محصول نهایی فرایند حسابداری مالی، ارائه اطلاعات مالی به استفاده کنندگان مختلف، اعم از استفاده کنندگان داخلی و استفاده کنندگان خارج از واحد تجاری، در قالب گزارش‌های حسابداری است. آن گروه از گزارش‌های حسابداری که با هدف تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان خارج از واحد تجاری تهیه و ارائه می شود، در حیطه عمل گزارشگری مالی قرار می‌گیرد (کمیته تدوین استاندارد های حسابداری، ۱۳۸۸).

دوره میانی

دوره گزارشگری کوتاه تر از یک سال مالی است.

گزارش مالی میان دوره ای

گزارشی برای یک دوره میانی است که شامل مجموعه کامل صورت های مالی (طبق استاندارد حسابداری شماره ۱ با عنوان ” نحوه ارائه صورت های مالی^[۱۸] “) یا صورت‌های مالی فشرده است.

صورت‌های مالی فشرده

حداقل شامل صورت‌های مالی اساسی و گزیده ای از یادداشتهای توضیحی مطابق استاندارد شماره ۲۲ است (همان مرجع).

عدم تقارن اطلاعاتی

عدم تقارن اطلاعاتی زمانی به وجود می‌آید که یک طرف قرارداد یا معامله از اطلاعات بیشتری آگاهی داشته باشد مشروط بر اینکه از این اطلاعات در زمان برقراری ارتباط با طرف دیگر به طور مؤثر استفاده کند. این آگاهی بیشتر، عمدتاًً باعث ایجاد منافع اقتصادی برای طرف برخوردار از اطلاعات بیشتر است (لین و تیان^[۱۹]، ۲۰۱۲).

هزینه سرمایه

هزینه سرمایه عبارت است از حداقل نرخ بازدهی که شرکت باید تحصیل کند تا اینکه در ارزش شرکت تغییری صورت نگیرد، یعنی ارزش شرکت کماکان حفظ گردد (پی نوو، ۱۳۸۷)

۱۱-۱ ساختار کلی تحقیق

فصل اول تحقیق پیش رو به بیان موضوع، اهمیت و ضرورت انجام آن، معرفی فرضیه های تحقیق، قلمرو پژوهش، تعاریف عملیاتی واژه های به کار گرفته شده در تحقیق و استفاده کنندگان از نتایج می پردازد.

فصل دوم به ارائه مطالبی ‌در مورد مبانی نظری موضوع از جمله گزارشگری مالی، عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه سرمایه می پردازد و تحقیقات انجام شده در زمینه مورد مطالعه این تحقیق را بیان می کند.

فصل سوم مربوط به ساختار و روش تحقیق است. مباحثی از قبیل فرضیه‌ها، جامعه آماری، روش ها و ابزار جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به متغیر های تحقیق و رویه های تجزیه و تحلیل این اطلاعات در این فصل بیان می‌گردد.

فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری می پردازد و نتایج مربوط به آزمون فرضیه‌ها در این فصل ارائه می‌گردد.

فصل پنجم که آخرین فصل تحقیق است به ارائه خلاصه تحقیق، نتیجه گیری و پیشنهادات برای استفاده کنندگان این تحقیق و پیشنهادات برای تحقیقات بعدی اختصاص دارد.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

۱-۲ مقدمه

در این فصل ابتدا گزارشگری مالی، اهداف، ویژگی ها، عوامل مؤثر بر قابلیت اتکاء آن، استفاده کنندگان از صورت های مالی و . . . توضیح داده می شود. سپس مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی، مبانی نظری آن، معیار های اندازه گیری عدم تقارن اطلاعاتی، تجزیه و تحلیل آن در بازار سرمایه، تاثیر افشا بر عدم تقارن اطلاعاتی، پیامد ها و راهکارهای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی تشریح می‌گردد.

در ادامه به تعریف هزینه سرمایه، مفهوم، اجزاء تشکیل دهنده، کاربرد و مدل های اندازه گیری آن می پردازیم و در نهایت پیشینه تحقیق شامل تحقیقات داخلی و خارجی ‌در مورد موضوع پژوهش شرح داده می شود.

