۱- مافوق من به طورخوشبینانه در باره آینده صحبت می‌کند.
۲- مافوق من درباره کارهایی که باید انجام شود با جدیت و شوق صحبت می‌کند.
۳- مافوق من چشم انداز خوشایندی را از آینده سازمان برای ما ترسیم می کند.
۴- مافوق من به ما اطمینان می‌دهد که هدفها دست یافتنی خواهند بود.)، برای اندازه گیری متغیر مستقل ترغیب ذهنی از ۴ سوال(شامل:
۱- مافوق من با زیر سوال بردن رویه های جاری، مناسب بودن آن ها را دوباره بررسی می کند.
۲- مافوق من در هنگام حل مشکلات، دیدگاه ها و جوانب مختلف را مدنظر قرارمیدهد.
۳- مافوق من به من اجازه می‌دهد تا مشکلات را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهم.
۴- مافوق من دیدگاه های جدیدی را برای چگونگی انجام امور پیشنهاد می‌دهد.)، برای اندازه گیری متغیر مستقل ملاحظات فردی از ۴ سوال (شامل:
۱- مافوق من برای آموزش و تعلیم من وقت صرف می کند.
۲- برخورد مافوق من با من به صورت شخصی و صمیمی است نه صرفا به عنوان یک همکار.
۳- مافوق من مرا به عنوان کسی که دارای توانایی‌های متفاوت از دیگران می‌باشد، مورد توجه قرار می‌دهد.
۴- مافوق من به من کمک می‌کند تا توانایی‌های مرا توسعه دهم.) و برای اندازه گیری متغیر وابسته تعهد سازمانی از ۱۱ سوال در بردارنده تعهد عاطفی(شامل:
۱- خیلی خوشحال خواهم بودکه باقیمانده زندگی شغلی ام را در این سازمان سپری کنم.
۲- واقعا احساس می کنم که مشکلات این سازمان، مشکلات شخص من است.
۳- احساس تعلق خاطر زیادی به این سازمان دارم.
۴- احساس وابستگی عاطفی به این سازمان دارم.)، تعهد مستمر از ۴ سوال(شامل:
۱- اگر هم اکنون تصمیم بگیرم این سازمان را ترک کنم زندگی ام به شدت از هم می‌پاشد.
۲- احساس می کنم گزینه های بسیار محدودی دارم، به گونه ای که نمیتوانم درباره ترک این سازمان فکرکنم.
۳- اگر سابقه کاری زیادی در این سازمان نداشتم، شاید نسبت به ترک این سازمان فکر می کردم.)، تعهد تکلیفی سوالات از ۴ سوال (شامل:
۱- از نظر اخلاقی خود را ملزم به ادامه کار در این سازمان می دانم.
۲- احساس می کنم حتی اگر به نفع من نباشد،درست نیست در حال حاضر این سازمان را ترک کنم.
۳- این سازمان شایسته وفاداری و ادامه همکاری من می‌باشد.
۴- در حال حاضر ترک این سازمان را درست نمیدانم، زیرا نسبت به اعضای آن احساس تکلیف می کنم.) پرسشنامه استفاده شده است.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
مرور ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱) مقدمه:
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آن ها شکل می‌گیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره گیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آن ها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهره ورترین طُرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هر سازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماًً سرمایه انسانی تعیین کننده سمت و سوی دیگر سرمایه هاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی‌های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است.
در سالهای اخیر نیز توجه زیادی به آزمودن الگوی نوین مدیریتی رهبری تحول آفرین شده است. به طوری که تنها در طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ بیش از یکصد پایان نامه و تحقیق در دانشگاه های مختلف دنیا، مفهوم رهبری تحول آفرین را بررسی کرده‌اند.
بس در سال ۱۹۹۰، بیان کرد که رهبران می‌توانند با بهره گرفتن از ویژگیهای رفتاری رهبری تحول آفرین، پیروان خود را به سوی عملکرد بیش از انتظار، رهنمون کنند( هامفری و اینستین[۲۴]، ۲۰۰۳: ۲).
