهانی را به دست اورند،راه حل سومی در اختیار دارند که همان روی اوردن به فعالیت های گردشگری است (خانی و کروبی،۱۳۹۰).
صنعت گردشگری همواره به صورت صنعتی تلقی شده که از عوامل کار بیش از عوامل تولید استفاده میکند و با تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است،به اثبات رسیده است.لذا صنعت گردشگری صادرات نامریی هر کشوری محسوب می شود و منبع درامد ملی مهمی برای کشورهای مختلف دنیا است. گردشگری دارای خاصیت ویژه ای است می توان ان را به منزله ی نیروی محرک توسعه اقتصادی در تمام کشورها به حساب آورد (لطفی و ترابی،۱۳۸۹).
گردشگری واقعا پدیده ای چند وجهی و بسیار پیچیده است . بنابرین موفقیت در بازار گردشگری به ویژه در عرصه بینالمللی آن علاوه بر شناخت عمیق از بسترها و توانهای موجود مقاصد گردشگری، مدیون و مرهون نیاز سنجی (خواسته ها و نیازها) گردشگران و شناخت مهم ترین چالش ها و تنگناهایی است که گردشگران در برخورداری از منابع گردشگری و جاذبه های جامعه میزبان دارند تا بتوان بر اساس شناخت حاصل راهکارهای کارامد برای رفع ان ها ارائه کرد (صالحی فرد،۱۳۹۰).
جهانگردی بنا به پیشبینی سازمان جهانی جهانگردی از پویاترین بخش های اقتصادی جهان است که در چندسال آینده از نظر درامد در رأس صنایع موجود دنیا قرار میگیرد و بخش عمده ای از تجارت بینالمللی را به خود اختصاص میدهد.رونق جهانگردی بهبود وضعیت شاخص های اقتصادی مانند تولید و اشتغال در بخش های کشاورزی و صنعت از طریق افزایش تولید مواد غذایی و محصولات صنعتی مورد نیاز جهانگردان و بخش خدمات از طریق رونق زیر بخش های هتل داری،رستوران داری،حمل و نقل و بازرگانی می شود و از این جهت به مانند بخش پیشرو در اقتصاد عمل میکند (مداح،۱۳۸۶).