شکل 5-4 / نرم افزار مطلب………………………………………………………………………………………………………………………………………………….87
شکل 6-4 / نرم افزار مطلب…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..88
شکل 7-4 / نرم افزار مطلب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….90
شکل 8-4 / نرم افزار مطلب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….91
شکل 9-4 / جدول صفحه اصلی شبیه سازی………………………………………………………………………………………………………………….56
شکل 10-4 / مراحل انجام نرم افزار شبیه سازی…………………………………………………………………………………………………….60-57
فصل اول
طرح و کلیات تحقیق
مقدمه
دنیای اطراف ما شامل تعداد زیادی سیستم است. تعاریف مختلفی در مورد سیستم ارائه شده است، که معمولا با توجه به مقوله ای که سیستم در آن تعریف می شود با یکدیگر تفاوت دارند. اما به طور کلی از دیدگاه رابینز سیستم عبارت است از اجزا پیوسته و مرتبط به هم که به نحوی تنظیم گردیده اند تا یک کل متشکل از تک تک اجزا را به وجود آورند و دارای هدفی خاص هستند.^[4]
در واقع ما درون محیطی زندگی می کنیم که یک ابر سیستم بزرگ است و از تعداد زیادی سیستم کوچک تر تشکیل شده است. سیستم های حمل و نقل و ترابری از سیستم های پراهمیت در دنیای امروز به حساب می آیند. مسئله حمل و نقل از دیرباز ذهن انسانها را به خود معطوف داشته و در گذر زمان سیری تکاملی طی کرده است. از استفاده حیوانات برای این منظور تا وسایل پیشرفته ی حمل و نقل امروزی، در تمام دوران موضوع حمل و نقل یکی از دغدغه های انسان به شمار می رود. امروزه با افزایش جمعیت در دنیا مسئله حمل و نقل به فاکتوری مهم در جامعه های شهری تبدیل شده است. به ویژه حمل و نقل درون شهری انسان ها از مهمترین عواملی است که در هر جامعه شهری، دولت ها موظف به برنامه ریزی مناسب و ایجاد شبکه های جوابگو برای آن می باشند. در شهر تهران نیز با توجه به تراکم جمعیت مسئله حمل و نقل از مهمترین دغدغه های مدیران شهری به حساب می آید. در کنار سیستم اتوبوسرانی و تاکسی های درون شهری که از گذشته مورد استفاده قرار می گیرند، چندین سال است که متروی شهر تهران به عنوان یک وسیله جابجایی به گزینه ای مناسب برای حمل و نقل تبدیل شده است. از خصوصیات مناسب مترو کاهش آلودگی هوا، کاهش زمان جابجایی، کاهش مصرف سوخت و … است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در مقالات و ادبیات تحقیق در عملیات^([1]) نیز حوزه ی حمل و نقل عمومی شهری بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این مسائل یا از دیدگاه حداقل کردن هزینه ها مورد بحث قرار گرفته اند، و یا از دیدگاه حداکثر نمودن کارایی و کیفیت خدمات آنها مورد مطالعه بوده اند. در سال های اخیر، زمان جابجایی مسافران به عنوان یکی از معیارهای مهم عملکرد این سیستم ها مورد توجه قرار گرفته است.(باکس و دراپر 2007)^[11]
در هر سیستم، تبدیل ورودی ها به خروجی ها را فرایند پردازش می نامیم. در طی فرایند پردازش ممکن است سیستم طوری عمل کند که به نظر ناکارا بیاید. منظور از ناکارا بودن سیستم در اینجا این است که طریقی برای عملکرد سیستم بتوان برنامه ریزی کرد که بازده و کارایی سیستم بالاتر برود. به فرایند مذکور بهسازی یا بهینه سازی^([2])سیستم می گوییم. به طور معمول سیستم ها با توجه به ورودی ها و خروجی هایی که دارند می بایست بهینه سازی شوند.
آرزوي انسان براي رسيدن به كمال مبين تئوري بهينه‌سازي است. انسان مي‌خواهد بهترين را تجسم و توصيف كرده و به آن دست يابد(بيت‌لر و ديگران،1979).^[12] اما از آنجايي كه مي‌داند تمام شرايط حاكم بر بهترين را نمی تواند به خوبي شناسايي و تعريف نمايد در بيشتر موارد به جاي جواب بهترين يا بهينه مطلق، به يك جواب رضايت‌بخش بسنده مي‌كند(وارنر،1996).^[23] بيت‌لر و ديگران(1979) بهينه‌سازي را چنين شرح مي‌دهند^[12]: فعل بهينه‌ ساختن كه كلمه قوي‌تري نسبت به بهبود مي‌باشد و عبارت است از دستيابي به بهترین پاسخ، همچنین بهينه‌سازي اشاره به عمل پیداکردن بهترین پاسخ برای مسئله مورد نظر دارد. بنابراين تئوري بهينه‌سازي شامل مطالعات كمي بهينه ‌ها و روش يافتن آنها است.