۲-۲ گزارشگری مالی

جذب پس اندازهای راکد و سوق دادن آن ها بسوی واحدهای تولیدی و ایجاد امکانات برای مشارکت عموم مردم در توسعه صنایع و سهیم شدن در سود کارخانه‌ها از اهداف اصلی بورس اوراق بهادار هر کشور بشمار می رود به طوری که سازمان مذکور می‌تواند به عنوان یک اهرم در کنترل نرخ تورم و افزایش نرخ سرمایه گذاری، نقش حساسی را در جامعه ایفا نماید. ‌بنابرین‏ جهت نیل ‌به این هدف سازمان مذکور باید بتواند اعتماد سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه جلب کند. این امر نیز تابع وجود یک بازار سرمایه شفاف و روشن است. شفافیت بازار سرمایه خود درگرو گزارشگری مالی درست و به موقع شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و بدون وجود چنین اطلاعاتی، استفاده کنندگان نمی توانند فرصت‌ها و خطرات سرمایه گذاری را به موقع تشخیص دهند (اعتمادی، ۱۳۸۲).

گزارشات مالی محصول نهایی سیستم حسابداری بوده و به علت اهمیتی که برای استفاده کنندگان به خصوص صاحبان سهام دارد روندی رو به رشد داشته و همواره مورد توجه انجمن های مختلف حسابداری بوده است. قبل از تشکیل کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) اغلب مؤسسات و واحدهای تجاری به صورت داوطلبانه گزارشات مالی خود را تهیه و منتشر می‌کردند. علت این افشاهای ارادی را می توان جلب اعتماد عمومی، معرفی مؤسسه به عموم و سرمایه گذاران و در نهایت جلب سرمایه و سرمایه گذاران دانست اما پس از بحران ۱۹۲۹ و پس از تأسیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار در سال ۱۹۳۳ گزارشگری مالی به صورت یک الزام قانونی برای مؤسسات درآمد. در رابطه با الزامات گزارشگری مالی این نکته نیز حائز اهمیت است که علاوه بر الزامات کمیسیون بورس و اوراق بهادار الزامات دیگری نیز جهت گزارشگری مالی وجود دارد که به الزامات بازار معروفند و عبارتند از الزامات بازار سرمایه^[۲۰] و الزامات بازارکار^[۲۱] (فاستر^[۲۲]، ۱۹۸۶).

پس از انقلاب صنعتی در اروپا، رفته رفته اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت (تئوری نمایندگی) مطرح شد و در نتیجه مالکان همواره نگران اندوخته های خود و مدیران نیز در اندیشه رفع نگرانی صاحبان بنگاه های اقتصادی بودند و برای اینکه مالکان را به طور پیوسته در جریان امور این بنگاه ها قرار دهند به ارائه گزارشات مالی می پرداختند (ایلخانی، ۱۳۸۰). ‌به این ترتیب ساختار جدید مالکیت و مدیریت، دامنه مسئولیت حسابداری را افزایش داد و ارائه گزارش‌های مالی را بر اساس نیاز استفاده کنندگان ضروری ساخت (حساس یگانه، ۱۳۸۲). ‌بنابرین‏ گزارشگری مالی فراتر از آنکه گزارش مالی صرف باشند، وسیله ای برای برقراری ارتباط بین شرکت‌ها و صاحبان آن ها تلقی می شود (صیدی، ۱۳۸۴).

از دیرباز موضع شرکت‌ها ‌در مورد گزارشگری مالی این بوده که اطلاعات را در کمترین حد ممکن منتشر کنند تا از اعطای فرصت بهربرداری بیشتر به رقبا جلوگیری شود. ‌بنابرین‏ در رابطه با گزارشگری مالی همواره دو چالش بزرگ پیش روی مدیران واحدهای تجاری وجود داشته که یکی از آن ها چگونگی برقراری تعادل بین شفافیت گزارشات مالی و عدم ارائه بیش از حد اطلاعاتی بوده و دیگری اینکه اطلاعات به چه میزان، برای چه کسانی و در چه مواقعی باید منتشر شود (صیدی، ۱۳۸۴).

۳-۲ اهداف گزارشگری مالی