شرفی(۱۳۷۶) اعتقاد دارد مدارس علاوه بر موضوع انتقال دانش و پرورش ذهن نقاد، متعهد ایفای موضوع سومی نیز هستند و آن پرورش صفات و روحیات ارزشمند از جمله شخصیت دادن به نوجوانان است. نوجوان قبل از آنکه دانش‌آموز یک دستگاه تربیتی حساب آید نوبالغی است که در پی کسب شخصیت است، هر جا که آن را بیابد جذب می‌شود و بالنده می‌گردد و با هر ضربه‌ای که دریافت کند جریحه‌دار می‌شود و می‌گریزد.
قسمت دوم: محتوای دروس مقطع متوسطه
۵-۳-۲ بایدها و نبایدهای محتوا
محتوای برنامه درسی به مجموعه‌ای از مفاهیم، اصول، قوانین، روش‌ها، فعالیت‌ها، ارزش‌ها و نگرش‌ها اطلاق می‌شود که با آموزش آن ها به دانش‌آموزان، زمینه‌های تحقق هدف‌های یادگیری فراهم می‌گردد(ملکی،۱۳۸۷). محتوا به منزله غذا نسبت به معده و وجود آدمی است. همان تأثیری که تغذیه بر رشد یا انحطاط جسم باقی می‌گذارد، محتوای آموزشی نیز بر رشد یا انحطاط فکر و روان دانش‌آموز، همان تأثیر را دارد. شاید آیه ۲۴ سوره عبس «پس آدمی باید به خوراک خود بنگرد[۷۲]» ناظر به همین موضوع باشد که باید به نوع و کیفیت خوراک توجه کرد. محتوا را باید انتخاب کرد چرا که در هر مرحله از رشد، می‌بایست محتوای متناسب با امکانات و محدودیت‌های آن مقطع سنی را در نظر گرفت.
ملکی (۱۳۸۷) با توجه به فلسفه تربیتی اسلام، اصولی را برای انتخاب محتوا بیان می‌کند: تناسب با ظرفیت یادگیرنده(کل نگری)، نافع بودن، نوگرایی مشروط و کهنه‌گرایی مبرهن، توازن، برانگیزانندگی، وحدت و آیه‌بینی پدیده‌ها در تنظیم محتوا.
۶-۳-۲ خلاصه ای از محتوای کتب متوسطه
این قسمت با بهره گرفتن از برنامه درسی ملی، دبیران مربوطه و اطلاعات شخصی تدوین شده است.
قرآن و معارف اسلامی: آموزش‌های این حوزه، شامل سه حوزه محتوایی قرآن کریم، معارف اسلامی و عربی می‌شود. محدوده آموزش قرآن کریم شامل مهارت‌های لازم برای دست‌یابی به سواد قرآنی و بهره‌مندی مستمر و دائمی از این کتاب نورانی است و محدوده آموزش معارف اسلامی آن است که دانش‌آموزان، دین را به عنوان راهنمای عمل و برنامه زندگی بشناسند و بر اساس آن، برنامه‌ریزی و عمل نمایند. این معارف شامل سه بخش اعتقادات، اخلاق و احکام است. آموزش این معارف با بهره‌گیری از آیات قرآن و سیره معصومین بزرگوار انجام می‌شود. در دوره متوسطه دانش‌آموزان با اساسی‌ترین موضوعات دین، هدف زندگی و مهم‌ترین برنامه های آن آشنا می‌شوند و می‌آموزند چگونه دیدگاه‌های خود را درباره خدا و جهان و انسان و زندگی اخروی، پشتوانه برنامه های خود قرار دهند و با عزم و اراده محکم، مسیر صعود به قله‌های کامیابی و سعادت را بپیمایند. محدوده آموزش عربی نیز به میزانی است که دانش‌آموز را در درک معنای آیات قرآن کریم و کلام معصومین کمک کند و در تقویت زبان فارسی او مؤثر باشد. دانش‌آموزان سال دوم و سوم رشته ریاضی در مقطع متوسطه، با گذراندن دروس دین و زندگی و عربی به یادگیری این متون می‌پردازند.
زبان و ادبیات فارسی: این حوزه شامل دو بخش زبان و ادبیات است. زبان، فرایندی است که از درک و دریافت سخن آغاز می‌شود و به تولید کلام معنا‌دار می انجامد. ادبیات، هم سطح آموزشی و هم جنبه هنری را شامل می‌شود. کارکرد هنری زبان در قالب ادبیات ظاهر می‌شود. در این حوزه، زبان‌آموزان با پیکره نظام‌مند و عناصر سازه‌ای زبان به گونه‌ای روشمند و علمی آشنا می‌شوند و توانایی خلق و نگارش و آفرینش در این حوزه را کسب می‌کنند. آموزش زبان و ادبیات فارسی بر چهار مهارت زبانی گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن تأکید دارد. در این حوزه، دانش‌آموزان به فهم زبان، باورها، ارزش‌ها و نگرش‌ها، ساختار زبانی، جایگاه و گشتار زبان فارسی، و پیکره نظام‌مند و عناصر سازه‌ای و عوامل هنری و زیبایی در ادبیات کهن و معاصر دست می‌یابند. عناوین دروس و موضوعات زیر مجموعه این حوزه یادگیری، از میان عناوین و موضوعات کنونی و عناوینی از قبیل فن سخنوری، نقد کتاب، آشنایی با متون کهن فارسی (گلستان، دیوان حافظ، مثنوی، شاهنامه) است. دانش‌آموزان سال دوم و سوم رشته ریاضی در مقطع متوسطه، با گذراندن دروس زبان و ادبیات فارسی به یادگیری این متون می‌پردازند.
علوم انسانی و مطالعات اجتماعی: قلمرو حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی شامل درک موقعیت و ابعاد آن در بُعد زمان (گذشته، حال، آینده)، مکان (خانه، محله، شهر، کشور، زمین، کیهان)، عوامل طبیعی (محیط طبیعی، محیط زیست)، عوامل اجتماعی(ساختارها و نهادهای اجتماعی، هنجارها، رفتارها و روابط انسانی، قراردادها) و تعامل آن ها؛ درک چگونگی حاکمیت سنت‌های الهی بر زندگی انسان در طول تاریخ و کسب مهارت‌های اجتماعی(مهارت در فعالیت‌های گروهی، توسعه روابط انسانی - بردباری، وفاق و همدلی و مسالمت جویی، نوع دوستی، رعایت حقوق و انجام تکالیف) و اقتصادی(داد وستد، تولید، توزیع، مصرف) به عنوان یک عضو مسئول جامعه می‌باشد. دانش آموزان سال دوم و سوم رشته ریاضی در مقطع متوسطه، با گذراندن دروس مطالعات، جغرافیا و تاریخ به یادگیری این متون می پردازند.
ریاضیات: ریاضیات ر‌یشه در قوه تعقل انسانی و نقشی مؤثر در درک قانونمندی طبیعت دارد. ریاضیات به عنوان علم مطالعه الگوها و ارتباطات، هنری با نظم و سازگاری درونی، زبانی دقیق برای تعریف دقیق اصطلاحات و نمادها و ابزارکار در بسیاری از علوم و حرفه ها تعریف شده است. وجه مهم ریاضی توانمند‌سازی انسان برای توصیف دقیق موقعیت‌های پیچیده، پیش‌بینی و کنترل وضعیت‌های ممکن مادی- طبیعی، اقتصادی و اجتماعی است. بنابرین، توانایی به‌کارگیری ریاضی در حل مسائل روزمره و انتزاعی، از اهداف اساسی آموزش ریاضی می‌باشد.