بهینه سازی سیستم ها فعالیتی مستمر به شمار می رود که با تعریف فرضیات و همچنین محدودیت های مسئله آغاز می شود. در طراحی محصولات و خدمات جدید و همچنین مطالعه روی سیستم های موجود، گروه تحقیق و توسعه آزمایشاتی را ترتیب می دهد؛ مدل هایی را می سازد و سعی می کند عملکرد محصول یا خدمت را بهبود بخشد. این بهینه سازی معمولا روی مدل هایی از سیستم های واقعی صورت می گیرد.
1-1- موضوع تحقیق
بررسی سیستم ها اغلب با مدلی از سیستم صورت می گیرد. به همین منظور ساخت مدل های ریاضی، فیزیکی و … یکی از مراحل پایه ای برای تحلیل سیستم ها به شمار می رود.
در تعریف مدل های ریاضی چنین آمده است :
مدل های ریاضی با بهره گرفتن از حروف، اعداد، عملگرها و روابط ریاضی، جهان واقعی را به تصویر می کشند. این مدل ها بسیار انتزاعی و قابل انعطاف بوده و بیشترین کاربرد را هم در مدل سازی دارند.^[7]
در تحقیق حاضر ما سعی خواهیم کرد با مشخص کردن هدف، شناخت روابط و مدل سازی ریاضی مسئله انتخابی، در بهسازی سیستم حمل و نقل شهری گام برداریم.
2-1- تعریف مسئله مطالعه موردی
امروزه با افزایش جمعیت و افزایش ترددهای شهری مخصوصا در کلان شهرها حمل و نقل عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است، زیرا این حجم ترافیک بعلت افزایش ترددها با خودروهای شخصی و خودروهای کوچک عمومی قابل جوابگویی نیستند و باید به سمت افزایش کیفی و کمی وسائل حمل و نقل عمومی برویم. حال در این میان متروی شهری سهم بزرگ و عمده ای ایفا میکند زیرا میتواند جمعیت قابل توجه ای را جابجا کند و هم از کیفیت خدمات بهتری نسبت به دیگر وسایل حمل و نقل(مانند اتوبوس، ماشین های ون و …)برخوردار است. در نتیجه اگر کیفیت و کمیت استفاده از مترو را بالا ببریم میتوانیم سهم بسزایی در بهبود وضعیت ترافیک و حمل ونقل شهری ایفا کنیم.
در این تحقیق سعی شده است که در ابتدا استراتژی طرح شود که بتوان با تعیین قیمت مترو]34[ در ساعات پیک و غیر پیک( منظور از ساعات پیک ساعات ازدحام جمعیت و شلوغی متروست مثلا ساعات 6-9 و ساعات 15-18 می باشد)، در خطوط مختلف،در آمد شرکت مترو و سطح خدمت رسانی به مسافران بهینه گردد و همچنین کیفیت خدمت رسانی نیز بالا رفته و در ضمن هزینه های مسافرین مترو کاهش یابد بعنوان مثال اگر مسافری در ساعت پیک و شلوغی قصد استفاده از مترو را دارد مجبور نباشد زمان زیادی را صرف کند تا بسختی بتواند وارد قطارهای مترو شود یا مسافری که قصد تردد در ساعات غیر پیک را دارد، هزینه و کیفیت مترو به او این ترجیح را بدهد که از مترو به جای دیگر وسایل استفاده کند و تا هم از امکانات بهتری برخوردار باشد و هم هزینه کمتری نسبت به دیگر وسائل حمل و نقل پرداخت کند. در این تحقبق سعی خواهد شد که کیفیت مطلوب در مورد اول و کاهش هزینه در مورد دوم میسر خواهد شد تا با در نظر گرفتن این موارد سطح درآمد مترو افزایش یابد در حالی که درجه رضایت مندی مسافرین نیز بالا رود.
یکی از محدودیت های اصلی این مسئله مطلوبیت واقعی مسافران در استفاده از مترو در یک سطح قیمت خاص می باشد اگر بتوانیم ارزیابی واقعی و صحیحی از این مطلوبیت داشته باشیم می توانیم روی جواب بدست آمده ادعای درستی داشته باشیم.
بدین منظور پس از مدلسازی مسئله به گونه ای که همه ی این اهداف را در بر گرفته باشد مدل را با بهره گرفتن از روش های برنامه ریزی ریاضی حل خواهیم کرد. در ادامه قصد داریم با بهره گرفتن از شبیه سازی(نرم افزار ED خط یک مترو را شبیه سازی می کنیم) صحت جواب بدست آمده را ارزیابی کنیم یعنی جواب بدست آمده را به عنوان یک سناریو شبیه سازی می کنیم ،که در ادامه آنرا بیشتر توضیح خواهیم داد.
3-1- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق
حمل و نقل از دیرباز ذهن انسانها را به خود معطوف داشته و در گذر زمان سیری تکاملی طی کرده است. از استفاده حیوانات برای این منظور تا وسایل پیشرفته ی حمل و نقل امروزی, در تمام دوران موضوع حمل و نقل یکی از دغدغه های انسان به شمار می رود.
امروزه با افزایش جمعیت در دنیا مسئله حمل و نقل به فاکتوری مهم در جامعه های شهری تبدیل شده است. به ویژه حمل و نقل درون شهری انسان ها از مهمترین عواملی است که در هر جامعه شهری, دولت ها موظف به برنامه ریزی مناسب و ایجاد شبکه های جوابگو برای آن می باشند.
از جمله گزینه هایی که در حمل و نقل انسان ها در درون شهر ها از آن ها استفاده می شود می توان موارد زیر را نام برد :