رهبری تحول آفرین یکی از پارادایم های رهبری در روانشناسی سازمانی است که مورد تحقیق گسترده ای قرار گرفته است. رهبری تحول آفرین، رضایت زیردستان و اعتماد آنان به رهبری و به علاوه تعهد عاطفی آنان را افزایش می‌دهد. رهبرانی که رفتارهای تحول آفرین را از خود نشان می‌دهند مجموعه ای از نتایج مثبت را در سازمان ایجاد می‌کنند. در این بخش ادبیات و مبانی نظری تحقیق، پشتوانه نظری فرضیه های تحقیق را فراهم می آورد، لذا در این فصل با توجه به موضوع تحقیق با گذری کوتاه از مکاتب رهبری و مقایسه ی بین رهبران سنتی و رهبران تحول آفرین و همچنین بیان ویژگی های رهبران تحول آفرین و تعهد سازمانی و بررسی ارتباط رهبری تحول آفرین و تهعد سازمانی، به مبانی نظری تحقیق پرداخته شده و سپس به تعدادی از تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از ایران که در ارتباط با موضوع تحقیق می‌باشد، اشاره شده است.
بخش اول: ادبیات پژوهش
۲-۲)تاریخچه رهبری
رهبری مقوله ای که تقریبا به عمر تاریخ قدمت دارد(استاربورک، ۱۹۹۷: ۱۴۴) و همواره با انسان عجین بوده است (تونکه نژاد، ۱۳۸۵)، با وجود اینکه مطالعات بسیاری درباره رهبری وجود دارد، اما تفسیر آن هنوز مبهم است(فری، ۲۰۱۰: ۲). نخستین دیدگاه ها درباره رهبری را می توان در یک متن چینی با عنوان در برنامه بزرگ که احتمالا در سال ۱۱۲۰ قبل از میلاد نوشته شده است یافت (تونکه نژاد،۱۳۸۵). این متن، رهبری خوب را مستلزم داشتن قواعد روشنی می‌داند که مبتنی بر محیط و با توجه به شرایط، با مهربانی یا با قدرت اعمال می‌شود، همچنین اعلام می‌کند که رهبران باید نمونه در عمل باشند (استار بورک، ۱۹۹۷: ۱۴۴). اگرچه رهبری موضوع مورد علاقه در طی سالیان گذشته بوده، اما پژوهش های علمی در این حوزه از قرن ۲۱ آغاز شده است.
رهبری از نگاه محققان متعددی مانند: گلمان (۱۹۹۰)، آیوکو، کالان، مالاندو وپولسن (۲۰۰۲)، فرایند تحت تاثیر قرار دادن دیگران برای جهت دادن به تلاش هایشان به سوی رسیدن به هدف یا اهدافی مشخص می‌داند. عده ای با تأکید بر روابط بین افراد، رهبری را نفوذ بر مرئوسان از طریق برقراری ارتباط با آنان در تحقق اهداف سازمان بیان کرده‌اند(پولات[۲۵]، ۲۰۱۱: ۲۰۳۳).
در اواخر ۱۹۶۰ تئوری های اقتضایی رشد و توسعه یافتند، تحقیقات اولیه در دانشگاه میشیگان و اوهایو کشف کردند که رهبران بایستی به مسائل عاطفی از طریق رهنمودات و رفتارهای حمایتی توجه نمایند. در واقع یک تحولی در توسعه تئوری های رهبری از جنگ جهانی دوم به وجود آمده است(بس،۱۹۷۴;هیووی و براون،۲۰۰۱; استاگیل،۱۹۹۰)، که چندین نظریه در زمینه انگیزش پیروان شامل: نظریه مسیر- هدف، رهبری کاریزماتیک، رهبر تحول آفرین و تعاملی ایجاد شده است(فرای[۲۶]،۲۰۱۰). از سالهای ۱۹۸۰ تئوری های جدید رهبری بیشتر بر روی عواطف، اخلاقیات و مفاهیم ارزشی تأکید داشتند(موداف و همکاران[۲۷]، ۲۰۰۸: ۲۶۶). به طور مثال ایمان و اعتقاد، شکیبایی، بصیرت و فروتنی که در چشم انداز رهبری مرسوم شده است(تامپسون[۲۸]، ۲۰۰۵: ۲۶).
یکی از دغدغه های سازمان ها و پژوهشگران در چهار دهه پیش، رهبری بوده است و تلاش شده این پدیده را با یک سری از معیارهای دانشگاهی عملی کنند.
۲-۳)تعاریف و مفاهیم رهبری