• • تاکسی

• • اتوبوس

• • مونوریل

• • مترو و …

در شهر تهران نیز با توجه به تراکم جمعیت مسئله حمل و نقل از مهمترین دغدغه های مدیران شهری به حساب می آید. در کنار سیستم اتوبوسرانی و تاکسی های درون شهری که از گذشته مورد استفاده قرار می گیرند, چندین سال است که متروی شهر تهران به عنوان یک وسیله جابجایی مناسب به عنوان گزینه ای برای حمل و نقل مطرح است.
امروز در بحث خدمات شهری و حمل و نقل، متروی تهران سهم عمده ای ایفا میکند اما بنا به دلیل جمعیت انبوه استفاده کننده از مترو کیفیت خدمت رسانی و بهداشتی برای مسافرین ]36[پایین آمده است و این شرکت باید در صدد حل این مشکلات باشد. این مشکل راه حل های خواهد داشت مانند افزایش تعداد قطارها و کم کردن بازه ی بین حرکت دو قطار]35[ و …که هر یک مزایا و معایب مخصوص خود را دارد بعنوان مثال کم کردن بازه ی زمانی بین قطارها امکان تداخل و ترافیک بین قطارها را افزایش می دهد ولی در این تحقیق سعی شده است که با امکانات موجود بتوان کیفیت خدمت رسانی را افزایش داد و همچنین در آمد مترو نیز افزایش یابد.
4-1- اهداف تحقیق
هدف اصلی این تحقیق افزایش درآمد شرکت مترو می باشد.که در این تحقیق از استراتژی قیمت گذاری در ساعات پیک و غیر پیک استفاده می شود منظور از ساعات پیک، همان ساعات شلوغی مترو می باشد که جمعیت مسافران از یک حد مشخصی که ظرفیت خدمت رسانی مترو می باشد بیشتر می شوند. اما لازم به ذکر است که با این استراتژی (افزایش قیمت بلیط در ساعات پیک وارزانتر بودن بلیط در ساعات غیر پیک) ممکن است موجب کاهش مسافران در ساعات پیک گردد که همین امر سبب راحتی بیشتر دیگر مسافران خواهد شد از سوی دیگر هزینه های مسافرانی که در زمان غیر پیک از مترو استفاده می کنند کاهش می یابد. هدف این پایان نامه ارائه مدلی برای افزایش درآمد مترو است.
1-5-1 پرسش اصلی تحقیق:

1. 1. اصلی ترین سوال این تحقیق می تواند این پرسش باشد که با توجه به ماکزیمم سازی درآمد مترو و محدودیت های مسئله، بهای بلیط در ساعات پیک و غیر پیک چه میزان خواهد بود؟

2-5-1 پرسش های فرعی: